Μέσω γραπτών μηνυμάτων, το υπουργείο Υγείας της Κύπρου απευθύνει επείγουσα έκκληση σε όλους τους γονείς για εμβολιασμό των παιδιών τους, ενημερώνοντας για την αύξηση των περιστατικών ιλαράς στο νησί μας, σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ξεσπάσματος επιδημίας.

«Ως γονέας/κηδεμόνας τέκνου κάτω των 6 ετών παρακαλείσθε όπως επικοινωνήσετε άμεσα με τον παιδίατρο σας για την έναρξη/ολοκλήρωση εμβολιασμού έναντι της ιλαράς. Η παρούσα ειδοποίηση αποστέλλεται στο πλαίσιο προσπάθειας περιορισμού των όλο και αυξανόμενων κρουσμάτων Ιλαράς που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα», αναφέρεται στο σχετικό μήνυμα.

Οι παιδίατροι τονίζουν ότι ο εμβολιασμός είναι ο μοναδικός τρόπος προστασίας από την ιλαρά που είναι μια από τις πιο μολυσματικές νόσους και για την οποία δεν υπάρχει εξειδικευμένη θεραπευτική αγωγή. Σημειώνεται ότι από το τέλος του 2023 έχει παρατηρηθεί αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς στην Ευρώπη με την συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών να είναι ανεμβολίαστοι (87,2%).

Μιλώντας στον Φιλελεύθερο, η παιδίατρος Λαμπρινή Μαρκάκη ανέφερε ότι η Κύπρος, ως σταυροδρόμι πληθυσμών, αποτελεί περιοχή υψηλής επικινδυνότητας για διασπορά του ιού της ιλαράς καθώς ο πληθυσμός δεν είναι ομοιογενής και η εμβολιαστική κάλυψη ενδεχομένως μη επαρκής.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νόσων (ECDC), από την αρχή του έτους και μέχρι τον Απρίλιο η Κύπρος είχε αναφέρει 23 κρούσματα ιλαράς – εκ των οποίων τα 22 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα.

Συνολικά, το ίδιο διάστημα αναφέρθηκαν 1.293 κρούσματα σε 17 χώρες. Από την 1η Μαΐου 2023 έως τις 30 Απριλίου 2024, 30 ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν συνολικά 10.887 περιστατικά ιλαράς, κατά πλειονότητα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα. Κατά τη διάρκεια αυτού του 12μηνου, δύο χώρες (Λουξεμβούργο και Βουλγαρία) ανέφεραν μηδενικά κρούσματα. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούσαν τη Ρουμανία (8.947), την Αυστρία (485), τη Γαλλία (298), την Ιταλία (277) και το Βέλγιο (206). Φέτος, μέχρι σήμερα, έχουν αναφερθεί στην Ευρώπη 16 θάνατοι εξαιτίας της ιλαράς (15 στη Ρουμανία και ένας στην Ιρλανδία).

Η νόσος

Περιγραφή

Η Ιλαρά είναι οξεία εμπύρετη εξανθηματική νόσος, εξαιρετικά μεταδοτική, που οφείλεται στον ιό της Ιλαράς. Μπορεί να επιπλέκεται με μέση ωτίτιδα, βρογχοπνευμονία, λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα, εγκεφαλίτιδα και διάρροια. Η Ιλαρά παραμένει μια από τις κύριες αιτίες θανάτου μεταξύ των παιδιών παγκοσμίως.


Επιδημιολογική Εικόνα

Τα κρούσματα Ιλαράς εμφανίζονται συνήθως στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Η νόσος είναι πιο σοβαρή σε βρέφη και ενήλικες, κυρίως λόγω επιπλοκών. Σήμερα η νόσος προσβάλλει μη εμβολιασμένα παιδιά και ενήλικες, και επιδημικές εξάρσεις συμβαίνουν, όταν αυξηθεί το ποσοστό επίνοσων στον παιδικό πληθυσμό.


