Η δημογραφική ομάδα του αύριο, new age τάση, ιδανικό μοντέλο σχέσης, επικίνδυνο, ή το μυστικό για να κρατηθεί η σχέση το ίδιο ζωντανή, ερωτική, παθιασμένη και φλογερή όπως τον πρώτο καιρό;

Με τον Αχιλλέα Κουκκίδη, Κλινικό Ψυχολόγο, και για εμένα προσωπικά έναν από τους εξαιρετικούς επαγγελματίες στον τον τομέα του, είχαμε μια ενδιαφέρουσα, από όλες τις απόψεις, συζήτηση για το θέμα...

 

Γράφει η Φιλιώ Κυριάκου

Εικονογράφηση (κεντρική φωτογραφία): Αναστασία Ερωτοκρίτου

 

LAT : Ένα αμφίβολο μοντέλο σχέσης;

Γιατί αμφίβολο;

Σε κάποιους μπορεί να σημαίνει μια φοβία εγγύτητας, σε άλλους μπορεί να είναι ο δικός τους τρόπος συσχέτισης, σε άλλους ένας τρόπος να μην βαρεθούν...

Εσύ πώς το βλέπεις;

Το βλέπω σαν μια άλλη μορφή σχέσης. Βρίσκω ότι μέσα στα χρόνια και τους αιώνες, χωρίς καν να υπάρχει μια αμερικάνικη ορολογία γι’ αυτό το πράγμα, οι άνθρωποι ζούσαν έτσι, ένας στο χωριό άλλος στην πόλη, ένας στα καράβια και ο άλλος να τον περιμένει, ένας στο εξωτερικό κάπου να δουλεύει και ο άλλος σε έναν κάμπο... Και πιστεύω ότι σήμερα οι άνθρωποι, κάποιοι πλέον έχουν την ανάγκη να ζουν την αγάπη τους, τον έρωτα τους κτλ., κρατώντας ένα κομμάτι προσωπικής ζωής και προσωπικού χώρου. Σε κάποιους μπορεί να σημαίνει μια φοβία εγγύτητας, σε άλλους μπορεί να είναι ο δικός τους τρόπος συσχέτισης, σε άλλους ένας τρόπος να μην βαρεθούν... Βέβαια, υπάρχουν και πολλοί άλλοι λόγοι. Όμως γιατί όχι;

Φόβος εγγύτητας! Τι είναι αυτό;

Καλή ερώτηση! Νομίζω ότι ο καθένας μας ανάλογα με τα βιώματά του και την προσωπικότητα του, έρχεται συναισθηματικά, φυσικά και ψυχικά (σε ένα ποσοστό) κοντά στον άλλο. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι μπορούν να έρθουν όσο πιο κοντά νιώθουν ότι μπορούν, όταν έχουν την πιθανότητα να επιστρέψουν πίσω στο σπίτι μόνοι τους για να βρουν τον εαυτό τους.

Δηλαδή;

Αυτοί που δεν μπορούν να μοιράζονται τον εαυτό τους όλη την ώρα με το άλλο άτομο. Με λίγα λόγια, να συζούν, να κάνουν πράγματα μαζί… Από το να φάνε μαζί μέχρι να φτιάξουν το σπίτι μαζί.

Όμως, υπάρχει πιθανότητα σε μια φάση της ζωής τους αυτό το πράγμα να αλλάξει. Μπορεί να αλλάξει από τη μια πλευρά ή από την άλλη, ανάλογα με τον χρόνο.

Τώρα, φόβο εγγύτητας λίγο πολύ όλοι έχουμε. Άσε τι λέει το μυαλό μας και άσε τι κάνουμε.

Όλοι ε;

Λίγο-πολύ, όλοι νομίζω!

 

Έστω κι αν πριν 50 χρόνια δεν σκεφτόμασταν καθόλου το LAT, οι άνθρωποι τότε οι οποίοι συντρόφευαν με άλλους ανθρώπους και οι οποίοι αναγκαστικά έπρεπε να ζήσουν χωριστά τον περισσότερο χρόνο, ήταν υποψήφιοι σημερινοί LAT.

Γιατί; Φοβόμαστε μήπως να μην  μείνουμε μόνοι μας άμα μας τελειώσει η οποιαδήποτε σχέση;

Ένας μεγάλος φόβος είναι να μην μείνουμε μόνοι μας άλλος φόβος είναι να μην πάμε ενάντια σ’ αυτά που μας έμαθαν και τα οποία στο μυαλό μας είναι σαν τα «πρέπει» που πρέπει να ακολουθήσουμε...

Ότι για παράδειγμα το ζευγάρι θα είναι ζευγάρι για μια ζωή...

