«Να την και πάλι στο κέντρο ακριβώς του μαγαζιού. Μεταξύ βιτρίνας και ραπτομηχανής. Θα μπορούσε να ήταν μια άψογη αναγεννησιακή κολόνα. Σκέφτεται τη λέξη κολόνα και θυμάται τον μεθυσμένο που της φώναξε πως έχει έναν κώλο να! Χωρίς καν να την ξέρει. Χωρίς καν να έχει δει τον κώλο της» (Απόσπασμα από το διήγημα της Μαρίας Ιωάννου με τίτλο «Singer», το οποίο περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Μεγάλωσα στην Κύπρο, ρε!».) 

Επί ευκαιρίας της πρόσφατης παρουσίασης της έκδοσης, συναντούμε την Μαρία Α. Ιωάννου από κοντά και ζητάμε να μάθουμε περισσότερα για την ίδια και την δουλειά της. 

Γράφει ο Νίκος Παναγιώτου

Θες να μας πεις λίγα λόγια για τη συμμετοχή σου στη συλλογή διηγημάτων «Μεγάλωσα στην Κύπρο, ρε!»;

Πρόκειται για μια πολύ όμορφη έκδοση από την a bookworm publication, που περιλαμβάνει δέκα μικρές ιστορίες από δέκα συγγραφείς, κάτω από την ομπρέλα του γενικού τίτλου που προανέφερες. Αυτό που κάνει τη συλλογή ξεχωριστή είναι η διαφορετικότητα και η ποικιλία που χαρακτηρίζει την κάθε ιστορία, όχι μόνο όσον αφορά στην ανάπτυξη του θέματος, αλλά και όσον αφορά στην τεχνοτροπία γραφής. Κι αυτό είναι κάτι πολύ ενδιαφέρον. Ακόμη πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι το ότι οι ιστορίες βρίσκουν τον τρόπο να συνδέονται μεταξύ τους, είτε μέσα από το χιούμορ τους, είτε μέσα από την τραγικότητά τους, είτε μέσα από την ειλικρίνεια κι αλήθεια τους.

Τι πραγματεύεται το διήγημά σου με τίτλο «Singer»;

Η διπλή σημασία της λέξης «Singer» [Αμερικάνικη μάρκα γραφομηχανής / ‘τραγουδίστρια’ στα Αγγλικά] προσδίδει μια ειρωνεία στην τραγικότητα του χαρακτήρα. Πρόκειται για μια γυναίκα που εργάζεται ασταμάτητα αγκαλιά με τη ραπτομηχανή της για να επιβιώσει στις αλλαγές των καιρών αλλά και για να αποκαταστήσει την κόρη της. Στάχτη πέφτει σουρεαλιστικά απ' το ταβάνι, στάχτη μπαίνει απ' το παράθυρο, μούχλα παντού, κι αυτή συνεχώς να ράβει και να καθαρίζει το παρόν και το παρελθόν της. Υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι, τους βλέπουμε πίσω από τις βιτρίνες τους όταν εμείς, καλοφτιαγμένοι και στολισμένοι, βγαίνουμε έξω να πιούμε κοκτέιλ. 

Η πρώτη σου συλλογή διηγημάτων, «Η γιγαντιαία πτώση μιας βλεφαρίδας» κυκλοφόρησε το 2011. Είχες μάλιστα τιμηθεί και με το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Λογοτέχνη στα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας Κύπρου. Μπορείς να μου πεις λίγα λόγια γι’ αυτή την έκδοση;

