Μια χάλκινη προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καλιγούλα βρέθηκε 200 χρόνια μετά την εξαφάνισή της και 2.000 χρόνια από την δημιουργία της. Η προτομή είχε χαριστεί στα μέσα του 18ου αιώνα στον Horace Walpole, τον συγγραφέα και πολιτικό των Whig, ο οποίος σχεδίασε το γοτθικό του σπίτι, το Strawberry Hill, στο Twickenham, στο νοτιοδυτικό Λονδίνο.

Μετά τον θάνατό του το 1797, η προτομή ύψους 13 εκατοστών είχε αρκετούς ιδιοκτήτες, και μάλιστα τον 19ο αιώνα θεωρήθηκε ότι ήταν του Μεγάλου Αλεξάνδρου και όχι του Καλιγούλα. Τώρα, μετά από 10 χρόνια ερευνητικής δουλειάς, η Δρ Σίλβια Ντάβολι, επιμελήτρια στο Strawberry Hill, ανακάλυψε ξανά την προτομή και επιβεβαίωσε πως πρόκειται για προτομή του Καλιγούλα.

Η ανακάλυψη έγινε όταν η Ντάβολι ταίριαξε ένα σχέδιο της προτομής, το οποίο είχε παραγγείλει ο Walpole τη δεκαετία του 1780, με μια μπρούτζινη προτομή που ήταν αποθηκευμένη στην ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης και αντίκες της επενδυτικής εταιρείας Schroders. «Δεν είχαν ιδέα ότι ήταν ο Καλιγούλας», λέει η Ντάβολι. «Ήμουν τόσο χαρούμενη όταν τελικά είδα την προτομή και έκανα τον συσχετισμό».

Ο Καλιγούλας έγινε ο τρίτος Ρωμαίος αυτοκράτορας το 37 μ.Χ., σε ηλικία 24 ετών. Τον θεωρούσαν σπάταλο και με αχαλίνωτες σεξουαλικές ορέξεις, ενώ υπήρχαν φήμες για αιμομικτικές σχέσεις με δύο από τις μεγαλύτερες αδερφές του. Δολοφονήθηκε από την πραιτοριανή φρουρά μετά από τέσσερα χρόνια στο θρόνο.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας του κατασκευάστηκαν αρκετές μικροσκοπικές χάλκινες προτομές του, οι οποίες μπορούσαν να μεταφερθούν και να χρησιμοποιηθούν ως λατρευτικά αντικείμενα. Θεωρείται πως λίγες από αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν, συμπεριλαμβανομένων δύο στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και ένα άλλο ζευγάρι σε ιδιωτική συλλογή.

Λέγεται ότι ο Walpole ήταν ενθουσιασμένος όταν έλαβε την προτομή από τον Horace Mann, τον Βρετανό πρεσβευτή στην Ιταλία. Ο Mann ισχυρίστηκε ότι είχε διασωθεί από τα ερείπια του Herculaneum μετά την έκρηξη του Βεζούβιου. «Είχα βρει μερικά γράμματα για το δώρο αυτό στο αρχείο μας στο Strawberry Hill μεταξύ του Walpole, του Mann και του δούκα του Elbeuf, ο οποίος έκανε την ανασκαφή του Herculaneum στα μέσα του 18ου αιώνα», λέει η Ντάβολι. «Αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης της έρευνας».

Στη συνέχεια, η αναζήτησή της την οδήγησε στη συλλογή Lewis Walpole στο Πανεπιστήμιο του Yale. «Εκεί συνάντησα το σκίτσο της προτομής που ο Horace Walpole είχε αναθέσει στον διάσημο καλλιτέχνη John Carter».

Αλλά δεν είχε ιδέα πού βρισκόταν το ίδιο το έργο. Τελικά ανακάλυψε ότι, μετά το θάνατο του Walpole, είχε περάσει από την οικογένειά του πριν αγοραστεί από διάφορους συλλέκτες και στη συνέχεια, στη δεκαετία του 1890, από τον Sir John Henry Schroder. Αλλά δεν υπήρχε τιμολόγιο ως απόδειξη αγοράς ή λεπτομέρειες προέλευσης. Στην πραγματικότητα, ο Schroders είχε υποθέσει ότι επρόκειτο για μια προτομή του 15ου αιώνα ενός άγνωστου νεαρού άνδρα.

Στα τέλη του περασμένου έτους, η Ντάβολι μελετούσε τον κατάλογο της συλλογής Schroder για μια έκθεση στο Strawberry Hill. «Τυχαία, είδα αυτή τη σελίδα με κάτι που έμοιαζε με το χάλκινο του Walpole». Η προτομή μεταφέρθηκε στον Ρούπερτ Χάρις, τον ειδικό συντηρητή μετάλλων στο Λονδίνο, ο οποίος είπε ότι η χάλκινη σύνθεση αντιστοιχούσε με αντικείμενα 2.000 ετών.

Το τελευταίο δεκαπενθήμερο, ο Δρ Dietrich Boschung, ειδικός στην αυτοκρατορική ρωμαϊκή εικονογραφία, έδειξε φωτογραφίες της προτομής. «Είμαι πεπεισμένος ότι είναι ο Καλιγούλας», λέει ο Boschung, από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας. Δείχνει το ασήμι που έχει τοποθετηθεί στα μάτια της προτομής - μια πρακτική κοινή για τους αυτοκράτορες. Ο Boschung πιστεύει επίσης ότι η σύνδεση με το Herculaneum είναι πολύ εύλογη. «Γύρω στην εποχή εκείνη βρέθηκαν πολλά ρωμαϊκά μπρούτζινα».

Τώρα, η μικρή προτομή θα είναι το επίκεντρο της έκθεσης The Art of Treasure Hunting που εγκαινιάζεται στο Strawberry Hill House στις 28 Ιουνίου.


ΠΗΓΗ