Ότι είναι ζήτημα ζωής και θανάτου να είμαστε σε ζευγάρι… Η κοινωνία λίγο-πολύ αυτό μας μαθαίνει, έτσι δεν είναι;

LAT: Είναι η δημογραφική ομάδα του αύριο ή μια new age τάση που θα περάσει κι αυτή όπως το Intermittent Husband Syndrome;

Δηλαδή, με ρωτάς αν θα αυξηθεί το ποσοστό των LAT ζευγαριών;

Ναι.

Αν κοιτάξω πόσες καινούριες μορφές παίρνει η οικογένεια, αν δω λίγο τις οικονομίες των χωρών, το πόσο αλλάζουν και πόσο συγκεντρώνονται ανάλογα με τα χρόνια σε κάποια άλλη δραστηριότητα, θα έλεγα ότι ίσως να αυξηθεί η ανάγκη των ανθρώπων να ζουν περισσότερο χωριστά παρά μαζί.

Επιμένω όμως ότι, έστω κι αν πριν 50 χρόνια δεν σκεφτόμασταν καθόλου το LAT, οι άνθρωποι τότε οι οποίοι συντρόφευαν με άλλους ανθρώπους και οι οποίοι αναγκαστικά έπρεπε να ζήσουν χωριστά τον περισσότερο χρόνο, ήταν υποψήφιοι σημερινοί LAT.

Δεν υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος είναι ευτυχισμένος, υπάρχει ένας τρόπος για τον καθένα μας, αρκεί να βρούμε έναν άλλο άνθρωπο ο οποίος συμμερίζεται τον τρόπο τον δικό μας.

Απουσία που δεν είναι καταλυτική αλλά ελεγχόμενη. Οι κανόνες ξεκάθαροι και αντισυμβατικοί. Γιατί ναι, γιατί όχι;

Γενικότερα, δεν πιστεύω ότι υπάρχουν υπέρ και κατά. Νομίζω ότι υπάρχουν προσωπικά υπέρ και κατά, ανάλογα με το πως ο καθένας φαντάζεται τα όρια του να αντέχουν την ερωτική σύνδεση. Εμπλέκονται φυσικά και άλλοι λόγοι. Ο οικονομικός ας πούμε... Ενοικιάζουμε και συντηρούμε δυο ξεχωριστά σπίτια, έχουμε να κουβαλάμε τα πράγματα μας ο ένας στο σπίτι του άλλου. Υπάρχει ένα κομμάτι της ζωής μας που δεν το μοιραζόμαστε 100%. Θα έλεγα ότι δεν υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος είναι ευτυχισμένος, υπάρχει ένας τρόπος για τον καθένα μας, αρκεί να βρούμε έναν άλλο άνθρωπο ο οποίος συμμερίζεται τον τρόπο τον δικό μας.

Το να τον συμμερίζεται δεν σημαίνει κιόλας να είναι 100% σαν εμάς, αλλά να τον καταλάβει, σωστά;

Σημαίνει να μπορεί να τον καταλάβει και να θέλει να τον εμπειραθεί επίσης.

Είναι και το LAT ζευγάρι που αποφασίζει να έχει μια τέτοια ζωή, περιστασιακά, μόνο για κάποιο χρονικό διάστημα, ίσως λόγω δουλειάς ή άλλων παραμέτρων. Αυτή ή σχεδόν προκαθορισμένη ημερομηνία λήξης του χωριστά-μαζί είναι και αυτό που θα τους κρατήσει τελικά μαζί;

Κάποιους ανθρώπους σίγουρα ναι. Το ότι θα είμαστε μαζί σε 2 χρόνια που θα τελειώσεις εσύ τις σπουδές σου ή εσύ το συμβόλαιο σου, θα μπορούσε να τους κρατά μαζί. Αυτό, δεν σημαίνει ότι η σχέση τους θα πετύχει περισσότερο από κάποιους άλλους οι οποίοι συγκατοίκησαν ήδη για 6 μήνες. Μερικές φορές μπορούμε να είμαστε πολύ καλύτερα όταν δεν μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι, όπως και μερικές φορές σβήνει το τι νιώθουμε ο ένας για τον άλλο επειδή έχουμε αυτή την απόσταση.

Πιστεύω ότι εμείς οι ψυχολόγοι έχουμε κάνει και μεγάλα κακά με το να «πουλάμε» ιδανικούς τρόπους μεγαλώματος παιδιών, σύνδεσης, σχέσης, αφοβίας κτλ.

Άρα, εξαρτάται από το ζευγάρι και από το τι κάνει για κρατηθεί στο μαζί;

Εξαρτάται από τις ανάγκες του καθενός ξεχωριστά και από πως στην πορεία εξελίσσονται οι ανάγκες του καθενός.