Η συλλογή διηγημάτων «Η γιγαντιαία πτώση μιας βλεφαρίδας» [Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2011], πραγματεύεται προσωπικές και πολιτικοκοινωνικές πραγματικότητες, συχνά μέσα από μια ωμή αντίληψη των πραγμάτων αλλά ακόμη συχνότερα μέσα από το καμουφλάζ του σουρεαλισμού και του παραλόγου. Άνθρωποι κρύβονται σε βαλίτσες, Αγρινά στέκουν βαλσαμωμένα, πόλεις αναποδογυρίζονται, σύμβολα καταρρέουν και ούτω καθεξής. Με τη ‘Βλεφαρίδα’ ταξιδέψαμε στο φεστιβάλ βιβλίου Βουδαπέστης, θα ταξιδέψουμε στο φεστιβάλ διηγήματος στην Κικίντα της Σερβίας κι εύχομαι να συνεχίσουμε να ταξιδεύουμε, κι ας έχουν περάσει τρία περίπου χρόνια από την έκδοσή της.

Γνωρίζω πως είσαι μέλος της ομάδας «aRttitude» και θα ήθελα να μου πεις τι είναι αυτό που κάνετε και ποιος είναι ο στόχος σας.

Η ομάδα μας ιδρύθηκε το 2009, από τη χορογράφο Εύη Παναγιώτου κι εμένα. Μετά από αρκετό πειραματισμό θα έλεγα πως πλέον ο στόχος της ομάδας είναι η προώθηση των τεχνών του σύγχρονου χορού και της λογοτεχνίας, ιδιαίτερα μέσα από την αλληλεπίδραση και τον συνδυασμό τους. Πέρσι δημιουργήσαμε το φεστιβάλ εναλλακτικών λογοτεχνικών αναγνώσεων «ΣΑΡΔΑΜ» και με μεγάλη χαρά θα πραγματοποιήσουμε το 2ο μας ΣΑΡΔΑΜ τον Οκτώβρη του 2014. Κάτι άλλο που επίσης χαρακτηρίζει την ομάδα μας είναι οι site-specific παραστάσεις που πραγματοποιούνται σε χώρους εκτός θεάτρου. Έχουμε παρουσιάσει δρώμενα μέσα σε αποθήκες, μέσα σε λεωφορεία εν κινήσει, μέσα σε πολυώροφα πάρκινγκ και σύντομα στη Δημοτική Αγορά [Παντοπωλείο] Λεμεσού, στα πλαίσια του Καλοκαιρινού Φεστιβάλ Χορού Νέας Κίνησης. 

Πώς αποφάσισες να γίνεις συγγραφέας;

Δεν το αποφάσισα ποτέ. Ήταν κάτι που προέκυψε. Επιστρέφοντας από τις σπουδές μου στην Αγγλική Λογοτεχνία στην Αγγλία κάτι σκίρτησε μέσα μου. Ίσως κάποιο σκουλήκι από τις υπέροχες εκείνες βιβλιοθήκες. Πάντα έγραφα, ποίηση, μικρές ιστορίες, αλλά νομίζω ότι ξεκίνησα να γράφω σοβαρά αρκετό καιρό μετά τις σπουδές μου και ιδιαίτερα μετά την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου. 

Τι έχει να αντιμετωπίσει ένας συγγραφέας στην Κύπρο; Ποιες δυσκολίες;

Οι δυσκολίες είναι αρκετές. Φυσικά, πιο παλιά ένιωθα πως ήταν περισσότερες. Όσο περνά ο καιρός και πιστεύω κι εγώ λίγο περισσότερο στον εαυτό μου, συνειδητοποιώ ότι οι περισσότερες δυσκολίες βρίσκονται μέσα μας κι όχι έξω από μας. Η επιμονή μπορεί να ανοίξει πολλούς δρόμους. Πρέπει να σταματήσουμε να υπομένουμε και να ξεκινήσουμε να επιμένουμε. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τη λογοτεχνία αλλά και όλες τις Τέχνες, και φυσικά όλες τις πτυχές της ζωής. Αλλά ναι, θα ήθελα να τελειώσει επιτέλους η Βιβλιοθήκη Λεμεσού, θα ήθελα περισσότερα καλά βιβλιοπωλεία, θα ήθελα να υπήρχε έστω κάποια ουσιαστική δυνατότητα μετάφρασης της δουλειάς ενός Κύπριου συγγραφέα.

