Την ιστοσελίδα At your service δεν γίνεται να μην την έχεις ακουστά. Πρόκειται για μία κυπριακή έμπνευση, η ομάδα της οποίας απέσπασε την πρωτιά στις βραβεύσεις του πρώτου Startup Live που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο. Πέραν της εντυπωσιακής της εξέλιξης, είναι υποψήφια στα In Business Awards που θα παρουσιαστούν αυτό το μήνα, ενώ πρόσφατα έχει ανακοινώσει μεταξύ άλλων και την συνεργασία της με την ιστοσελίδα Diyful.com. Πρόκειται για ένα απ’ τα πρώτα και μεγαλύτερα start ups στη χώρα μας και αφορά στην άκρως ενδιαφέρουσα διαδικτυακή αγορά υπηρεσιών. Εκ των ιδρυτών της, ο Αργύρης Αργυρού, μας συστήνεται εξηγώντας μας περισσότερα για το στήσιμο και την λειτουργία του εν λόγω start up.
Πως προέκυψε η ιδέα πίσω απ’ την δημιουργία της ιστοσελίδας;
Πρόκειται για μια ιδέα που εξελίχθηκε, κι ακόμα εξελίσσεται, εδώ και τρία χρόνια. Η ιδέα προέκυψε σε μία περίοδο που πειραματιζόμουν γενικότερα, ακροβατώντας -πάντα- μεταξύ επιχειρήσεων και τεχνολογίας. Εκείνο το διάστημα έτυχε να μετακομίζω και παράλληλα είχα φίλους που είτε μετακόμιζαν κι αυτοί, είτε παντρεύονταν, οπόταν εντόπισα πως όλοι είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα κοινό πρόβλημα: να βρούμε με ευκολία επαγγελματίες στο παζάρι και μάλιστα επαγγελματίες που να μην χρειάζεται να επικοινωνήσεις δεκάδες φορές μαζί τους για να κάνεις τη δουλειά σου ή, πολύ απλά, να μην σε στήνουν.
Οπόταν εντοπίζεις αυτό το κενό; Ποια είναι η επόμενή σου σκέψη;
Σκέφτηκα πως θα ‘ταν βοηθητικό αν έβρισκα ένα μηχανισμό για να λύσω αυτά τα προβλήματα που παρουσιάζονται γενικότερα στην καθημερινότητά μας. Η πρώτη μου κίνηση -και να αναφέρω εδώ πως δεν θα ακολουθούσα τα ίδια βήματα αν έστηνα σήμερα αντίστοιχο πρότζεκτ- ήταν να ψάξω να βρω ένα καλό προγραμματιστή για να μου στήσει τη σελίδα. Στην αγορά δεν έβρισκα αυτό το έψαχνα και εν τέλει είχα δώσει outsourcing το πρότζεκτ. Η ομάδα συστάθηκε με τον ερχομό του Μιχάλη Οικονόμου, που είναι και συνιδρυτής της εταιρίας σήμερα. Ξέρεις, όλοι νομίζουν πως είναι αρκετό να στήσεις μια ιστοσελίδα και τελείωσε. Δεν είναι έτσι. Το στήσιμο μιας ιστοσελίδας δεν τελειώνει ποτέ. Δεν πρέπει να τελειώσει. Καθ’ όλη την πορεία μαθαίνεις, βελτιώνεσαι, ανακαλύπτεις νέα πράγματα. Μέχρι να ανακαλύψεις τι θέλει ο κόσμος, ή πως διαφοροποιούνται οι ανάγκες του κατά καιρούς, είσαι σε συνεχή πειραματισμό. Αφότου βγήκαμε live λοιπόν, ήρθαν και τα υπόλοιπα παιδιά στην ομάδα, εξαιρετικοί επαγγελματίες, με τους οποίους συνεργαζόμαστε σήμερα.
Τα start ups κινούνται σε γρήγορους ρυθμούς και έχουν αυξημένη παραγωγικότητα. Πέντε άτομα αρκούν για να κάνουν την δουλειά που κάνουν πενήντα σε μια παραδοσιακή εταιρία.
