Ο Δρ Έντ Πάιν κόβει ένα φύλλο από μια βελανιδιά ηλικίας 800 ετών που στέκει φρουρός στο δάσος του Μπάκινγχαμσάιρ στην κεντρική Αγγλία για αιώνες, αντέχοντας ξηρασίες, καταιγίδες, κύματα καύσωνα και άλλα φυσικά φαινόμενα.

«Ξέρουμε ότι αυτό το δέντρο είναι ένας επιζών» λέει καθώς παίρνει το δείγμα φύλλου για δοκιμές DNA. «Είναι θέμα τύχης; Έχει ζήσει μια ζωή χωρίς άγχος; Ή μήπως έχει κάτι ιδιαίτερο στα γονίδιά του;».

Ο περιβαλλοντολόγος από τον οργανισμό The Woodland Trust πιστεύει πως τα μυστικά της εκπληκτικής ανθεκτικότητας βρίσκονται στο DNA του δέντρου. Οι ειδικοί επιδιώκουν να κατανοήσουν πώς οι βελανιδιές μπορούν να ζήσουν πάνω από 1.000 χρόνια, αντιστεκόμενες στις απειλές της κλιματικής αλλαγής και ανακάμπτοντας από ασθένειες — γνώση που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη για την αναγέννηση των υποβαθμισμένων δασών της Βρετανίας.

«Μελετώντας το γονιδίωμα των αρχαίων δέντρων, μπορούμε να μάθουμε πώς να τα διαχειριζόμαστε καλύτερα ώστε να εξασφαλίσουμε το μέλλον τους για τις επόμενες γενιές,» δηλώνει η Δρ Έμμα Γκιλμάρτιν από τον οργανισμό Arboricultural Association, που συμμετέχει στο πρότζεκτ.

Aποκατάσταση των δασών

Οι βελανιδιές είναι από τα πιο αγαπημένα δέντρα του Ηνωμένου Βασιλείου, που φυτρώνουν σε πάρκα, κήπους και στην εξοχή. Θεωρούνται αρχαίες όταν φτάνουν περίπου τα 400 χρόνια ζωής. Μελετώντας το DNA αυτών των δέντρων, οι επιστήμονες ελπίζουν να αποκωδικοποιήσουν τα γονίδια που ευθύνονται για τη μακροζωία και την ανθεκτικότητά τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Αυτές οι πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν για την επιλογή των καλύτερων βελανιδιών για φύτευση στο μέλλον, με σκοπό την αποκατάσταση των δασών και την αναβίωση της άγριας ζωής.

Εκτός από τη πολιτιστική και ιστορική τους αξία, οι βελανιδιές αποτελούν καταφύγιο για την άγρια ζωή.Στηρίζουν περισσότερα είδη ζωής από οποιοδήποτε άλλο δέντρο στη Βρετανία — φιλοξενούν πάνω από 2.300 διαφορετικά είδη που περιλαμβάνουν πτηνά, θηλαστικά, έντομα, μύκητες και λειχήνες. Τα φύλλα τους τρέφουν τις κάμπιες, ο φλοιός προστατεύει νυχτερίδες και σκαθάρια, ενώ τα βελανίδια προσφέρουν τροφή σε θηλαστικά και πτηνά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Κάποια από αυτά τα είδη είναι εξαιρετικά σπάνια, όπως το σκαθάρι Moccas Beetle που ζει μόνο σε 14 παλιά δέντρα στο πάρκο Moccas, Herefordshire.

Καθώς η κλιματική αλλαγή και η απώλεια των οικοτόπων γίνονται ολοένα και μεγαλύτερα προβλήματα, οι περιβαλλοντολόγοι ζητούν καλύτερη προστασία και φροντίδα για τα αρχαία δέντρα. Αυτά δεν μπορούν να αντικατασταθούν εύκολα — χρειάζονται δεκαετίες ή αιώνες για να μεγαλώσουν και για να στηρίξουν πολλά έμβια όντα.

ΠΗΓΗ: LIFO