Ίσως και από το πώς δουλεύουν τη σχέση μαζί;

Ξέρεις, πιστεύω ότι βιώνουμε σχεδόν ένα εξαναγκασμό στο να υπάρχουν πρότυποι τρόποι ζωής. Πιστεύω ότι εμείς οι ψυχολόγοι έχουμε κάνει και μεγάλα κακά με το να «πουλάμε» ιδανικούς τρόπους μεγαλώματος παιδιών, σύνδεσης, σχέσης, αφοβίας κτλ. Ο άνθρωπος είναι δισεκατομμύρια πιθανότητες. Κάποιοι άνθρωποι είναι πάρα πολύ καλά με το να ζουν χωριστά 15 χρόνια. Και είναι αγαπημένοι! Και περνούν πάρα πολύ όμορφα και μοιράζονται πάρα πολύ σημαντικά πράγματα, αλλά έχουν την ανάγκη 1-2 φορές την βδομάδα να κάτσουν στον δικό τους καναπέ μόνοι τους, να δουν την ταινία τους, να έρθει ένας φίλος στον δικό τους χώρο να τα πουν κτλ. Δεν έχει κάτι κακό με αυτό. Δεν νομίζω ότι πρέπει όλοι να συμμεριζόμαστε τους ίδιους τρόπους να κάνουμε πράγματα.

Σήμερα έχουμε περισσότερη ελευθερία να ψάξουμε ο καθένας πώς έχουμε ανάγκη να συνδεθούμε.

Ο καθένας έχει τον δικό του, σύμφωνα με τις ανάγκες του!

Ναι και από τη στιγμή που δεν υποφέρει ο ένας από τους δύο και είμαστε ξεκάθαροι στο πως αγαπάμε ο ένας τον άλλο και ποια ανάγκη έχουμε στη ζωή μας ο καθένας και από τον εαυτό μας αλλά και από τον άλλο, νομίζω ότι δεν υπάρχει ιδανικό μοντέλο σχέσης.

 

Τελικά, φοβίζει τα ζευγάρια το μαζί; Ζούμε μαζί, προσπαθούμε μαζί σήμερα; Και άρα γι’ αυτό υπάρχει και αυτή η LAT τάση... Διότι παλιά, όπως λες, ο ένας ήταν στα καράβια και ο άλλος έμενε πίσω κ.ο.κ. Και ήταν λόγω δουλειάς. Ήταν αναγκασμένοι! Τώρα που κάποια ζευγάρια το κάνουν από επιλογή, είναι επειδή το «μαζί» φοβίζει και γι’ αυτό και τείνουν να είναι LAT;

Επειδή πλέον είμαστε, μέσα σε πάρα πολλά εισαγωγικά, πιο ελεύθεροι, διότι οι κοινωνίες αλλάξαν, οι κοινωνίες δεν παίρνουν την μορφή που έπαιρναν πριν, και επειδή η οικογένεια άλλαξε, όπως και ο τρόπος που βάζουμε μια απόσταση και κόβουμε τον λώρο με τους γονείς μας κτλ, πιστεύω ότι ψάχνουμε λίγο το πως συσχετιζόμαστε. Και έχουμε περισσότερη ελευθερία να ψάξουμε ο καθένας πώς έχουμε ανάγκη να συνδεθούμε. Αυτό πιστεύω εγώ!

Βρίσκω παράξενο να πρέπει να θεωρήσω ότι δεν χωρίζω επειδή οι δυσκολίες είναι να φύγω από το σπίτι και να βρω άλλο χώρο. Το βρίσκω λίγο προσβλητικό προς στο συναίσθημα.

Άρα, ας πούμε ότι δεν έχει να κάνει με τον φόβο. Έχει περισσότερο να κάνει με το ότι θέλουν να είναι πιο ελεύθεροι σαν οντότητες;

Ίσως να τους φοβίζει. Παράλληλα όμως, θέλουν και να διαλέξουν τον δικό τους τρόπο συσχέτισης!

Πιο εύκολα ένα LAT ζευγάρι θα εγκαταλείψει την μάχη του «μαζί» αφού ο καθένας έχει έτσι κι αλλιώς τον δικό του προσωπικό χώρο και την πολυτέλεια να τελειώσει κάτι με την ίδια άνεση και ευκολία που μπορεί να σερφάρει κάθε στιγμή της μέρας στο διαδίκτυο;

Σαν Αχιλλέας, θα έλεγα όχι. Βρίσκω παράξενο να πρέπει να θεωρήσω ότι δεν χωρίζω επειδή οι δυσκολίες είναι να φύγω από το σπίτι και να βρω άλλο χώρο. Το βρίσκω λίγο προσβλητικό προς στο συναίσθημα.

