Η οικονομικός αναλυτής και δημοσιογράφος Χρύσω Αντωνιάδου, απαντά σε 5 καίρια και εύλογα ερωτήματα της CITY: Το κούρεμα καταθέσεων ήταν η καλύτερη δυνατή επιλογή; Πότε βγαίνουμε από το Μνημόνιο; Πότε θα ανακάμψει η αγορά; Τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση για τους ίδιους τους οργανισμούς και τι για την τσέπη μας; Υπάρχει περίπτωση να γίνει κάποιος διακανονισμός με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια;

Μετά τις ανέλπιστες και πρωτάκουστες αποφάσεις του Eurogroup, πέρσι τον Μάρτιο, τίποτα δεν είναι ίδιο στην κυπριακή κοινωνία. Ο τρόπος λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος άλλαξε άρδην, το τραπεζικό σύστημα ξηλώθηκε εντελώς, λήφθηκαν αναχρονιστικά μέτρα, η εμπιστοσύνη ξένων και ντόπιων κλονίστηκε. Θα γίνουν ξανά τα πράγματα όπως ήταν πριν το Eurogroup και αν ναι, πότε;

Κούρεμα καταθέσεων: Ήταν η καλύτερη δυνατή επιλογή;

Σίγουρα το “κούρεμα” καταθέσεων δεν ήταν η καλύτερη δυνατή λύση γιατί αυτό συνοδευόταν από μια πλήρη εξυγίανση και αναδιάρθρωση τού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Από τη μια “ξηλώθηκε” ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, έκλεισε μια παραδοσιακή Τράπεζα, ξαναχτίζεται ο Συνεργατισμός. Από την άλλη κλονίστηκε η εμπιστοσύνη των ξένων στο τραπεζικό σύστημα και λήφθηκαν αναχρονιστικά μέτρα, όπως ο περιορισμός στη διακίνηση κεφαλαίων. Η ιστορία και οι εξελίξεις θα κρίνουν κατά πόσον το “κούρεμα” ήταν η ορθή επιλογή, υπό τις περιστάσεις. Υπάρχει ο ισχυρισμός -που προσωπικά δεν με πείθει- ότι κατά το πρώτο Eurogroup η κυπριακή αντιπροσωπεία βρέθηκε με το  πιστόλι στον κρόταφο και δεν υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις. Είχαμε υποχρέωση να προετοιμαστούμε κατάλληλα, χωρίς να πάμε ως “ερίφια επί σφαγής” ότι, από τη στιγμή που αιτούμαστε οικονομικής στήριξης δεν είχαμε την επιλογή της διαπραγμάτευσης. Θεωρώ ότι η πρώτη πρόταση, που απορρίφθηκε από τη Βουλή, θα βοηθούσε την Κύπρο να εξέλθει με λιγότερες απώλειες από την κρίση. Εκείνο για το οποίο χρειάζεται μια απάντηση είναι πώς φτάσαμε μέχρι το “κούρεμα”, γιατί δεν διαχειριστήκαμε έγκαιρα τα ζητήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και των δημοσίων οικονομικών, ώστε οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στην οικονομία μας να ήταν λιγότερες και ελεγχόμενες.

Θεωρώ ότι η πρώτη πρόταση, που απορρίφθηκε από τη Βουλή, θα βοηθούσε την Κύπρο να εξέλθει με λιγότερες απώλειες από την κρίση.

Μνημόνιο: Πότε βγαίνουμε;

“Το θέμα είναι τι προνοεί η δανειακή σύμβαση. Το κυπριακό Μνημόνιο προνοεί μια σειρά από μέτρα, που αξιολογούνται κάθε τρεις μήνες και ανάλογα με τα αποτελέσματα ακολουθούνται άλλα μέτρα ή εκφράζεται η ικανοποίηση για την υλοποίησή τους. Η έξοδος από τη δανειακή σύμβαση αναμένεται να γίνει το τέλος του 2016, εφόσον καλώς εχόντων των πραγμάτων, η Κύπρος επιτύχει να καλύψει τους στόχους και να υλοποιήσει τα μέτρα που ζητούνται. Παρόλο που μέχρι στιγμής η Κύπρος λαμβάνει τα εύσημα για τα μέτρα που υλοποίησε, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμήσουμε εάν θα καταφέρουμε να εφαρμόσουμε τις μεταρρυθμίσεις που ζητούνται μέχρι το τέλος και από τις οποίες θα εξαρτηθεί η επιστροφή στις διεθνείς αγορές και η έξοδος από το Μνημόνιο. Να λάβουμε υπόψη ότι σε αυτή την περίοδο η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση κι αν δεν ληφθούν ταυτόχρονα μέτρα για στήριξη της ανάπτυξης και επιστροφή των ξένων επενδυτών στην κυπριακή οικονομία τα πράγματα είναι δύσκολα.