Τρόποι Μετάδοσης

Η Ιλαρά οφείλεται στον ιό της Ιλαράς, έναν RNA ιό, που ανήκει στην ομάδα των παραμυξοϊών του γένους Morbillivirus. Ο άνθρωπος είναι το μόνο υπόδοχο του ιού στη φύση. Η νόσος μεταδίδεται εξαιρετικά εύκολα σε κλειστούς χώρους υπό συνθήκες συνωστισμού. Η μετάδοση γίνεται με άμεση επαφή με μολυσμένες εκκρίσεις του αναπνευστικού ή αερογενώς μέσω των σταγονιδίων του αναπνευστικού, που διασπείρονται από ένα μολυσμένο άτομο μέσω του βήχα, της αναπνοής ή του φτερνίσματος. Η μετάδοση μπορεί να γίνει τέσσερις ημέρες πριν την έκθυση του εξανθήματος έως τέσσερις ημέρες μετά (η μέρα εμφάνισης του εξανθήματος ορίζεται ως μέρα 0), οπότε και η συγκέντρωση του ιού στις εκκρίσεις είναι πολύ ψηλή, και ο βήχας, η καταρροή και το φτάρνισμα πιο έντονα. Ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 7 έως 21 ημέρες (συνήθως είναι 10-12 ημέρες από την έκθεση έως το πρόδρομο στάδιο και 14 ημέρες από την έκθεση έως την εμφάνιση του εξανθήματος).


Κλινική Εικόνα

Διακρίνονται 3 στάδια της νόσου:

-πρόδρομο (καταρροϊκό): διαρκεί 2-4 ημέρες, χαρακτηρίζεται από πυρετό, έντονα καταρροϊκά συμπτώματα (δακρύρροια, ρινόρροια, πταρμό), βήχα, επιπεφυκίτιδα και φωτοφοβία.

-εξανθηματικό: διαρκεί 5-6 ημέρες και χαρακτηρίζεται από έκθυση κηλιδοβλατιδώδους εξανθήματος.

-στάδιο της αποδρομής (ανάρρωσης): χαρακτηρίζεται από πτώση του πυρετού και σταδιακή εξαφάνιση του εξανθήματος.

Περίπου 30% των περιπτώσεων Ιλαράς έχουν μια ή περισσότερες επιπλοκές που είναι συχνότερες σε παιδιά <5 ετών και ενήλικες >20 ετών. Επίσης, αυξημένο κίνδυνο για βαριά νόσηση έχουν γυναίκες, οι οποίες εγκυμονούν, και οι ανοσοκατεσταλμένοι. Σοβαρότερες επιπλοκές είναι η πνευμονία, η οξεία μέση πυώδης ωτίτιδα και η οξεία εγκεφαλίτιδα (1%). Η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα (SSPE) είναι σπάνια επιπλοκή και εμφανίζεται μετά από παρέλευση, κατά μέσο όρο, επτά ετών από την εκδήλωση της Ιλαράς.


Πρόληψη και Έλεγχος Μετάδοσης

Στην Κύπρο ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς γίνεται με το τριπλό εμβόλιο Ιλαράς-Παρωτίτιδας-Ερυθράς (MMR), το οποίο χορηγείται με βάση το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού σε δύο δόσεις: στην ηλικία των 12 μηνών (1η Δόση) και σε ηλικία 4 ετών (2η Δόση), μπορεί όμως να χορηγηθεί και νωρίτερα, αρκεί να έχουν περάσει 4 εβδομάδες μετά την 1η δόση. Ο εμβολιασμός γίνεται δωρεάν σε όλους τους δικαιούχους του ΓεΣΥ και στα Κέντρα Προστασίας Μητρότητας και Παιδιού για τους μη δικαιούχους. Σε περιόδους επιδημίας μπορεί να γίνεται εμβολιασμός με MMR από την ηλικία των έξι μηνών. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να επανεμβολιάζονται με δύο δόσεις MMR μετά την ηλικία των 12 μηνών σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Βρέφη ηλικίας 6 έως 11 μηνών, που πρόκειται να επισκεφτούν χώρες στις οποίες ενδημεί η ιλαρά, συστήνεται να εμβολιαστούν με μια δόση του εμβολίου MMR πριν την αναχώρησή τους.

Το Υπουργείο Υγείας, για την προφύλαξη από τη νόσηση, συστήνει τον εμβολιασμό με το εμβόλιο ΜΜR σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες που δεν έχουν εμβολιαστεί με τις απαραίτητες δόσεις.

Με πληροφορίες από Φιλελεύθερο, Protagon, ΕCDC