Όταν προ ημερών αντικρίσαμε και φωτογραφίσαμε το περίεργο, ξύλινο installation που είχε τοποθετηθεί έξω από το ιστορικό σχολείο της Φανερωμένης στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, δεν γνωρίζαμε περισσότερα ούτε για τους εμπνευστές του ούτε και για τους λόγους, για τους οποίους τοποθετήθηκε στο συγκεκριμένο σημείο.

Λίγες ημέρες αργότερα δεχθήκαμε τηλεφώνημα από την κα Μαρίνα Κόκκινου, η οποία μάς ενημέρωσε ότι το installation είναι αποτέλεσμα ενός φεστιβάλ φοιτητών που διοργανώθηκε από τον EASA Κύπρου. Η κα Κόκκινου -μέλος του εν λόγω δικτύου- μάς μίλησε για το συγκεκριμένο έργο, τους συμβολισμούς του, αλλά και για τις δράσεις του EASA Κύπρου, που αποτελεί και τον επίσημο εκπρόσωπο της φοιτητικής αρχιτεκτονικής κοινότητας της Κύπρου στην πανευρωπαϊκή κοινότητα του EASA.

Για την ιστορία, αξίζει να αναφερθεί πως μπορεί πλέον η κατασκευή να έχει μετακινηθεί από την πλατεία, ωστόσο, μαθαίνουμε πως η κοινότητα των αρχιτεκτόνων του EASA Κύπρου βρίσκεται σε συζητήσεις με τον Δήμο Λευκωσίας, με σκοπό το έργο να τοποθετηθεί μόνιμα σε άλλο ιστορικό σημείο της πόλης.

Εξηγήστε μας πώς προέκυψε η δημιουργία του installation στην πλατεία Φανερωμένης.

Το installation που τοποθετήθηκε στην πλατεία Φανερωμένης, είναι αποτέλεσμα ενός εκ των εργαστηρίων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του φεστιβάλ SESAM Identity 2.0.

Συγκεκριμένα, το εργαστήριο με τίτλο De(Lore)an επικεντρώθηκε στη διερεύνηση του ρόλου της προφορικής παράδοσης στη διαμόρφωση της συλλογικής και ατομικής ταυτότητας.

Η αρθρωτή κατασκευή από ξύλινες παλέτες, σχεδιάστηκε ώστε να λειτουργεί ως χώρος συλλογής και ανάδειξης προφορικών ιστοριών και εμπειριών των κατοίκων της πόλης της Λευκωσίας. Η κατασκευή χρησιμοποιήθηκε εν τέλει και ως σημείο έκθεσης των αποτελεσμάτων, καθιστώντας την με αυτό τον τρόπο ζωντανό χώρο διαλόγου και ανταλλαγής απόψεων.

Μιλήστε μας για το φεστιβάλ SESAM Identity 2.0.

Το EASA αποτελεί το μακροβιότερο δίκτυο φοιτητών αρχιτεκτονικής και νέων αρχιτεκτόνων ανά την Ευρώπη, με ενεργή δράση από το 1981. Επιπλέον, η ευρωπαϊκή ομάδα της EASA (European Architecture Students’ Assembly), αποτελεί ένα αποκεντρωμένο δίκτυο φοιτητών αρχιτεκτονικής, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Η ομάδα οργανώνεται και διευθύνεται από εθελοντές, φοιτητές αρχιτεκτονικής και νεαρούς επαγγελματίες στον χώρο της αρχιτεκτονικής. Η ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών γύρω από την αρχιτεκτονική πραγματώνεται με τη διοργάνωση διαφορετικών συναθροίσεων ετησίως. Η διοργάνωση εκπληρώνεται από διαφορετική χώρα μέλους του δικτύου κάθε φορά, η οποία επιλέγει και τη θεματική τής εκάστοτε διοργάνωσης, αναδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ποικιλομορφία του ευρωπαϊκου χαρακτήρα.

Η συνάθροιση SESAM (Small European Students of Architecture Meeting) Identity 2.0, διοργανώθηκε από την ομάδα του EASA Cyprus, η οποία αποτελεί και τον επίσημο εκπρόσωπο της φοιτητικής αρχιτεκτονικής κοινότητας της Κύπρου στην πανευρωπαϊκή κοινότητα του EASA.

Η θεματική τής εν λόγω συνάθροισης, «ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ- IDENTITY», αναμφίβολα δεν προέκυψε τυχαία. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της κυπριακής ταυτότητας, αναδείχθηκε αβίαστα ως το πλέον κατάλληλο και αναγκαίο θέμα προς διερεύνηση και επικοινωνίας με το σύνολο της ευρωπαϊκής κοινότητας. Η θεματική «Identity», επιλέχθηκε επιπλέον, με αφορμή την ξεχωριστή «ταυτότητα» της Λευκωσίας, ως η τελευταία διχασμένη - διχοτομημένη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Μέσα από μία σειρά εργαστηρίων και διαλέξεων στοχεύουμε στη δημιουργία γόνιμου διαλόγου αναφορικά με την έννοια της «ταυτότητας» εν γένει αλλά και την επίδραση αυτής στον δημόσιο χώρο, τόσο σε φυσικό όσο και κοινωνικό επίπεδο.

