Ένας βασικός λόγος για τον οποίο θεωρούσαμε ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον ύπνο, φαίνεται να μην ισχύει σύμφωνα με τα ευρήματα νέας μελέτης.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρούνταν ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον ύπνο για να απαλλαγεί από τις τοξίνες, αλλά οι πρώτες έρευνες σε ποντίκια δείχνουν τώρα ότι μάλλον ισχύει το αντίθετο, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Άνοια του Ηνωμένου Βασιλείου (UKDRI).

Όπως αναφέρει ο Independent, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το να είναι κανείς ξύπνιος και δραστήριος βοηθά καλύτερα τον εγκέφαλο να αποβάλει τις τοξίνες, σε σχέση με τον ύπνο. Και τα ευρήματα της μελέτης που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Neuroscience, μένει τώρα να επιβεβαιωθούν σε ανθρώπους.

«Ο επιστημονικός τομέας έχει επικεντρωθεί τόσο πολύ στην ιδέα της κάθαρσης ως έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους κοιμόμαστε, και φυσικά εκπλαγήκαμε όταν παρατηρήσαμε το αντίθετο στα αποτελέσματά μας» λέει ο επικεφαλής της μελέτης Νικ Φρανκς, καθηγητής βιοφυσικής και αναισθησιολογίας στο Imperial College του Λονδίνου.

Μέχρι τώρα υποτίθεται ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί το δικό του σύστημα καθαρισμού – γνωστό ως γλυμφατικό ή γλοιολεμφικό σύστημα – για να απαλλαγεί από τα «απόβλητα».

Η απομάκρυνση των τοξινών

Στην τελευταία μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια φθορίζουσα χρωστική για να μελετήσουν τους εγκεφάλους ποντικών. Αυτό τους επέτρεψε να δουν πόσο γρήγορα η χρωστική μετακινείται από τις γεμάτες με υγρό κοιλότητες, που ονομάζονται κοιλίες, σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου και τους επέτρεψε να μετρήσουν άμεσα τον ρυθμό απομάκρυνσης της χρωστικής από τον εγκέφαλο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να απαλλαγεί από τις τοξίνες μειώθηκε κατά τη διάρκεια του ύπνου, καθώς και υπό αναισθησία.

Συγκεκριμένα, τα ποντίκια που κοιμόντουσαν ήταν 30% λιγότερο αποτελεσματικά στην απομάκρυνση της χρωστικής από τον εγκέφαλό τους σε σύγκριση με τα τρωκτικά που ήταν ξύπνια, ενώ στα ποντίκια υπό αναισθησία ο ρυθμός απομάκρυνσης μειώθηκε κατά 50%.

Αλλά οι ερευνητές δήλωσαν επίσης ότι το μέγεθος των μορίων μπορεί να επηρεάσει το πόσο γρήγορα ορισμένες τοξίνες μετακινούνται μέσω του εγκεφάλου και ότι ορισμένες ενώσεις καθαρίζονται μέσω διαφορετικών συστημάτων.

Ο καθηγητής Φρανκς προσθέτει: «Μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει σε αυτές τις καταστάσεις, που επιβραδύνει την απομάκρυνση των μορίων από τον εγκέφαλο. Αυτό θα είναι το επόμενο βήμα της έρευνάς μας».

Οι ερευνητές προβλέπουν ότι τα ευρήματα θα επεκταθούν και στον άνθρωπο, καθώς ο ύπνος είναι μια βασική ανάγκη που μοιράζονται όλα τα θηλαστικά.

Ύπνος και άνοια

Ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Μπιλ Γουίσντεν, προσωρινός διευθυντής του UKDRI, σημειώνει: «Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το γιατί κοιμόμαστε, και παρόλο που δείξαμε ότι η απομάκρυνση των τοξινών μπορεί να μην είναι ο βασικός λόγος, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι ο ύπνος είναι σημαντικός. Ο διαταραγμένος ύπνος είναι ένα κοινό σύμπτωμα που βιώνουν τα άτομα που ζουν με άνοια – ωστόσο, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν αυτό είναι συνέπεια ή κινητήριος παράγοντας στην εξέλιξη της νόσου».

«Μπορεί κάλλιστα ο καλός ύπνος να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου άνοιας για λόγους άλλους από την απομάκρυνση των τοξινών», συμπληρώνει.

«Η άλλη πλευρά της μελέτης μας είναι ότι δείξαμε ότι η κάθαρση του εγκεφάλου είναι εξαιρετικά αποτελεσματική κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Το να είσαι ξύπνιος, ενεργός και να γυμνάζεσαι μπορεί να καθαρίζει αποτελεσματικότερα τον εγκέφαλο από τις τοξίνες», καταλήγει.

Με πληροφορίες από Independent