Ένα μυστήριο που απασχολούσε για δεκαετίες τους ιστορικούς τέχνης λύθηκε, καθώς ερευνητές απέδειξαν ότι το έντονο γαλαζοπράσινο στον πίνακα «Number 1A, 1948» του Τζάκσον Πόλοκ προέρχεται από τη συνθετική χρωστική ουσία «manganese blue». Πρόκειται για την πρώτη επιβεβαιωμένη χρήση της σε έργο του διάσημου ζωγράφου.

Ο καμβάς, σχεδόν τριών μέτρων πλάτους, εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και φέρει το χαρακτηριστικό ύφος του Πόλοκ: πιτσιλιές και ρίψεις μπογιάς που σχηματίζουν ένα εκρηκτικό, πολύχρωμο σύνολο. Στο πάνω μέρος του έργου ο καλλιτέχνης άφησε μάλιστα τα αποτυπώματα των χεριών του.

Μέχρι τώρα οι επιστήμονες είχαν αναλύσει τα κόκκινα και κίτρινα στοιχεία του πίνακα, χωρίς να μπορούν να εξηγήσουν την προέλευση του έντονου γαλαζοπράσινου. Στη νέα μελέτη, δείγματα από τη μπλε μπογιά εξετάστηκαν με λέιζερ, τα οποία κατέγραψαν τις δονήσεις των μορίων και αποκάλυψαν το χημικό «δακτυλικό αποτύπωμα» της χρωστικής. Το αποτέλεσμα έδειξε ξεκάθαρα ότι πρόκειται για manganese blue.

Η ανάλυση δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences. «Είναι συναρπαστικό να καταλαβαίνεις από πού προέρχεται ένα τόσο εντυπωσιακό χρώμα, σε μοριακό επίπεδο», δήλωσε ο Έντουαρντ Σόλομον από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, συν-συγγραφέας της μελέτης.

Η συγκεκριμένη χρωστική χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα σε έργα τέχνης αλλά και για τον χρωματισμό πισινών, πριν αποσυρθεί τη δεκαετία του 1990 για περιβαλλοντικούς λόγους. Προηγούμενες έρευνες είχαν υποθέσει ότι το τιρκουάζ του πίνακα μπορεί να προέρχεται από αυτήν την ουσία, όμως η νέα μελέτη το αποδεικνύει απευθείας με δείγματα από τον καμβά. «Είμαι πλέον αρκετά πεπεισμένος ότι είναι όντως manganese blue», ανέφερε ο Τζιν Χολ από το Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, ειδικός στα έργα του Πόλοκ που δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Οι επιστήμονες προχώρησαν ακόμη παραπέρα, εξετάζοντας τη μοριακή δομή της ουσίας για να εξηγήσουν γιατί παράγει τόσο ζωντανό χρώμα. Η μελέτη της χημικής σύνθεσης υλικών ζωγραφικής βοηθά στη συντήρηση παλαιών έργων αλλά και στον εντοπισμό πλαστών. Στην περίπτωση του Πόλοκ, οι ειδικοί έχουν τη δυνατότητα να πάρουν πιο στοχευμένα δείγματα, καθώς ο καλλιτέχνης συνήθιζε να ρίχνει απευθείας τις μπογιές στον καμβά, χωρίς παλέτα.

Η διαδικασία της ανάλυσης θύμιζε, κατά τους ερευνητές, τον δικό του δημιουργικό τρόπο. «Βλέπω πολλές ομοιότητες ανάμεσα στο πώς δουλέψαμε εμείς και στο πώς εργαζόταν ο Πόλοκ με το έργο του», σημείωσε ο Αμπέντ Χαντάντ, βοηθός συντηρητής στο MoMA και συν-συγγραφέας της μελέτης.



ΠΗΓΗ