Πως επικοινωνήσατε αρχικά την ιδέα;
Καταρχήν να πω πως για το στήσιμο μιας αγοράς υπηρεσιών, έχεις να πραγματευτείς με δύο σημαντικά κομμάτια. Μία πλατφόρμα για τους πελάτες που ψάχνουν για υπηρεσίες και μία για τους επαγγελματίες που θα προσφέρουν τις υπηρεσίες αυτές. Επίσης, το δεύτερο κομμάτι πρέπει να ‘χει περισσότερη προσφορά απ’ το πρώτο κι αυτό είναι κανόνας. Σε άλλη περίπτωση μπορεί να μείνει ανικανοποίητος ο πελάτης σου. Αρχικά λοιπόν, διαφημιστήκαμε στοχευμένα σε επαγγελματίες.
Το αρχικό μας πλάνο, το οποίο και εγκαταλείψαμε πολύ σύντομα, ήταν πολύ διαφορετικό. Είχαμε σκεφτεί με τον Μιχάλη να μπούμε σ’ ένα αυτοκίνητο κι να βγούμε βόλτα, να εντοπίσουμε τους επαγγελματίες αυτούς που θα μας γέμιζαν φόρμες με τα στοιχεία τους, την φωτογραφία τους και λοιπά. Δεν μας πήρε πολύ να καταλάβουμε πως αυτός ήταν ένας χρονοβόρος τρόπος. Δεν απογοητευτήκαμε όμως. Κάτσαμε και επανεξετάσαμε την στρατηγική μας και κάπως έτσι καταλήξαμε στην στοχευμένη διαφήμιση σε εφημερίδα, ότι δηλαδή ψάχνουμε επαγγελματίες από διάφορους τομείς. Είχαμε σημειώσει τότε κάτω δέκα τομείς στο σύνολο, από καθαρίστριες, σε υδραυλικούς και πελεκάνους. Την ίδια κιόλας μέρα, τα τηλέφωνα στο γραφείο δεν σταμάτησαν να κτυπούν. Μέσα σε ένα δωδεκάωρο απαντήσαμε σε τουλάχιστον 400 κλήσεις.
Υπήρξε αμέσως ανταπόκριση δηλαδή.
Ακριβώς κι αυτό συνεχίστηκε για τις επόμενες τρεις μέρες, μέχρις ότου αποφασίσαμε να πάρουμε ακόμα μία απόφαση. Όταν αντιληφθήκαμε πως ούτε αυτό είναι εφικτό να το διαχειριστούμε Αρχίσαμε τότε να παραπέμπουμε τον κόσμο που τηλεφωνούσε στην ιστοσελίδα μας για εγγραφή. Κι όντως, ήταν πολλοί αυτοί που προχώρησαν σε εγγραφή, κάτι που κατέρριψε αυτό που πιστεύαμε, ότι ο κόσμος δεν θα έμπαινε στον κόσμο να γεμίσει τις φόρμες διαδικτυακά. Εγκαταλείφτηκε λοιπόν και η ιδέα του τηλεφωνικού κέντρου και δώσαμε έτσι έμφαση στις διαδικτυακές εγγραφές και πως θα μπορούσαμε να διευκολύνουμε τον κάθε επαγγελματία να στήσει το προφίλ του.
Μέχρι τότε λειτουργούσατε στη βάση του trial & error δηλαδή;
Μα η ζωή των start ups είναι ακριβώς αυτό. Αρχικά φτιάχνεις το ελάχιστο δυνατό προϊόν και το παρουσιάζεις στην αγορά. Αν δεις πως υπάρχει η ανάγκη κι υπάρχει ζήτηση, αρχίζεις να το κτίζεις και να το βελτιώνεις. Οι αλλαγές που κάναμε, και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα, ήταν βάση της ανταπόκρισης που είχαμε.
Αυτό που μας απέδειξε η τελευταία διετία είναι πως ο κόσμος που ξέρει να χρησιμοποιεί σωστά το διαδίκτυο, ξέρει να επιλέγει και πολύ σωστά.