Τι συμβολίζει η εν λόγω εικαστική παρέμβαση; Πιστεύετε ότι πέτυχε τον στόχο του; Υπήρξε απήχηση από το κοινό;

Μέσα από την αλληλεπίδραση των κατοίκων και των επισκεπτών με το installation, επιχειρήθηκε η ανάδειξη της προφορικής παράδοσης ως σημαντικού στοιχείου διαμόρφωσης της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας των κατοίκων της πόλης. Η πρόταση για την κατασκευή προήλθε από μια τριμελή ομάδα Ιρλανδών φοιτητών αρχιτεκτονικής, ενώ η υλοποίησή της πραγματοποιήθηκε από τους συμμετέχοντες του φεστιβάλ, φοιτητές αρχιτεκτονικής από διάφορες χώρες της Ευρώπης.

Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, οι συμμετέχοντες εξερεύνησαν την πόλη της Λευκωσίας, καταγράφοντας ερωτήματα που προέκυψαν από την αλληλεπίδρασή τους με τον αστικό χώρο. Τα ερωτήματα αυτά μεταφέρθηκαν στους κατοίκους μέσω προτάσεων γραμμένων πάνω σε υφασμάτινα πανιά, τα οποία κρεμάστηκαν στην κατασκευή. Στη συνέχεια, οι περαστικοί είχαν την ευκαιρία να απαντήσουν, καταγράφοντας τις δικές τους εμπειρίες και απόψεις. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των κατοίκων της πόλης, ενώ παράλληλα η κατασκευή αποτέλεσε έναυσμα ανάκτησης του δημόσιου χώρου της πόλης με τρόπο διαδραστικό.

Γιατί επιλέξατε να τοποθετηθεί συγκεκριμένα στην πλατεία Φανερωμένης;

Η Πλατεία Φανερωμένης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δημόσιας ζωής της Λευκωσίας, τόσο λόγω της κεντρικής της θέσης στον πυρήνα της ιστορικής πόλης όσο και της σημασίας της ως σημείου αναφοράς και συνάντησης. Είναι ένας χώρος με έντονη κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα, ενώ εξακολουθεί να φιλοξενεί πρωτοβουλίες, διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις των κατοίκων της πόλης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλατεία Φανερωμένης αποτελεί τον τελικό προορισμό της κατασκευής, αφού τα πανιά της ταξίδεψαν και στην κατεχόμενη Λευκωσία, με σκοπό την καταγραφή εμπειριών των κατοίκων της πόλης και από τις δύο πλευρές. Η εικαστική αυτή παρέμβαση επιδιώκει να αναδείξει, καθ’ αυτόν τον τρόπο τη διαχρονική επιθυμία για επικοινωνία, κατανόηση και σύνδεση μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Λευκωσίας.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες δράσεις του EASA Κύπρου;

Πέραν από την προαναφερθείσα διοργάνωση, οι σημαντικότερες δράσεις της EASA Cyprus, αφορούν κυρίως την εκπροσώπηση της Κύπρου στα πανευρωπαϊκά συνέδρια και συναθροίσεις της κοινότητας του EASA, αλλά και τις δράσεις στο πλαίσιο προετοιμασίας του κοινού για το SESAM IDENTITY 2.0.

Πρόσφατα η ομάδα της EASA Cyprus, διοργάνωσε ημερίδα υπό τον θεσμό του European Heritage Days με τίτλο: «Nicosia: Heritage of Routes, Networks and Connections» σε συνεργασία με Τ.Π.Ο. Η ημερίδα διεξήχθη στις 27/10/2024, στο αμφιθέατρο του Τ.Π.Ο. και ήταν ανοιχτή στο κοινό καθότι στόχος ήταν να απευθυνθεί στο τοπικό δίκτυο της Κύπρου και ειδικότερα της Λευκωσίας. Το Α’ μέρος αφορούσε εισηγήσεις και παρουσιάσεις αναφορικά με τη σχέση, ταυτότητας και δημόσιου αστικού τοπίου με βασική αναφορά τη Λευκωσία. Το Β’ μέρος αφορούσε μία περιήγηση στην πόλη από την Άννα Μαραγκού, η οποία λειτούργησε ως εξαιρετικός επίλογος για όσα είχαν ήδη τεθεί.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για το EASA μπορείτε να διαβάσετε στον σύνδεσμο: https://www.easanetwork.org/