«Οι γάτες είναι ανεξάρτητες». «Οι γάτες προτιμούν να είναι μόνες τους». «Οι γάτες δεν χρειάζονται την προσοχή μας». «Οι γάτες δεν μπορούν να εκπαιδευτούν όπως ένας σκύλος». Αυτούς και άλλους σχολιασμούς μπορεί να άκουσες κατά καιρούς για το τρυφερό τετράποδο που για χρόνια συντροφεύει με την ύπαρξή του τους ανθρώπους. Έχεις ποτέ διερωτηθεί εάν τα πιο πάνω αποτελούν (απλά) μύθους; Αν όχι, είναι, μάλλον, καιρός να καταρριφθούν.

Η 32χρονη Βασιλεία Μέλιου είναι μουσικός, εκπαιδεύτρια σκύλων και μόλις πρόσφατα έγινε η πρώτη ψυχολόγος-συμπεριφοριολόγος γάτων στην Κύπρο. Στόχος της είναι να προσφέρει τις γνώσεις της γύρω από τη συμπεριφορά των γάτων. Οι πρακτικές που χρησιμοποιεί είναι αυτές που καταρρίπτουν τους μύθους που προαναφέραμε. Πρόκειται για μια ειδικότητα ευρέως γνωστή στο εξωτερικό, όχι όμως στην Κύπρο, παρά τον υπερπληθυσμό γατών που έχει καταγραφεί στο νησί μας.

Σε συνέντευξή της στη CITY η Βασιλεία Μέλιου μιλάει για τους λόγους που επέλεξε να γίνει η πρώτη ψυχολόγος-συμπεριφοριολόγος γάτων και τις ανάγκες που υπάρχουν στη χώρα μας ώστε να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά τους και να τις αναγνωρίσουμε ως το αρχαιότερο ζώο συντροφιάς. Επίσης, δίνει λύσεις προς τους κηδεμόνες γάτων για αντιμετώπιση των πιο συχνών «περίεργων» συμπεριφορών που μπορεί παρουσιάσουν.

Πώς πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με την ψυχολογία και τη συμπεριφορά των γατών;

Τη σχέση μου με τις γάτες την κληρονόμησα από την οικογένειά μου. Μεγάλωσα παρέα με γατάκια και σκυλάκια. Είμαστε ιδιοκτήτες ξενοδοχείου σκύλων, όμως έμαθα να αγαπώ όλα τα ζώα το ίδιο. Είναι στο DNA μου να αγαπώ και να προσέχω τα ζώα. Είμαι εκείνος ο τύπος που θα σταματήσει στον δρόμο εάν δει κάποιο ζώο. Θα παρατηρήσω εάν έχει νερό και φαγητό και μετά θα αποχωρήσω. Η απόφαση για να πάρω το δίπλωμα της ψυχολόγου γατών ήρθε πάρα πολύ αφιλτράριστα. Χωρίς βιασύνη και χωρίς να πιεστώ, όταν εμφανίστηκε μπροστά μου διαφήμιση για διαδικτυακά σεμινάρια που μπορούσα να παρακολουθήσω κατά την περίοδο της πανδημίας, είπα «γιατί όχι;». Πάντα μου άρεσε να παρατηρώ τους γάτους. Παρατηρούσα και τους δικούς μου. Ήθελα να μάθω τι συμβαίνει ή γιατί συμπεριφέρονται έτσι.

Απέκτησες μόλις πρόσφατα το πτυχίο/πιστοποίηση ως Ψυχολόγου και Συμπεριοπριολόγου γατών και έγινες η πρώτη στην Κύπρο. Πώς νιώθεις για αυτό;

Νιώθω ενθουσιασμένη και χαρούμενη. Δεν μπορούσα στην αρχή να το πιστέψω ότι είμαι η πρώτη που κατέχει αυτό το δίπλωμα. Γνώριζα ότι στο εξωτερικό ήδη υπάρχει ως ειδικότητα και θεώρησα καλό να υπάρχει και στην Κύπρο, μιας και στο νησί μας ζουν περισσότερο από ένα εκατομμύριο γάτοι. Είναι σημαντικό και υπάρχει ανάγκη για αυτήν την ειδικότητα. Ευελπιστώ πως μετά από εμένα θα ακολουθήσουν και άλλοι.

