Ο Τιμ Φρίντε, πρώην μηχανικός από το Ουισκόνσιν, ξεκίνησε να αυτοανοσοποιείται στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με την ελπίδα να προστατευτεί από τυχαία δαγκώματα φιδιών, καθώς ο ίδιος ήταν κάτοχος αρκετών ερπετών. Έτσι, σταδιακά ανέπτυξε αντισώματα σε δεκάδες θανατηφόρα είδη. Τα αντισώματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν από την αμερικανική βιοτεχνολογική εταιρεία Centivax για την παρασκευή ενός νέου τύπου αντίδοτου, που κατάφερε να προστατεύσει ποντίκια από 13 από τα 19 πιο επικίνδυνα είδη φιδιών στον κόσμο.

Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα δηλητηριώδη δαγκώματα, τα οποία προκαλούν περίπου 140.000 θανάτους και 300.000 μόνιμες αναπηρίες κάθε χρόνο.

Ο ανοσολόγος Jacob Glanville, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, έμαθε για τον Φρίντε μέσω ενός δημοσιεύματος και επικοινώνησε μαζί του. «Όταν τον κάλεσα, μου είπε: “Επιτέλους. Αυτό το τηλεφώνημα περίμενα όλη μου τη ζωή”», ανέφερε. «Δεν πίστευα ότι υπάρχει άνθρωπος με τόσο στοχευμένα, ισχυρά αντισώματα σε τόσο ευρύ φάσμα δηλητηρίων.»

Οι ερευνητές επέλεξαν 19 από τα πιο επικίνδυνα είδη φιδιών παγκοσμίως —ανάμεσά τους κόμπρες, μάμπες, τάιπαν και κρέιτ— και δοκίμασαν σε ποντίκια μια σειρά από αντισώματα που απομονώθηκαν από το αίμα του Φρίντε. Δύο από αυτά, σε συνδυασμό με ένα συνθετικό μόριο που αναστέλλει τη δράση του δηλητηρίου, παρείχαν πλήρη προστασία από τα 13 είδη και μερική από τα υπόλοιπα.

Σύμφωνα με τον Glanville, ο τρόπος με τον οποίο ο Φρίντε είχε οργανώσει το πρόγραμμά του, εκθέτοντας τον οργανισμό του κυκλικά σε διαφορετικά δηλητήρια, ενίσχυσε την ανάπτυξη αντισωμάτων ευρείας αποτελεσματικότητας. «Ακόμα κι αν προσπαθούσα να σχεδιάσω κάτι παρόμοιο ως επιστήμονας, δεν είμαι σίγουρος ότι θα το πετύχαινα τόσο καλά», παραδέχτηκε.

Πότε το αντίδοτο θα χρησιμοποιηθεί σε ανθρώπους

Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες, αρχικά σε κτηνιατρικές κλινικές της Αυστραλίας, όπου τα δαγκώματα από φίδια είναι συχνά και πολλές φορές θανατηφόρα για σκύλους. Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν, το αντίδοτο θα μπορούσε να προχωρήσει σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

Η παρούσα μελέτη επικεντρώθηκε σε δηλητήρια της οικογένειας των ελαπιδών (elapids), αλλά ο Φρίντε είχε επίσης αυτοανοσοποιηθεί με δηλητήρια από είδη της οικογένειας των εχιδνιδών (vipers), όπου ανήκουν οι κόμπρες. Η ομάδα ετοιμάζει ήδη μια αντίστοιχη εκδοχή του αντίδοτου και για αυτές τις περιπτώσεις.

Ο καθηγητής Nicholas Casewell, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας για τα Δαγκώματα Φιδιών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, χαρακτήρισε την εξέλιξη ως «σημαντικό βήμα προς τα εμπρός». «Η ευρύτητα της προστασίας είναι εντυπωσιακή. Αποδεικνύει ότι ένας στοχευμένος συνδυασμός λίγων μόνο αντισωμάτων και φαρμακευτικών μορίων μπορεί να οδηγήσει σε μια μελλοντική θεραπεία που θα είναι χρήσιμη για ασθενείς σε πολλές περιοχές του κόσμου», δήλωσε.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell.

Με πληροφορίες από Guardian/LIFO