Εντοπίσατε λάθη ή παραλείψεις που έγιναν πριν από μία τριετία και δεν θα επαναλαμβάνονταν σήμερα;
Σίγουρα, γιατί κοιτώντας πίσω, με την σημερινή εμπειρία, ξέρουμε πως δεν θα ασχολούμασταν, για παράδειγμα, ένα ολόκληρο χρόνο με το development της ιστοσελίδας και έπειτα να βγάλουμε τη σελίδα στην αγορά. Κάτι πολύ πιο απλό θα έκανε πάλι τη δουλειά του, δεν υπήρχε λόγος για τόση προεργασία. Παρόλα αυτά εμείς φανήκαμε τυχεροί και μας εξυπηρέτησε η δουλειά που έγινε.
Εσείς πότε εξυπηρετήσατε τον πρώτο σας πελάτη;
Πριν ακόμα αρχίσουμε να διαφημίζουμε τη σελίδα σε… πελάτες. Ήμασταν ακόμη στο ψάξιμο για τους επαγγελματίες, όταν επικοινώνησε μαζί μας μία κοπέλα απ’ την Λεμεσό, που μπήκε στο σάιτ και μας έγραψε ότι ψάχνει πόρτες για το σπίτι της. Εμείς σε δύο βδομάδες θα ήμασταν έτοιμοι να εξυπηρετήσουμε πελάτες και να ολοκληρώσουμε τους μηχανισμούς μας, παρόλα αυτά επικοινωνήσαμε πίσω μαζί της και της ζητήσαμε να κάνει υπομονή, πράγμα στο οποίο ανταποκρίθηκε καταφατικά. Στο ενδιάμεσο ήρθαν μέσα κι άλλες παραγγελίες και τότε αντιληφθήκαμε πως υπήρχε πραγματική ανάγκη γι’ αυτό που θα προσφέραμε. Αναπτύξαμε γοργά τη λίστα επαγγελματιών μας, φτάνοντας σε αριθμούς που δεν υπολογίζαμε, 700 άτομα τον πρώτο μήνα. Τότε ήταν που αρχίσαμε κανονικά την λειτουργία μας, διαφημίζοντας πλέον το προϊόν στο κοινό.
Για μία μικρή ομάδα πάντως, οι ρυθμοί σας φαντάζουν… εντυπωσιακοί.
Γενικότερα, τα start ups ακολουθούν την φιλοσοφία αυτή. Γρήγοροι ρυθμοί και παραγωγικότητα. Πέντε άτομα εδώ μπορούν να κάνουν ότι πενήντα σε μια άλλη εταιρία.
Μια… παραδοσιακή εταιρία δηλαδή;
Ναι και είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Μπορεί κι εμείς αν ήμασταν εταιρία των πενήντα ατόμων να μην μπορούσαμε να κρατήσουμε την παραγωγικότητά μας σε τόσο υψηλά επίπεδα. Αυτό είναι ένα θέμα που απασχολεί πολύ συχνά την ομάδα μας και θα σου δώσω ένα παράδειγμα. Έχουμε εδώ ένα εξαιρετικό προγραμματιστή. Πες ότι τον κλωνοποιούμε και δημιουργούμε ένα δεύτερο, με τις ίδιες δυνατότητες και προσόντα. Να ‘σαι σίγουρη πως θα βγαίνει το 150% της δουλειάς και όχι το 200%. Αυτό έχει να κάνει με τον χαμένο χρόνο που απαιτείται στην επικοινωνία για συνεννόηση, στις διαφορετικές αντιλήψεις και στους περαιτέρω μηχανισμούς που πρέπει να αναπτύξεις.
Αυτό δεν καταδικάζει τα start ups να παραμένουν μικρά;
Ναι, αλλά ο μικρός έχει το μεγάλο πλεονέκτημα να παράγει πολύ περισσότερο και να ‘ναι πιο ευέλικτος. Το decision time εδώ, οι αποφάσεις στρατηγικής, παίρνονται μέσα σε λίγα λεπτά και εφαρμόζονται σε ακόμη πιο λίγα. Αυτή είναι η καθημερινότητά μας. Αν έχεις, για παράδειγμα, feedback από ένα πελάτη -κάτι που δεν είχες σκεφτεί, μια καλή πρόταση- θα το αξιολογήσεις αμέσως και θα το διαφοροποιήσεις στη δουλειά σου πολύ γρήγορα. Όσο μεγαλώνει μια ομάδα αυτό δυσκολεύει ενώ όσο είμαστε όλοι σ’ ένα δωμάτιο, τα πράγματα είναι υπέρ μας.