Αγορά: Πότε θα ανακάμψει και πότε θα επιστρέψει σε ικανοποιητικό επίπεδο λειτουργίας;

Η αγορά θα ανακάμψει εφόσον υπάρξει σταθερότητα στο σύστημα, διοχετευθεί ρευστότητα στην αγορά και στις επιχειρήσεις, αρθούν οι περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων και υλοποιηθούν οι στόχοι για προσέλκυση ξένων επενδύσεων, οι οποίες θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα υποβοηθήσουν την επαναφορά της εμπιστοσύνης. Χρειάζεται χρόνος και μεγάλες προσπάθειες για να λειτουργήσει ξανά η αγορά. Μην ξεχνάτε ότι βιώσαμε ένα μεγάλο σοκ, αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και σε άλλους κλάδους της οικονομίας, απολύσεις προσωπικού, μειώσεις μισθών και ωφελημάτων και αύξηση της ανεργίας, μείωση των τιμών των ακινήτων και στρίμωγμα των δανειοληπτών για καταβολή των δόσεων των δανείων τους. Το 2014 θα είναι μια δύσκολη χρονιά, και σίγουρα τα επόμενα χρόνια δεν θα είναι όπως τα προηγούμενα. Στην Κύπρο υπάρχει άλλος ένας παράγοντας που θα κρίνει τα γεγονότα. Είναι το αποτέλεσμα των εξελίξεων στο κυπριακό που θα διαφοροποιήσει ανάλογα το σκηνικό.

Ιδιωτικοποιήσεις: Πως μεταφράζεται αυτό για τους ίδιους τους οργανισμούς και πως για την τσέπη μας;

Αποκρατικοποίηση ή ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών σημαίνει ότι ένα μέρος ή όλο το ποσοστό που κρατά στα χέρια του το δημόσιο περνά στον ιδιωτικό τομέα. Η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και ως τέτοια πρέπει να τη δούμε. Με την ψήφιση από τη Βουλή του νομοσχεδίου για τις αποκρατικοποιήσεις μπαίνει το νερό στο αυλάκι και δημιουργείται η δυναμική για στήσιμο του νομικού πλαισίου μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι αποκρατικοποιήσεις. Το θέμα των αποκρατικοποιήσεων, που έχει χωρίσει την κοινωνία σε δυο στρατόπεδα, θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε στη βάση ορθολογιστικών και όχι συμφεροντολογικών προσεγγίσεων. Οι ημικρατικοί οργανισμοί πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικοί προς το συμφέρον του καταναλωτή και της οικονομίας και όχι επειδή μας το επιβάλλει η Τρόικα και οι δανειστές. Υπάρχει η πεποίθηση ότι, αν οι οργανισμοί λειτουργήσουν αποτελεσματικά, θα υπάρχουν φθηνότερες τιμές και υπηρεσίες για τους καταναλωτές. Είναι σημαντικό να διασφαλιστούν τα δικαιώματα του προσωπικού στο βαθμό που δεν επηρεάζονται τα κρατικά ταμεία και ο Κύπριος φορολογούμενος πολίτης. Επίσης, να δοθεί η ευκαιρία στο κράτος και στο προσωπικό να διατηρήσουν ένα ποσοστό στον οργανισμό. Οι οργανισμοί να αποτιμηθούν στην πραγματική τους αξία, να διασφαλιστεί η περιουσία τους και να μην πωληθούν “όσα όσα”.

Υπάρχει η πεποίθηση ότι, αν οι οργανισμοί λειτουργήσουν αποτελεσματικά, θα υπάρχουν φθηνότερες τιμές και υπηρεσίες για τους καταναλωτές.

Μη εξυπηρετούμενα δάνεια μεγαλοοφειλετών: Υπάρχει τρόπος να ρυθμιστούν;

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι ίσως η μεγαλύτερη πληγή που αφήνει η κρίση. Διαχρονικά οι μεγάλοι δανειολήπτες, τις πλείστες φορές, συμμετείχαν και στα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών και τις “ξεζούμιζαν” εξασφαλίζοντας δάνεια, που δεν δικαιούνταν, δεν εξυπηρετούνταν ή  δεν ήταν πλήρως καλυμμένα με εμπράγματες εξασφαλίσεις. Η δανειακή σύμβαση προνοεί αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των μη εξυπηρετούμενων δανείων ώστε πολλά δάνεια να ρυθμιστούν άμεσα ή να ενεργοποιηθούν οι διαδικασίες για κατάσχεση περιουσιών, μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Θεωρώ ότι σε κανέναν δεν συμφέρει να συγκεντρωθούν πολλά ακίνητα και περιουσίες στα χέρια των τραπεζών ή των ΣΠΙ όχι μόνο επειδή θα μειωθούν κάθετα οι τιμές τους αλλά και γιατί αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει αγοραστικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, υπάρχουν επιλογές όπως είναι ενέργειες των ιδιοκτητών για πώληση των ακινήτων σε ξένους ή να περάσει η κυριότητά τους σε θυγατρικές των τραπεζών ώστε να τα ενοικιάζουν και να καλύπτουν τα δάνεια. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν το μεγαλύτερο βαρίδι για τα χαρτοφυλάκια των χρηματοπιστωτικών οργανισμών καθώς αυξάνουν τις προβλέψεις για επισφάλειες και κλείνουν τις πόρτες για επαναφορά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε κερδοφορία.

Σ.σ. Ο μπαρπέρης της φωτογραφίας βρίσκεται στο χωριό Ανώγυρα της επαρχίας Λεμεσού και καμιά σχέση δεν έχει με το περισνό κούρεμά μας.