Γνωρίζουμε ότι η συγκεκριμένη ειδικότητα σε άλλες χώρες είναι διαδεδομένη. Ποιοι θεωρείς πως είναι οι λόγοι που δεν υπήρχε (μέχρι τώρα) στην Κύπρο;

Πιστεύω πως ο βασικός λόγος που δεν υπήρξε αυτή η ειδικότητα στην Κύπρο είναι η προκατάληψη που υπάρχει απέναντι στους γάτους. Είναι παραγκωνισμένοι. Υπάρχει η αντίληψη ότι οι γάτοι κάτι θα βρουν να φάνε ή θα φάνε από τα σκουπίδια. Αδιαφορούμε, γιατί θεωρούμε ότι πάντα βρίσκουν τρόπο να επιβιώσουν. Αυτό είναι αλήθεια. Πάντα θα βρίσκουν τρόπο να επιβιώσουν, όμως θα πρέπει να δούμε τις ανάγκες τους. Εκτός από την προκατάληψη, ένας άλλος λόγος, είναι η στάση που έχουμε απέναντι στα γατάκια. Για παράδειγμα, όταν δούμε ένα γατάκι να τρώει από τα σκουπίδια, θα πρέπει να έχουμε υπ' όψιν μας ότι αυτό το γατάκι έχει μείνει πάνω από μία βδομάδα χωρίς φαγητό και είναι αναγκασμένο να ψάξει στα σκουπίδια για να ζήσει. Όταν δούμε ένα γατάκι πολύ βρόμικο, σημαίνει ότι, είτε είναι άρρωστο, είτε είναι πολύ πεινασμένο, γιατί οι γάτοι είναι πολύ καθαρά ζώα. Είναι σημαντικό όπως ερχόμαστε κοντά στους σκύλους να έρθουμε κοντά και στα γατάκια. Αυτός είναι ο στόχος μου.

Ποια είναι ακριβώς η δουλειά ενός ψυχολόγου και συμπεριφοριολόγου γατών;

Η δουλειά ενός ψυχολόγου γάτων, είναι σχεδόν η ίδια με του ψυχολόγου που παρακολουθεί την ανθρώπινη συμπεριφορά. Δηλαδή γίνονται συνεδρίες, είτε διά ζώσης, είτε διαδικτυακά. Μπορεί ο ιδιοκτήτης να επισκεφθεί μαζί με τον γάτο του το γραφείο του ψυχολόγου, εάν και δεν συστήνουμε τη μετακίνηση των γάτων από τον χώρο τους. Έτσι βλέπουμε διαδικτυακά ή με βίντεο τη συμπεριφορά τους ώστε να αποφύγουμε το στρές. Σκοπός είναι να είναι όσο πιο ήρεμα γίνεται. Οι ιδιοκτήτες μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μου για ό,τι τους απασχολεί. Για παράδειγμα εάν ο γάτος προτιμά να ακονίζει τα νύχια του στον καναπέ παρά στα γατόδεντρα/ονυχόδεντρα (scratch trees). Επίσης μπορώ να δώσω συμβουλές για την ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά τους. Πάντα σε συνεργασία με τον κτηνίατρο. Όταν υπάρχουν αλλαγές στη συμπεριφορά του ζώου προτείνω αρχικά επίσκεψη στον κτηνίατρο για να αποκλείσουμε τα προβλήματα υγείας και στη συνέχεια παρακολουθούμε την ψυχολογία του.

Τελικά, μπορούν οι γάτες να είναι pet ή είναι από τη φύση τους κεραμιδόγατοι;

Βεβαίως, οι γάτες μπορούν να είναι pet. Μπορεί από τη φύση τους να είναι ανεξάρτητα ζώα, όμως για παράδειγμα στην Ιαπωνία οι γάτες είναι το αγαπημένο pet και έχουν αναλύσει σε βάθος τη συμπεριφορά τους. Άλλωστε για αυτό στην Ιαπωνία υπάρχουν οι καλύτεροι συμπεριφοριολόγοι γάτων.

Λένε πως είναι δύσκολο να καταφέρεις να πειθαρχήσεις μια γάτα ή τουλάχιστον είναι πιο δύσκολο σε σύγκριση με ένα σκύλο. Εσύ τι λες για αυτό;

Δεν είναι δύσκολο να πειθαρχήσεις μία γάτα. Δεν μπορεί να υπάρξει σύγκριση, γιατί μιλάμε για δύο διαφορετικά είδη ζώων. Οι σκύλοι έχουν διαφορετικούς τρόπους πειθαρχίας και άλλους οι γάτοι. Θεωρούμε πως εάν εφαρμόσουμε τους ίδιους τρόπους πειθαρχίας ενός σκύλου στον γάτο, θα έχουμε τα ίδια αποτελέσματα. Οι γάτοι ξέρουν να πειθαρχούν, όμως θέλουν ειδικό τρόπο εκπαίδευσης. Για παράδειγμα, ο σκύλος θέλει να ευχαριστήσει τον ιδιοκτήτη του και θα κάνει τα πάντα για αυτό. Θα κάνει στροφές, θα σου δώσει το χέρι, θα πηδήξει πάνω σου όταν του πεις. Όλα αυτά τα κάνει για να σε ευχαριστήσει. Αυτή είναι η διαφορά με έναν γάτο. Ο γάτος για να σε ακούσει θα πρέπει να του κινήσεις την περιέργεια και να κερδίσεις την προσοχή του. Για παράδειγμα, «υπάρχει κάποιος σκοπός για να έρθω κοντά σου;» θα διερωτηθεί. Εάν φωνάξεις σε έναν γάτο για να τον πειθαρχήσεις, θα έχεις αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιθυμείς.