Ο νέος επιχειρηματικός κόσμος, και μιλάω για τον κόσμο των start ups, αφορά σε ανθρώπους που φοράμε… hoodie αντί για κοστούμι.
Οπόταν, αν ήταν να συνοψίσουμε τα αρχικά βήματα των start ups ποια θα ήταν αυτά;
Έχεις μια ιδέα. Πρέπει να βρεις την καταλληλότερη ομάδα για να την υλοποιήσει. Η ομάδα αυτή δεν πρέπει να ξεπερνά τα τέσσερα άτομα. Προσωπικά θεωρώ πως δύο είναι αρκετά, με τον ένα να προέρχεται από κλάδο επιχειρήσεων και τον άλλο να έχει γνώσεις προγραμματιστή. Στήνεις το ελάχιστο δυνατό προϊόν, το βγάζεις στην αγορά και παρατηρείς την ζήτηση. Εμείς την μέρα που απαντήσαμε σε 400 τηλεφωνήματα, υπολογίζαμε πως αυτά θα ήταν… 10. Η ανταπόκριση, η ζήτηση, θα σε κατευθύνει να καταλάβεις αν το προϊόν σου το έχει ανάγκη η αγορά. Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι θα πετύχεις αλλά αν θα αποφασίσεις να συνεχίσεις πιο σοβαρά ή να τα παρατήσεις.
Έχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις, που τα παρατάνε δηλαδή;
Βεβαίως, χάνουμε το 65% των start ups σ’ αυτό το στάδιο. Όταν δεν υπάρχει product market feed, αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι έκανες λάθος. Η ιδανικότερη συνέχεια είναι να μαζέψεις την εμπειρία, να διορθώσεις αυτό που πήγε στραβά και ν’ αλλάξεις πορεία πλεύσης. Πολλά απ’ τα καλύτερα start ups στον κόσμο έκαναν και δυο και τρεις και δέκα διαφοροποιήσεις απ’ την αρχική τους ιδέα για να θεωρηθούν σήμερα κορυφή στον τομέα τους.
Κι αν δεις ότι έχεις ανταπόκριση, τι ακολουθεί;
Μετά οφείλεις να διερωτηθείς: «Μπορώ να το αναπτύξω αυτό;», «Μπορώ μέσα στους επόμενους έξι μήνες να επιβιώσω;», «Μπορώ να έχω σημαντική ανάπτυξη κάθε μήνα;», «Να βρίσκω νέα άτομα;». Θα κτίσεις το προϊόν σου. Στους έξι μήνες, αν τα πας καλά, συνεχίζεις στο επόμενο στάδιο. Στο At your service οι κινήσεις μας για το διάστημα αυτό που μιλάμε ήταν τρεις: Δημοσιοποιήσαμε το animated βίντεό μας ένα μήνα αφότου ήμασταν live, ακολούθησε ένα event στο Mall της Λευκωσίας για να εξηγήσουμε στον κόσμο από κοντά τι είναι αυτό το καινούριο πράγμα που συμβαίνει -μην ξεχνάς ότι το start ups ήταν μια ορολογία που ούτε καν άκουγες το 2012 στην Κύπρο- και τέλος ποντάραμε στις στοχευόμενες ηλεκτρονικές διαφημίσεις. Εντοπίσαμε πολύ γρήγορα ότι στον δικό μας τομέα τουλάχιστον, οι offline διαφημίσεις δεν αποδίδουν παρά μόνο για να εξυπηρετήσουν σκοπούς branding.