Δεν έχουμε κάτι να ζηλέψουμε από τους καλλιτέχνες άλλων χωρών, αυτό πρέπει να το καταλάβουμε όλοι ώστε να διεκδικήσουμε τα βασικά μας δικαιώματα ως Κύπριοι καλλιτέχνες.

Σε προσωπικό επίπεδο, ποια είναι τα ερεθίσματά σου όσον αφορά στην συγγραφή; Ποια θέματα σε απασχολούν;

Με συναρπάζει το αμελητέο, εκείνο που δεν προσέχει κανείς, μια λεπτομέρεια, ένα απλό αντικείμενο που θα μπορούσε να είναι η αρχή, το τέλος ή και η όλη ουσία μιας ιστορίας. Θέλω να γράφω για αυτά που βρίσκονται στο περιθώριο, τσαλαπατημένα στο δρόμο, κλεισμένα στο πίσω μέρος του μυαλού ή στο καλάθι με τα άπλυτα. Μόνο έτσι νιώθω πως μπορώ να καταλάβω, έστω και απειροελάχιστα, τον εαυτό μου και τη ζωή. 

Ποιος είναι ο συγγραφικός ή/και προσωπικός σου στόχος μέσα στα χρόνια που έρχονται;

Να συνεχίσω να γράφω διατηρώντας την ίδια δίψα και αυθορμητισμό. Αλλά ταυτόχρονα να καταφέρνω να συνδυάζω την αγάπη μου για τη συγγραφή με τις άλλες μεγάλες αγάπες της ζωής μου. 

Διαβάζουν όσο θα έπρεπε οι Κύπριοι;

Νομίζω σιγά σιγά οι Κύπριοι διαβάζουν περισσότερο αλλά σίγουρα όχι αρκετά. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για να εκτιμήσουμε πραγματικά τη λογοτεχνία. Πιστεύω όμως πως για να καλλιεργηθεί κάτι τέτοιο πρέπει να υπάρξουν οι κατάλληλες δράσεις και τα κατάλληλα ερεθίσματα στο σπίτι, στο σχολείο, παντού. Και γίνονται σημαντικά βήματα. Το βλέπω αυτό σε σχολεία που έτυχε να επισκεφθώ, σε εκδηλώσεις που έτυχε να παρακολουθήσω. Απλά δεν έχουν την προβολή και στήριξη που πρέπει. Και τα παιδιά μας για να διαβάσουν ή να γράψουν θέλουν πρότυπα. Θέλουν να γνωρίσουν τη δουλειά ενός Κύπριου συγγραφέα, να τον δουν μπροστά τους με σάρκα και οστά, να πουν στη μάνα τους, στο φίλο τους, στο δάσκαλό τους «Θέλω κι εγώ να γίνω συγγραφέας...».

Μπορείς να μου αναφέρεις μία ατάκα από αγαπημένο σου βιβλίο η οποία σε έχει στιγματίσει;

«Να θυμάσαι, πρέπει να ζήσεις. Να θυμάσαι, πρέπει να αγαπήσεις. Να θαμπώσει, λύπη της δύσης. Γιουουου χουουουου...». Της Άλι Σμιθ από το «Hotel Cosmos».

*Η Μαρία Ιωάννου λαμβάνει μέρος με διήγημά της στην έκδοση «Μεγάλωσα στην Κύπρο, ρε!». Το βιβλίο διατίθεται στα βιβλιοπωλεία «Metropolitan», «Σολώνειον», «Rivergate» στη Λευκωσία, «ΚΠ Κυριάκου» στη Λεμεσό και «Μαυρομμάτης» σε όλες τις πόλεις.

Περισσότερες πληροφορίες για την έκδοση, στη σελίδα της a bookworm publication [22347797] στο Facebook

ή στη σελίδα του βιβλίου