Ο Νάσερ Αμπού Σρουρ, διάσημος Παλαιστίνιος συγγραφέας, απελευθερώθηκε τον περασμένο μήνα μετά από περισσότερα από 32 χρόνια στις ισραηλινές φυλακές, στο πλαίσιο της συμφωνίας εκεχειρίας στη Γάζα.

Μιλώντας στον Guardian, περιγράφει τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές του Ισραήλ ως «ένα ακόμα μέτωπο» της σύγκρουσης και αφηγείται την προσπάθειά του να προσαρμοστεί στη ζωή εκτός φυλακής.

«Τα βασανιστήρια στις φυλακές αυξήθηκαν μετά την 7η Οκτωβρίου»

Ο συγγραφέας καταγγέλλει ότι η χρήση βασανιστηρίων αυξήθηκε δραματικά κατά τα τελευταία δύο χρόνια της αιχμαλωσίας του, καθώς το Ισραήλ άρχισε να αντιμετωπίζει τις φυλακές του ως ακόμα ένα μέτωπο στον πόλεμο της Γάζας.

Ο Νάσερ Αμπού Σρουρ, του οποίου τα απομνημονεύματα από τη φυλακή έχουν μεταφραστεί σε επτά γλώσσες, ήταν ανάμεσα σε περισσότερους από 150 Παλαιστινίους που εξέτιαν ποινές ισόβιας κάθειρξης και απελευθερώθηκαν στο πλαίσιο της εκεχειρίας στη Γάζα με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ· στη συνέχεια εξορίστηκαν αμέσως στην Αίγυπτο, όπου οι περισσότεροι παραμένουν σε καθεστώς αβεβαιότητας.

Ο 56χρονος άνδρας περιέγραψε μια απότομη αύξηση στη χρήση ξυλοδαρμών και στη στέρηση τροφής και ζεστασιάς μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023.

«Η στολή στις φυλακές άλλαξε, με μια ετικέτα στο στήθος που έγραφε τις λέξεις ‘μαχητές’ ή ‘πολεμιστές’, και άρχισαν να συμπεριφέρονται στους κρατούμενους σαν να ήταν σε πόλεμο, σαν να ήταν αυτό άλλο μέτωπο, και άρχισαν να χτυπούν, να βασανίζουν, να σκοτώνουν», είπε.

Μια επιτροπή του ΟΗΕ κατέγραψε 75 θανάτους Παλαιστινίων υπό ισραηλινή κράτηση μεταξύ 7 Οκτωβρίου 2023 και 31 Αυγούστου 2025. Η ισραηλινή υπηρεσία φυλακών έχει επανειλημμένα αρνηθεί τη χρήση βασανιστηρίων στις φυλακές της.

Ως νεαρός, ο Αμπού Σρουρ συμμετείχε στην πρώτη Ιντιφάντα, την Παλαιστινιακή εξέγερση μεταξύ 1987 και 1993, όταν κατηγορήθηκε ως συνεργός στη δολοφονία ενός Ισραηλινού αξιωματικού της Σιν Μπετ, ο οποίος προσπαθούσε να πιέσει τον ξάδελφο του Αμπού Σρουρ να γίνει συνεργάτης του.

Με βάση μια ομολογία που έκανε υπό βασανιστήρια, ο Αμπού Σρουρ καταδικάστηκε το 1993 σε ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή. Κατά τη διάρκεια δεκαετιών που χαρακτηρίζονταν από παρατεταμένες περιόδους απομόνωσης, απέκτησε πτυχίο και στη συνέχεια μεταπτυχιακό στην πολιτική επιστήμη και άρχισε να δημοσιεύει ποίηση και άλλες γραπτές εργασίες που έβγαιναν λαθραία από τη φυλακή.

Τα απομνημονεύματά του από τη φυλακή, The Tale of a Wall: Reflections on Hope and Freedom (Η ιστορία ενός τοίχου: Σκέψεις για την ελπίδα και την ελευθερία), υπαγορεύτηκαν ως επί το πλείστον σε τηλεφωνικές συνομιλίες με συγγενή για περισσότερα από δύο χρόνια. Έχει μεταφραστεί από τα αραβικά για δημοσίευση σε επτά γλώσσες και είναι φιναλίστ για το βραβείο αραβικής λογοτεχνίας που απονέμεται κάθε χρόνο από το Ινστιτούτο του Αραβικού Κόσμου στο Παρίσι.

Οι εκκλήσεις για την αποφυλάκισή του αγνοούνταν επί δεκαετίες, έτσι όταν οι αξιωματούχοι επισκέφτηκαν τη φυλακή μετά την εκεχειρία της 10ης Οκτωβρίου με μια λίστα κρατουμένων που επρόκειτο να απελευθερωθούν, ο Αμπού Σρουρ δεν έδωσε σημασία.

«Φώναζαν αριθμούς κελιών και εγώ καθόμουν στο κρεβάτι μου στο δωμάτιο Νο 6, νιώθοντας ότι δεν είμαι μέρος της διαδικασίας. Υπήρξαν τόσες φορές που έπρεπε να είμαι μέρος αυτής κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών και έτσι ήμουν σε άμυνα. Αλλά τότε ήρθαν στο κελί μου και είπαν: ‘Νάσερ, ετοιμάσου’. Η χάρη του Θεού επιτέλους με βρήκε. Οι φίλοι μου με αγκάλιαζαν και με φιλούσαν και εγώ δεν το πίστευα» συγκινεί για τη στιγμή που έμαθε ότι είναι ελεύθερος.