Πότε άρχισαν εκτός από ιδιώτες να ζητούν υπηρεσίες και εταιρίες;
Πολύ σύντομα και εκεί αντιληφθήκαμε πως η ζήτηση ήταν σημαντική, γιατί οι επαγγελματίες απ’ την μία έπαιρναν περισσότερες δουλειές και οι εταιρίες απ’ την άλλη είχαν μεγάλες απαιτήσεις, μεγάλη πρόκληση για μας. Εκεί εντοπίσαμε πως μπορεί να είχαμε μπροστά μας έναν… «μεγάλο ελέφαντα» τον οποίο δεν βλέπαμε. Δουλέψαμε ακόμα περισσότερο για να εξελίξουμε τις υπηρεσίες μας προς τις εταιρίες γιατί οι εταιρίες, όπως και να ‘χει, ζητούν αρκετές προσφορές για να διεκπεραιώσουν μία εργασία, οπόταν ήμασταν οι ιδανικοί για να επικοινωνήσουν μαζί μας. Το προωθήσαμε κι αυτό δειλά-δειλά, όσο δύσκολο κι αν ακούγεται. Ξέραμε ότι είναι δύσκολο να πείσεις μεγάλες εταιρίες να σε χρησιμοποιήσουν. Αρχίσαμε τότε να συντάσσουμε το content strategy μας και να το στέλνουμε στοχευόμενα σε εταιρίες, να κλείνουμε συναντήσεις και να προχωρούμε σε διάφορες ενέργειες εξηγώντας το όραμά μας.
Αντιμετωπίσατε καθόλου «παράλογες» απαιτήσεις στις οποίες δεν μπορούσατε να αντεπεξέλθετε;
Θα μπορούσες να το πεις αυτό. Κάτι που δεν προβλέψαμε και το οποίο μας βασανίζει, παρόλο που το απολαμβάνουμε την ίδια στιγμή, είναι όταν μας βάζουν… δύσκολα. Μας έχει ζητηθεί ενοικίαση συγκεκριμένων μηχανημάτων που δεν βρίσκεις εύκολα στο παζάρι, εκτύπωση σε περίεργα υλικά και άλλα. Όπως σου είπα όμως, το απολαμβάνουμε όλο αυτό και το τρέχουμε. Αναπτύξαμε έξυπνα τεχνολογικά συστήματα και έχουμε άτομο το οποίο εργάζεται συνεχώς πάνω σ’ αυτό.
Ποιο είναι το business model της εταιρείας; Πως βγάζετε λεφτά;
Αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποία καλούμαστε να απαντήσουμε πολύ συχνά. Δεν παίρνουμε καμία προμήθεια κι ο λόγος είναι για να μην έχουμε νομική ή τεχνική ευθύνη ως εταιρία. Η βασική χρήση είναι δωρεάν αλλά υπάρχει η δυνατότητα προσφοράς επιπλέον υπηρεσιών στους επαγγελματίες. Υπάρχει προαιρετική συνδρομή αξίας €20 μηνιαίως για επιπλέον προβολή στην σελίδα μας και την δυνατότητα να δίνει κάποιος σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα την προσφορά του. Δουλεύει πάνω-κάτω όπως δουλεύει και η διαφήμιση κι αυτός είναι ένας τομέας που εξελίσσουμε συνεχώς. Πρόκειται για μια υπηρεσία που μας οδηγεί εκεί που θέλουμε να πάμε σιγά-σιγά. Ήδη υπάρχουν κατηγορίες στην ιστοσελίδα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μόνο οι επιβεβαιωμένοι επαγγελματίες που επέλεξαν αυτόν τον τρόπο προβολής.
Τα νούμερα τι λένε;
Μέχρι σήμερα μέσω του At your service έχουν πραγματοποιηθεί δουλειές συνολικής αξίας δυόμιση εκατομμυρίων ευρώ. Τώρα θα μου πεις, γίνονται τόσες συναλλαγές και περιμένεις να βγάλεις απ’ τα €20 της συνδρομής; Ναι. Γιατί αυτό βοηθάει την εταιρία να μεγαλώνει και είναι ένας επιπλέον λόγος για να μπαίνει ο κόσμος στην ιστοσελίδα και να μας εμπιστεύεται. Έτσι μεγαλώνουν τα start ups. Τόσο με τους επαγγελματίες, όσο και με τους πελάτες, θα έλεγα πως έχουμε ευθυγραμμισμένα συμφέροντα.
