Αναρωτιέται πότε προέκυψε ως κανόνας να είναι δυσνόητη η ποίηση και να απαιτεί αναλύσεις, εμβαθύνσεις και βοήθεια φιλολόγων για να κατανοηθεί, δηλώνει ότι πολλοί ποιητές, ακόμη και Νομπελίστες, τον αφήνουν αδιάφορο, αισθάνεται τυχερός που η ‘a bookworm publication’ αναγνώρισε ως ποίηση την… μη-ποίηση του, αλλά και που θα τον προλογίσει ο Μιχάλης Πιερής και εξηγεί γιατί στο εξώφυλλο της πρώτης ποιητικής συλλογής του, με τίτλο «Εκτός Νόρμας», υπάρχει μια στατιστική καμπύλη, ένα κουνούπι και ένας λεκές από καφέ.
Πως ορίζεται το «Εκτός Νόρμας» στην περίπτωση της δικής σου ποιητικής συλλογής; Έχει να κάνει με το περιεχόμενο των ποιημάτων σου;
Η ποιητική μου συλλογή δύσκολα μπορούσε να εκδοθεί με άλλο τίτλο. Ο τίτλος λειτουργεί ως προειδοποίηση για το περιεχόμενο που θα αντιμετωπίσει ο αναγνώστης ανοίγοντας το βιβλίο. Το περιεχόμενο ορίζεται ως εκτός νόρμας για πολλούς λόγους. Πρώτον η απλότητα γραφής. Δεν ξέρω πότε προέκυψε ως κανόνας να είναι δυσνόητη η ποίηση και να απαιτεί αναλύσεις, εμβαθύνσεις και βοήθεια φιλολόγων για να κατανοηθεί, αλλά δυστυχώς σήμερα αυτό συμβαίνει. Αντιθέτως, τα ποιήματα μου είναι γραμμένα σε απλή και κατανοητή γλώσσα, με όσο το δυνατό λιγότερες λέξεις και στίχους. Άνετα μπορεί να χλευαστεί για αυτό.
Εκτός νόρμας είναι και η θεματολογία των ποιημάτων της συλλογής αλλά και η ανατρεπτική τους διάθεση. Υπαρξιακά ερωτήματα, προβληματισμός για κοινωνικά θέματα, προσωπικές εμπειρίες, φιλοσοφικές θέσεις παρουσιάζονται εναλλάξ και χωρίς οποιαδήποτε τάξη με αποτέλεσμα (από ότι μου είπαν οι πρώτοι αναγνώστες) να προβληματίζουν, να συγκινούν, να προκαλούν κάποτε θυμό και κάποτε γέλιο.
Εκτός νόρμας είναι και το μέγεθός τους, αφού προσπαθώ να πω όσο το δυνατό περισσότερα με όσο το δυνατό λιγότερες λέξεις. Έτσι συμπυκνώνεται ο λόγος και παρουσιάζονται ποιήματα τριών μόνο στίχων, δύο στίχων, ενός στίχου και ακόμη και ένα ποίημα χωρίς στίχους. Ναι, σε ένα από τα ποιήματα το νόημα προκύπτει μέσα από τον τίτλο του, αφού απουσιάζουν παντελώς οποιοιδήποτε στίχοι.
Γενικά στη ζωή σου και δη στη δουλειά σου, θα έλεγες ότι κινείσαι εκτός νόρμας;
Ο τρόπος που σκέφτομαι και λειτουργώ είναι σίγουρα εκτός νόρμας. Οι στενοί φίλοι και συνεργάτες μου ευτυχώς με έχουν πια συνηθίσει και θα έλεγα απολαμβάνουν την ιδιαιτερότητα μου. Λίγοι δοκιμάζουν πλέον να με κλείσουν σε καλούπια γιατί αντιλαμβάνονται, νομίζω, ότι έτσι περισσότερο θα χάσουν παρά θα κερδίσουν. Ένα χαρακτηριστικό μου είναι ότι ακόμη και τη πιο σοβαρή στιγμή κάνω χιούμορ. Και ενώ πολλοί που δεν με ξέρουν καλά θα με αποκαλούσαν πολύ εύθυμο και κοινωνικό άτομο, αρκετές φορές κατακλύζομαι από θλίψη και απογοήτευση και νιώθω απόλυτα μόνος. Είναι τέτοιες στιγμές που διαβάζω, και μέσω των γραπτών τους κατανοώ, κλασσικούς υπαρξιακούς φιλόσοφους και ποιητές όπως τον Νίτσε και τον Καβάφη.
Εμφανισιακά δεν είμαι καθόλου εκτός νόρμας. Περνώ απαρατήρητος.
Γιατί αποφάσισες να μαζέψεις όλα τα ποιήματά σου σε ένα βιβλίο;
Δεν ξεκίνησα ποτέ να γράφω με σκοπό να εκδώσω. Δεν σπούδασα φιλολογικά και ούτε ανήκω με οποιοδήποτε τρόπο σε κύκλους ποιητών. Σε κάποια φάση της ζωής μου άρχισα να γράφω τις σκέψεις μου σε χαρτί απλά για να αποσυμφορήσω τον εγκέφαλο μου και να ξαλαφρώσω την ψυχή μου. Χρόνια μετά μοιράστηκα τα ποιήματα μου με δικούς μου ανθρώπους αλλά και με τρίτους και τα σχόλια τους ήταν τέτοια που με ενθάρρυναν να τολμήσω μια έκδοση.