Ο Αμπού Σρουρ είπε ότι μετά την έκρηξη του πολέμου στη Γάζα, η μεταχείριση των Παλαιστινίων κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές επιδεινώθηκε σημαντικά.

«Οποιοσδήποτε χώρος χωρίς κάμερες ήταν χώρος για ωμή βία. Μας έδεναν τα χέρια πίσω από το κεφάλι και μας πετούσαν στο πάτωμα και μετά άρχιζαν να μας πατούν με τα πόδια τους», συγκλονίζει.

Ο ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, Ιτάμαρ Μπεν-Γβίρ, υπερηφανεύεται ότι υπό τον έλεγχό του οι ισραηλινές φυλακές δεν είναι πια «κατασκηνώσεις διακοπών».

Ο Αμπού Σρούρ είπε ότι όλα τα υλικά ανάγνωσης και γραφής αποσύρθηκαν υπό το καθεστώς. «Όλη η πολιτιστική ζωή στη φυλακή σταμάτησε τα τελευταία δύο χρόνια, οπότε υπήρχε μόνο βιολογική ζωή. Ο καθένας προσπαθούσε να επιβιώσει με τον δικό του τρόπο. Και πεινούσαμε πάντα», είπε. Οι ημερήσιες μερίδες φαγητού διατηρούνταν στο επίπεδο της απλής επιβίωσης και είπε ότι έχασε 12 κιλά σε βάρος.

Οι κρατούμενοι είχαν μόνο ένα σετ από λεπτά ρούχα, οπότε πάντα κρύωναν τις χειμωνιάτικες νύχτες. «Όποτε κάποιος έφευγε από τη φυλακή, όλοι προσπαθούσαν να γίνουν φίλοι του, ώστε να πάρουν το T-shirt του ή τα εσώρουχά του ή οτιδήποτε».

«Δεν ξέραμε ούτε τι να κάνουμε με τα μαχαιροπίρουνα»

Μιλώντας μέσω τηλεφώνου από την Αίγυπτο, ο Αμπού Σρουρ περιέγραψε επίσης το «σοκ» της μετάβασης από τις άγριες συνθήκες της ισραηλινής φυλακής στο πολυτελές ξενοδοχείο στο Κάιρο, όπου βρέθηκαν μετά την απελευθέρωσή τους.

Ο Αμπού Σρουρ είπε ότι 24 ώρες πριν οι κρατούμενοι απελευθερωθούν και επιβιβαστούν σε λεωφορεία για να φύγουν, υπήρξε μια ιδιαίτερα έντονη τελευταία σειρά επιθέσεων στις φυλακές.

Στο ταξίδι των 48 ωρών που ακολούθησε, δεν επιτρεπόταν να ανοίξουν τις κουρτίνες στα λεωφορεία και μόνο αφού εισήλθαν στην Αίγυπτο, είδαν για πρώτη φορά τον ουρανό εκτός των ορίων της φυλακής.

Τα λεωφορεία άφησαν τους 154 απελευθερωμένους κρατούμενους σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο του Καΐρου, και αυτό ήταν ακόμα ένα σοκ. «Δεν είχα ξαναπάει ποτέ σε ξενοδοχείο. Έκανα τα πάντα για πρώτη φορά σαν παιδί, έμπαινα και έβγαινα στο ασανσέρ, δεν ήξερα τι είναι το room service ούτε και τι να κάνω με το ντους», συγκινεί ο Αμπού Σρουρ.

Έπειτα ήταν η συνάντηση με τέσσερις αδελφές του και έναν αδελφό του για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. «Αυτός ήταν ακόμα ένας λόγος άγχος για μένα… Ήμασταν χωρισμένοι για 33 χρόνια. Σκεφτόμουν ‘είναι εντάξει να τους αγκαλιάσω;’».

«Το πρωί είδαμε το μπουφέ και όλο αυτό το φαγητό. Βάζαμε 2 κιλά φαγητό στο πιάτο. Ήταν μια σουρεαλιστική σκηνή. Ντρεπόμασταν. Δεν ξέραμε τι να κάνουμε με το μαχαίρι και το πιρούνι μας».

Το Σάββατο, μετά τη δημοσίευση ενός άρθρου στην Daily Mail που αποκάλυψε την παρουσία απελευθερωμένων Παλαιστινίων κρατουμένων μεταξύ των δυτικών τουριστών σε αυτό που αποκαλούσε το «Ξενοδοχείο Χαμάς», η ομάδα των κρατουμένων έλαβε δύο ώρες για να μαζέψει τα πράγματά της προτού μεταφερθεί σε άλλο ξενοδοχείο στην έρημο.

Αυτή η κίνηση να επιβιβαστούν σε λεωφορεία για να τους μεταφέρουν σε άγνωστο τόπο που επέλεξαν άλλοι, ήταν μια υπενθύμιση για τον Αμπού Σρουρ ότι δεν ήταν ακόμα ελεύθεροι.

Του έχουν προταθεί αρκετές επιλογές τρίτων χωρών που είναι πρόθυμες να τον δεχτούν μακροπρόθεσμα και προσπαθεί να αποφασίσει πού θα πάει με βάση την προσβασιμότητα της οικογένειάς του και το αν θα μπορεί να συνεχίσει να γράφει.

«Δεν θέλω μια άνετη χώρα. Δεν θέλω μια χώρα χωρίς ερωτήσεις ή μια χώρα χωρίς σκοπό» λέει ο συγγραφέας.