Πώς το βλέπετε να εξελίσσεται;
Στόχος μας είναι αρχικά να δεκαπλασιάσουμε την εταιρία μας σε μέγεθος και εκτός απ’ τις μηνιαίες συνδρομές να έχουμε και στοχευμένες διαφημίσεις. Τώρα βρισκόμαστε σε μία φάση που οι συναλλαγές μέσω της ιστοσελίδας έχουν αγγίξει τα 250 χιλιάδες ευρώ τον μήνα. Στόχος μας είναι να γίνουν 2.5 εκατομμύρια τον μήνα, όσο άθροιζαν τα περασμένα δύο χρόνια μαζί δηλαδή. Κι απ’ τις 80 μεγάλες εταιρίες που χρησιμοποιούν σήμερα το At your service να μετράμε 800. Αυτό θα το πετύχουμε συνεχίζοντας να κτίζουμε καθημερινά καινούρια πράματα.
Απ’ την εμπειρία που έχετε, τελικά ο κόσμος διαλέγει βάση τιμής;
Όχι κατ’ ανάγκη. Αυτό που μας απέδειξε η τελευταία διετία είναι πως ο κόσμος που ξέρει να χρησιμοποιεί σωστά το διαδίκτυο, ξέρει να επιλέγει και πολύ σωστά. Θέλει να δει ένα επαγγελματία με ένα καλογραμμένο μήνυμα, ένα καλό προφίλ, καλή βαθμολογία και λογική τιμή. Το 23% του κόσμου φαίνεται να διαλέγει την φθηνότερη τιμή, που δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι αντιστοιχεί σε λιγότερης ποιότητας σέρβις, παρόλα αυτά παρατηρούμε πως το κριτήριο δεν είναι μόνο η τιμή. Το 55% των πελατών μας θα εντοπίσει τον επαγγελματία με την πιο ψηλή φήμη, τα πιο πολλά σχόλιο και την καλύτερη βαθμολογία. Κάνουμε συχνά σχετικές έρευνες και το έχουμε εντοπίσει πως ο κόσμος είναι καλά εκπαιδευμένος στο να συγκρίνει ορθά την ποιότητα με την τιμή.
Με απλά λόγια, πως θα περιέγραφες το όλο εγχείρημα;
Μια εύκολη απάντηση θα ήταν να το συγκρίνω με τον χρυσό οδηγό. Αλλά είναι πολύ περισσότερα απ’ αυτό. Παραδείγματα μπορείς να βρεις μόνο μέσα απ’ την κοινότητα των start ups. Παρόλα αυτά, προσωπικά, θα το παρομοίαζα σαν την αρχαία αγορά της Αθήνας όπου θα φώναζαν εκείνοι που ζητούν και ψάχνουν ένα προϊόν κι όχι εκείνοι που πουλούν.
Αναρωτιέμαι ωστόσο, αν δημιουργεί κοινωνίες freelancer αυτό το μοντέλο…
Κοίτα, έχω έντονη άποψη πάνω σ’ αυτό και ως άτομο και ως start up. Θεωρώ πως αργά ή γρήγορα είναι πολλές οι δουλειές που δεν θα υπάρχουν στο μέλλον. Πιστεύω πως παρά να συντηρούμε 100 άτομα που κάνουν την δουλειά που μπορεί να κάνει ο ένας με την σωστή χρήση της τεχνολογίας, καλύτερα να αφήνουμε τους 99 να φύγουν. Οι 99 μπορούν να ψάξουν ένα άλλο παραγωγικό τρόπο να κάνουν την δουλειά τους και να περνούν τον χρόνο τους. Αντιλαμβάνομαι πως είναι μεγάλη πρόκληση αυτό αλλά υπάρχουν εναλλακτικές και υπάρχει και η δυνατότητα ανάπτυξης νέων παραγωγικών δεξιοτήτων.
Και τους νέους άνεργους τότε τι θα τους κάνουμε;
Αντιλαμβάνομαι πως η γενιά που βγαίνει τώρα απ’ το πανεπιστήμιο, αυτή που αποκαλείται 'χαμένη γενιά', θα τα βρει σκούρα. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει και μια μεγάλη ευκαιρία μπροστά σ’ αυτή τη γενιά κι ένα πλεονέκτημα που μπορεί να μην βλέπουν. Σ’ ένα Ted X, εδώ στην Λευκωσία, είχα ακούσει την ατάκα «What you have is what you don’t have». Δεν έχουν να χάσουν τίποτα λοιπόν, πρέπει να τα βλέπουν όλα σαν ευκαιρίες. Και στα 22 σου είσαι αρκετά ευέλικτος για να βρεις ή να δημιουργήσεις ευκαιρίες.