Ποια είναι τα συνηθισμένα ζητήματα που απασχολούν τους ιδιοκτήτες γάτων όσον αφορά τη συμπεριφορά τους; Μπορείς να μας πεις ένα-δύο τρόπους που μπορεί ο ιδιοκτήτης να πειθαρχήσει τον γάτο του;

Ένα ζήτημα που απασχολεί πολλούς ιδιοκτήτες γάτων είναι η κοινωνικότητά τους. Για παράδειγμα ότι δεν είναι τόσο κοινωνικοί όταν έρθει κόσμος στο σπίτι. Μπορεί να κρύβεται ή να θέλει να τους επιτεθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να βρούμε την πηγή του προβλήματος. Δηλαδή, ίσως, υπάρχει ένα παλιό τραύμα, με το οποίο συνέδεσε στο μυαλό του την άφιξη «ξένων» στο σπίτι. Αφού βρούμε το πρόβλημα, τότε θα μπορέσουμε να βρούμε τη λύση, δηλαδή θα πρέπει να βρούμε κάτι που αρέσει στον γάτο. Ίσως μια λιχουδιά. Έτσι, με το που θα μπει κάποιος καλεσμένος στο σπίτι μας θα πρέπει να του δώσει λιχουδιά. Εκεί θα γίνει το πρώτο βήμα και στη συνέχεια θα συνδέσει την άφιξή του με κάτι θετικό που του αρέσει. Αν δεν είναι λιχουδιά, μπορεί να είναι το αγαπημένο του παιχνίδι. Όλο αυτό φυσικά χρειάζεται χρόνο.

Λέγεται επίσης πως οι γάτες δεν συνδέονται με τους ιδιοκτήτες τους. Τελικά ισχύει αυτό ή πρόκειται για μύθο;

Πρόκειται για μύθο. Οι γάτες συνδέονται με τους ιδιοκτήτες τους. Κάποιος είπε πως «οι γάτες είναι ο καθρέφτης της ψυχής του αφεντικού τους». Συνδέονται με τους ιδιοκτήτες τους, όχι για να τους ευχαριστήσουν, αλλά εισέρχονται στην προσωπικότητα τους στοιχεία του ιδιοκτήτη τους. Για παράδειγμα εάν ο ιδιοκτήτης είναι πολύ ρομαντικός, είναι πολύ πιθανόν να γίνει και ο γάτος πολύ τρυφερός. Εάν στον ιδιοκτήτη αρέσει πολύ το κοτόπουλο, πολύ πιθανόν να αρέσει και στον γάτο του. Εάν όμως δεν έχουν καλές μνήμες και καλή σύνδεση, για παράδειγμα όταν ένας ιδιοκτήτης είναι επιθετικός, τότε εύκολα θα τον ξεχάσουν. Οι γάτοι επιλέγουν με ποιους θα συνδεθούν. Ο λόγος που δεν το βλέπουμε αυτό συχνά στις εκφράσεις των γάτων, είναι γιατί στο πρόσωπο των γάτων δεν υπάρχουν οι ίδιες νευρικές συνδέσεις που υπάρχουν για παράδειγμα στον σκύλο ή τους ανθρώπους. Τα συναισθήματά τους τα καταλαβαίνουμε από την κίνηση του σώματος και την ουρά τους. Δεν μπορούν να εκφραστούν διαφορετικά.

Θεωρείς πως υπάρχει μέλλον για αυτή την ιδιότητα στην Κύπρο;

Παρόν δεν υπάρχει, αλλά υπάρχει μέλλον. Είναι κάτι καινούργιο που γίνεται πρώτη φορά στην Κύπρο. Πέραν από τους εθελοντικούς οργανισμούς, ο κόσμος δεν γνωρίζει ότι υπάρχει αυτή η ιδιότητα. Επειδή όμως οι Κύπριοι έρχονται πιο κοντά στους γάτους, είμαι σίγουρη ότι τα επόμενα χρόνια όλο και περισσότεροι γάτοι θα γίνουν μέλη της οικογένειάς μας όπως είναι οι σκύλοι. Θα υπάρξει μεγαλύτερη ανάγκη για ένα ψυχολόγο γάτων. Ανυπομονώ πολύ να μιλήσω με κόσμο και να γνωρίσω τα γατάκια τους.

Τρόποι επικοινωνίας:

Petqueen V

Ageri dog farm