Κι άλλος από μένα κανένας

δε σε πόνεσε, πατέρα, που τέτοιο

φριχτό, πικρό θάνατο βρήκες.



Μα ποτέ δε θα πάψω να θρηνώ,

να βογγώ γοερά,

όσο θα βλέπω των άστρων το φέγγος

να τρέμει κι όσο της μέρας το φως·

να σκούζω σαν αηδόνα.

Ηλέκτρα

Στη φετινή θεατρική σαιζόν, η τραγωδία έχει την τιμητική της στο Λονδίνο. «Μήδεια» από το National Theatre, η Juliette Binoche έρχεται στο Barbican έτοιμη να παίξει «Αντιγόνη», σε σκηνοθεσία Ivon van Hove, και μέχρι τον Δεκέμβριο η «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή ανεβαίνει στο Old Vic. Αν και είδος που φοβίζει ηθοποιούς και σκηνοθέτες, η τραγικότητα της σύγχρονης ανθρώπινης συνθήκης υπό το πρίσμα του αρχαίου ελληνικού λόγου αναδύεται ίσως πιο επίκαιρη από ποτέ, κι ας φαντάζει πια σχεδόν ηδυπαθής η πορεία του φιλοθεάμονος κοινού προς την κάθαρση.

Την παράσταση σκηνοθετεί ο Ian Rickson με τον οποίο η ηθοποιός έχει ξανασυνεργαστεί ανεβάζοντας Πίντερ και Τσέχωφ, ενθουσιάζοντας κάθε φορά με την ίδια ένταση κοινό και κριτικούς. Για εκείνη ο ρόλος της Ηλέκτρας ήταν ένα θεατρικό όνειρο ζωής και βιώνοντας την εκπλήρωση του ως θεατής το περασμένο βράδυ της Παρασκευής, καταλαβαίνω πόσο σπουδαίο στοίχημα ήταν για την ίδια.

Μέχρι να πέσει η αυλαία, αισθανόμαστε πια κι εμείς συνένοχοι στο φονικό.

«Η τραγωδία είναι σκληρό είδος -σωματικά, συναισθηματικά και διανοητικά- γι’ αυτό και μπορείς να το περάσεις αυτό μόνο με ανθρώπους που ξέρεις ότι μπορούν να σε στηρίξουν. Η σχέση μας με τον Ιαν βασίζεται στην γνώση ότι μαζί μπορούμε να πάρουμε ρίσκα», είπε σε μια συνέντευξη η ηθοποιός περιγράφοντας μεταξύ άλλων πως ταξίδεψε με τον Rickson μέχρι τις Μυκήνες όπου εκτυλλίσεται το έργο, αναλύοντας διεξοδικά την ψυχολογία και τον χαρακτήρα της τραγικής ηρωίδας.

Ως Ηλέκτρα, η Kristin Scott Thomas δίνει μια σπουδαία ερμηνεία στην all round -για τις ανάγκες της παράστασης- σκηνή. Η τραγική της φιγούρα, απομονωμένη και ολομόναχη ισορροπεί ανεπιτήδευτα ανάμεσα στο θρήνο για τον πατέρα της και την ασυγκράτητη οργή προς την μητέρα της (Κλυταιμνήστρα) και τον εραστή της Αίγισθο. Ακόμα και όταν περιφέρεται σαν ύπαρξη ζωντανή που έχει απωλέσει την ελπίδα, η Ηλέκτρα της Scott Thomas κουβαλάει το άχθος της οδύνης στο βλέμμα και το σώμα της. Κάθε της κίνηση και λέξη φανερώνει την απελπισία αλλά κυρίως, την ανάγκη να πάρει εκδίκηση για τον θάνατο του Αγαμέμνονα.

 

Αυτή η ηθοποιός, που στα 54 της χρόνια μετράει τόσες χολιγουντιανές επιτυχίες όσες και σαρωτικές ερμηνείες σε γαλλικές art house, έχει εξελιχθεί σε θεατρική tour de force. Στη σκηνή της αναγνώρισης με τον Ορέστη, η συναισθηματική της εναλλαγή επί σκηνής είναι τόσο αριστοτεχνική που δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω της.

Πουθενά πιο παρούσα απ’ ότι στο ρόλο μιας γυναίκας που δεν αντέχει να ζει άλλο αν δεν εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα της, η Kristin Scott Thomas δεν είναι ο μόνος λόγος για να δει κανείς αυτή την παράσταση αλλά είναι σίγουρα ο πιο σημαντικός. Και μπορεί η αγγλική μετάφραση του έργου να μην έχει την ένταση της ελληνικής γλώσσας, αλλά ο λόγος της παραμένει μεστός και διαπεραστικός. Όσο για την κάθαρση, το ανθρώπινο ένστικτο συμπορεύεται με την ανάγκη της Ηλέκτρας για εκδίκηση γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Μέχρι να πέσει η αυλαία, αισθανόμαστε πια κι εμείς συνένοχοι στο φονικό.