Και γιατί με την ‘a bookworm publication’;
Είχα αποφασίσει να επισκεφθώ τουλάχιστον τρεις εκδοτικούς οίκους. Ήταν ο πρώτος οίκος που επισκέφτηκα. Τα παιδιά ήταν αρκετά ανοικτοί ώστε να αναγνωρίσουν ως ποίηση την μη-ποίηση μου και διέθεταν τις γνώσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να την παρουσιάσουμε επιτυχώς σε μια έκδοση. Εφόσον βρήκα αυτό που ζητούσα, δεν χρειάστηκε να επισκεφθώ δεύτερο οίκο.
Το εξώφυλλο του βιβλίου τι απεικονίζει;
Το εξώφυλλο απεικονίζει την στατιστική καμπύλη της κανονικής κατανομής, γνωστό ως normal distribution curve. Ενώ θα μπορούσα να τοποθετήσω την ποίηση μου, λόγω της διαφορετικότητας της, στα δύο αποκλίνοντα άκρα (αριστερά ή δεξιά), επέλεξα να την παρουσιάσω ως ένα κουνούπι εντελώς εκτός του γραφήματος. Εκτός νόρμας. Επέλεξα το κουνούπι γιατί είναι ένα ευτελές έντομο. Δεν είναι τίποτα το σπουδαίο. Από την άλλη όμως είναι αρκετά ενοχλητικό, τσιμπά και μπορεί παρά το μικρό μέγεθός του να σου χαλάσει τον ύπνο. Ο λεκές από καφέ στο εξώφυλλο προϊδεάζει τον αναγνώστη ότι δεν θα διαβάσει ιδανικά ποιήματα για ιδανικούς κόσμους. Ο κόσμος μας είναι χαοτικός, άδικος και μοχθηρός και τον λεκέ αυτό δεν τον ξεπλένω με την ποίηση μου. Αντιθέτως τον αναδεικνύω και τον παρουσιάζω σε αρκετά ποιήματα μου στην ωμότητα του.
Ειλικρινά, τι προσδοκίες έχεις μέσω αυτού του ‘εγχειρήματος’;
Καταρχήν επειδή είμαι άτομο με έντονες απόψεις σε πολλά θέματα για τα οποία δε βρίσκω συχνά συμμάχους, η έκδοση αυτή επιτελεί εκ προοιμίου το σκοπό της αφού μου δίνει ένα βήμα να μιλήσω. Να πω κάποια διαφορετικά πράγματα. Εμπορικά δεν έχω καμία προσδοκία. Επίσης, αν και θα ήθελα πολύ, δεν αναμένω αναγνώριση από την καλλιτεχνική κοινότητα. Ξέρω πως καθόλου δεν θα αλλάξω την κοινωνία ούτε τη ροή της τέχνης με την ποίηση μου. Δεν έχω τέτοιες προσδοκίες. Και μόνο δύο-τρία emails να λάβω από ανθρώπους που τους άγγιξε ή τους προβλημάτισε η ποίηση μου, θα με κάνει πολύ ευτυχισμένο.
Πως προέκυψε η γνωριμία με τον Μιχάλη Πιερή, ο οποίος προλογίζει την παρουσίασή σου;
Είμαι τυχερός που μέσα στην άγνοια μου για τα πολιτιστικά δρώμενα της Κύπρου δεν ήξερα ποιος ήταν ο Μιχάλης Πιερής. Διάβασα σε μια εφημερίδα μια συνέντευξη του για τον Κώστα Μόντη και αποφάσισα πως για να του αρέσει ο λιτός αλλά ουσιώδης λόγος του Μόντη θα του αρέσει και η ποίηση μου. Βρήκα το email του στο google και του έστειλα τα ποιήματα μου. Εάν γνώριζα πόσο καταξιωμένος είναι, δεν θα τολμούσα ποτέ κάτι τέτοιο! Ο κ. Πιερής με ενθάρρυνε και διακριτικά μου έδωσε και κατεύθυνση βελτίωσης. Όταν μερικά χρόνια μετά αποφάσισα να εκδώσω ήταν ο πρώτος που αναζήτησα για να με προλογίσει. Με τιμά το ότι θα είναι εκεί για την πρώτη παρουσίαση των ποιημάτων μου στις 13 Ιουνίου αλλά η ιστορία που σας περίγραψα τιμά περισσότερο τον ίδιο. Αναδεικνύει πόσο προσιτός είναι και με πόσο σεβασμό και αγάπη ενθαρρύνει νέους στο χώρο ακόμη κι αν ο λόγος τους είναι εντελώς εκτός νόρμας.
Είναι κάποιοι ποιητές ή κάποια ποιήματα που σε καθόρισαν ως άνθρωπο;
Καταρχήν για μένα ποιητές δεν είναι αυτοί που γράφουν ποίηση αλλά αυτοί που επηρεάζουν μυαλά και τρόπους σκέψης με το γραπτό τους λόγο. Πολλοί ποιητές ακόμη και Νομπελίστες με αφήνουν αδιάφορο ενώ φιλόσοφοι όπως τον Νίτσε ή σε ελληνικό επίπεδο τον Δημήτρη Λιαντίνη με «ποιούν» ως άνθρωπο. Τα «Τείχη» του Καβάφη μου υπενθυμίζουν να αντιδρώ όποτε υποψιαστώ πως κτίζονται τριγύρω μου. Οι «Στιγμές» του Μόντη μου επιτρέπουν να αναζητήσω και εγώ, με λίγη αναίδεια, μια θέση, ανάμεσα στους Κύπριους ποιητές.
