Μια φορά κι ένα καιρό ήταν μια όμορφη πριγκίπισσα, μας λέει το γνωστό παραμύθι, που καθώς έπαιζε με τη χρυσή μπάλα της τής έπεσε μέσα σ’ ένα πηγάδι...
Η πριγκίπισσα έκλαιγε απαρηγόρητη που έχασε την αγαπημένη της μπάλα, μέχρι που ένας βάτραχος προσφέρθηκε να της την φέρει, με την προϋπόθεση όμως να τον φιλήσει. Η πριγκίπισσα συμφώνησε, αλλά όταν πήρε στα χέρια της την μπάλα ξέχασε αμέσως την υπόσχεση της. Έπειτα από μάταιες προσπάθειες να ξεφύγει, αποφάσισε να τηρήσει την υπόσχεση της και να φιλήσει τον άσχημο βάτραχο και τότε… με έκπληξη είδε το βάτραχο να μεταμορφώνεται σε πρίγκιπα -τον πρίγκιπα των ονείρων της!
Γράφει η Παναγιώτα Κουτσόφτα - Ίδρυμα Terra Cypria
Τα πράγματα βέβαια για τους υπόλοιπους βάτραχους είναι λίγο διαφορετικά και μέχρι να συναντήσουν την όμορφη πριγκίπισσα που θα τους μεταμορφώσει σε πρίγκιπες έχουν αρκετές απειλές να αντιμετωπίσουν.
Οι κύριες απειλές που καλούνται να αντιμετωπίσουν στην Κύπρο είναι η ρύπανση των υδάτων, οι επεμβάσεις στα σώματα νερού και η υπεράντληση του νερού, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο η κλιματική αλλαγή είναι άλλη μια απειλή.
Λόγω της ευαισθησίας τους στις μεταβολές του περιβάλλοντος, τα αμφίβια είναι βιοδείκτες, κάτι που σημαίνει πως μπορούν να μας βοηθήσουν να καθορίσουμε αν ένα οικοσύστημα είναι υγειές.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μελέτη του IUCN, το 52% των αμφιβίων είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή και πιθανόν να αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης.
Δεντροβάτραχος (φωτογραφία: Μαρία Φεσά)
Στην Κύπρο όμως τι γίνεται; Στο νησί μας μπορείς να συναντήσεις τρία είδη βατράχων, τον δεντροβάτραχο, τον πρασινόφρυνο και τον βαλτόβιο βάτραχο, που ανήκουν στα αμφίβια. Η ελληνική λέξη «αμφίβια» υποδηλώνει τον διπλό τρόπο διαβίωσης που ακολουθούν τα μέλη της ομάδας, δηλαδή ότι ζουν και στο χερσαίο και στο υδάτινο περιβάλλον. Αν και τα τρία είδη είναι σχετικά κοινά στην Κύπρο, δεν παύουν να είναι προστατευόμενα είδη με βάση τη νομοθεσία.
Συχνά μπορεί να σου κρατούν συντροφιά τα βράδια με την μελωδία τους, αν βρεθείς κοντά σε ποτάμι, δεξαμενή, φράγμα και γενικά περιοχή με νερό. Επίσης, λόγω των τροφικών τους συνηθειών μπορούν να σε απαλλάξουν από χιλιάδες ενοχλητικά έντομα τα βράδια, αφού τα έντομα είναι η αγαπημένη τους λιχουδιά.
Σίγουρα θα αναρωτιέστε γιατί είναι τόσο σημαντικά... Τα αμφίβια έχουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην ισορροπία της φύσης κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας και λόγω της ευαισθησίας τους στις μεταβολές του περιβάλλοντος, είναι βιοδείκτες που μπορούν να μας βοηθήσουν να καθορίσουμε αν ένα οικοσύστημα είναι υγειές.
Κατά την αναπαραγωγική περίοδο, το ζευγάρωμα γίνεται μέσα στο νερό και ανάλογα με το είδος τα θηλυκά γενούν μέχρι και 30.000 αυγά σε μια γέννα.
Το «αγκάλιασμα αποτελεί την τυπική επαφή των πρασινόφρυνων κατά την αναπαραγωγική περίοδο (φωτογραφία: Λεύκιος Σεργίδης)
Κατά την αναπαραγωγική περίοδο, το ζευγάρωμα γίνεται μέσα στο νερό και ανάλογα με το είδος τα θηλυκά γενούν μέχρι και 30.000 αυγά σε μια γέννα. Εντυπωσιακό ε; Μετά την εκκόλαψη τους προκύπτουν οι γυρίνοι, όπου με την πάροδο του χρόνου μεταμορφώνονται σε ενήλικες βάτραχους, έτοιμους… για φίλημα!
Αυγά βατράχου (φωτογραφία: Αθηνά Παπαθεοδούλου)
Γυρίνοι βατράχων σε στάσιμα νερά (φωτογραφία: Παναγιώτα Κουτσόφτα)
Το τελευταίο στάδιο της μεταμόρφωσης (φωτογραφία: Μαρία Ευριπίδου)
Τα εποχιακά μεσογειακά τέλματα είναι ένα παράδειγμα κατάλληλου χώρου που μεγαλώνουν οι γυρίνοι των βατράχων κατά τα πρώτα στάδια της ζωής τους. Τι είναι αυτά; Είναι μικρές λιμνούλες γλυκού νερού που σχηματίζονται σε κοιλώματα και γεμίζουν με βρόχινο νερό και χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη αμφίβια βλάστηση, δηλαδή κι αυτά όπως τα βατράχια, χρειάζονται και το υδάτινο και το ξηρό περιβάλλον για να αναπτυχθούν.
Εν κατακλείδι, κι αν πάμε πίσω στο παραμύθι μας, ποιο θα έλεγες πως είναι το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας; Ίσως το ότι πρέπει να τηρούμε τις υποσχέσεις μας και να έρθουμε και λίγο πιο κοντά στη φύση. Και που ξέρεις… Μπορεί τελικά ο δικός σου πρίγκιπας να έχει μεταμορφωθεί σε βάτραχο.
Περισσότερες πληροφορίες και δραστηριότητες του Project μπορείς να βρεις στο site www.cyprusbiodiversity.eu αλλά και στo facebook page www.facebook.com/Bioforlife, LIFE+ Project