Κάτι που έχω παρατηρήσει και που αφορά στην κοινότητα των start ups, είναι το ότι νοιάζεστε για την ανάπτυξη του οικοσυστήματος και ενδιαφέρεστε να αναπτύσσονται όλες οι εταιρίες που δημιουργούνται. Δεν είναι κάπως… παράδοξο για τις επιχειρήσεις αυτό;
Κοίτα, ο νέος επιχειρηματικός κόσμος, και μιλάω για τον κόσμο των start ups, αφορά σε ανθρώπους που φοράμε… hoodie αντί για κοστούμι. Είναι ένα αφελές θα έλεγα σύστημα αυτό των start ups. Μπορεί τα success stories των start ups και τα funding που ακούμε να ‘ναι εντυπωσιακά και κουλ αλλά δεν ανταποκρίνονται στην πλειονότητα των επιχειρήσεων αυτού του τύπου. Είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά και όσοι έχουμε πετύχει σ’ αυτό τον τομέα, να ξέρεις πως δεν το κάνουμε μόνο για τα λεφτά και για τις πιθανότητες επιτυχίας, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό. Στους πλείστους από μας προσφέρει άλλα πράγματα όπως τη δυνατότητα να δημιουργείς και να επηρεάζεις πραγματικά τον κόσμο γύρω σου. Το At your service ήταν ένα απ’ τα πρώτα start ups που δημιουργήθηκαν στην Κύπρο και το ότι καταφέραμε και κτίσαμε μια αγορά των 2.5 εκατομμυρίων ευρώ σε πράξεις, με 7,500 χιλιάδες επαγγελματίες, είναι ένα γεγονός που βοήθησε στην αύξηση του ποσοστού αυτών που θέλουν να ασχοληθούν με τα start ups.
Σε δύο χρόνια οι 100 εταιρίες αυτού του τύπου που είμαστε τώρα θα γίνουν 1000. Οι 600 μπορεί να το κάνουν για λάθος λόγους αλλά οι υπόλοιποι πιθανόν να πετύχουν. Ο λόγος που λες, το ότι θέλουμε να πετυχαίνουν όλοι, μπορεί και να μην είναι τόσο ρομαντικός όσο τον σκέφτεσαι. Θα έλεγα μάλιστα πως εμπεριέχει και ένα… εγωισμό. Η ανάπτυξη του οικοσυστήματος είναι πολύ καλή για μας, γιατί θα βρίσκουμε άτομα εκπαιδευμένα που θα διαθέτουν όλα τα καλά χαρακτηριστικά που μας είναι αναγκαία. Σκέφτομαι πόσο δύσκολο ήταν για μένα να βρω προγραμματιστή το 2006 όταν δημιούργησα το πρώτο μου start up ενώ σήμερα έχω αρκετούς στα υπόψη. Σκέφτομαι επίσης πόσο δύσκολο είναι να βρω σήμερα το άτομο αυτό που θα ξέρει να διαχειριστεί σωστά το online marketing, πράγμα πολύ δύσκολο για να βρεις στην Κύπρο. Θέλω να πιστεύω πως σε 5 χρόνια θα έχει εξελιχθεί με τρόπο τέτοιο το σύστημα που θα βρίσκεις αρκετούς επαγγελματίες στον τομέα μας.
Ποια θα έλεγες πως είναι η φιλοσοφία του start up που ακούει στο όνομα At your service;
«Whatever works», είναι μία απ’ τις επικρατέστερες σκέψεις που κάνουμε εδώ. Να προσπαθούμε συνέχεια και να βλέπουμε ποια κίνησή μας φέρνει το καλύτερο αποτέλεσμα. Να κτίζουμε πάνω σ’ αυτό που δουλεύει και να εξελισσόμαστε.
Φωτογραφίες: Μιχάλης Κυπριανού