Αυτό ισχύει για σένα προσωπικά, όπως λες. Με την επαφή σου, όμως, με τον κόσμο δεν θεωρείς ότι είναι πιο εύκολο να χωρίσουν αν δεν μένουν μαζί;

Ναι το θεωρώ. Αλλά τι; Θα μένουν μαζί και θα κερατώνουν παράλληλα; Άμα το συναίσθημα έλειψε, έλειψε! Εννοώ, αν δεν θα σε χωρίσω επειδή «αν χωρίσουμε ποιος θα πάρει τον κόκκινο καναπέ;», what’s the point;  Σημαίνει ότι είναι λίγο φτηνό το συναίσθημα σε αυτή την υπόθεση.

Είναι το LAT ένα love story σε εξέλιξη, μια υγιής σχέση στην οποία κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον και εξελίσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες του καθενός εκ των 2 συντρόφων;

Ναι!

Η δική μου άποψη είναι ότι το LAT θα πρέπει να είναι μια πιθανή μορφή σχέσης για ανθρώπους οι οποίοι δεν θα κάνουν παιδιά, ή για την περίοδο πριν αποκτήσουν παιδιά.

Άρα, εσύ λογικά είσαι υπέρμαχος!

Δεν είμαι υπέρμαχος. Είναι μια μορφή σχέσης η οποία μπορεί να είναι μια όμορφη μορφή σχέσης όπου και οι δύο θα είναι ευτυχισμένοι. Εμένα, σαν Αχιλλέα, θα με κούραζε μάλλον, στον πολύ καιρό. Όμως, μπορώ να καταλάβω πως, όσο φυσιολογική θεωρώ τη δική μου επιλογή, τόσο φυσιολογική θεωρώ και την επιλογή της Φιλιώς, του Γιάννη κτλ που θέλουν να ζουν χωριστά!

 

Το LAT μπορεί να είναι μια προχωρημένη σχέση μεταξύ δύο ατόμων όπου έτσι τη βρίσκουν και είναι εντάξει ενόσω δεν υπάρχουν παιδιά. Αν όμως αποφασίσουν να αποκτήσουν παιδιά ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στα παιδιά τα οποία θα μεγαλώνουν σε μια τέτοια γονική σχέση;

Θα έλεγα ότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Όμως, από τη στιγμή που δύο άνθρωποι θέλουν να κάνουν παιδιά νιώθω ότι είναι αναγκαίο να προσφέρουν στα παιδιά τους ένα χώρο ασφάλειας και παρουσίας. Και πιστεύω ότι αυτή η επιλογή θα βάλει και τα παιδιά τους σε μια κατάσταση όπου θα πρέπει και αυτά να είναι με μια βαλίτσα στο χέρι. Η δική μου άποψη είναι ότι το LAT θα πρέπει να είναι μια πιθανή μορφή σχέσης για ανθρώπους οι οποίοι δεν θα κάνουν παιδιά, ή για την περίοδο πριν αποκτήσουν παιδιά.

Από την εμπειρία σου, ποιο από τα 2 φύλα τείνει να επιλέγει περισσότερο να μην ζει με τον/την σύντροφό του; 

Εγώ, θα έλεγα εμείς, οι άντρες.

Πιστεύεις ότι άλλοι παράγοντες θα ωθήσουν τον άντρα και άλλοι την γυναίκα στην επιλογή LAT σχέσης;

Θα έλεγα ότι και στα δύο φύλα το αρσενικό κομμάτι θα ήταν υπεύθυνο για μια τέτοια επιλογή. Στο αρσενικό κομμάτι του άντρα και το αρσενικό της γυναίκας θα ήταν, και όχι στο θηλυκό τους κομμάτι. Το θηλυκό κομμάτι ίσως να έχει περισσότερη ανάγκη ένωσης, ώσμωσης!

Αφού λες ότι ως συνήθως οι άντρες θα το επέλεγαν, νομίζεις ότι ένας άντρας που θα το επιλέξει αυτό, θα το κάνει για να μην έχει την γυναικομουρμούρα στο κεφάλι του και να μπορεί να κάνει και καμιά ξεπέτα άμα τύχει...

Όχι δεν πιστεύω ότι κάποιος ο οποίος θέλει LAT το θέλει για να κάνει τα δικά του. Έχει ανθρώπους οι οποίοι πραγματικά έχουν ανάγκη τον χώρο τους. Για πολλούς λόγους. Και μπορεί να είναι και ένας απίθανος τρόπος, για κάποιους που τους φοβίζει, να ξεφοβηθούν την εγγύτητα.

Θεωρείς ότι το LAT είναι ικανό να κρατήσει ζωντανό τον έρωτα;

Δεν ξέρω να σου πω. Πάντως, σίγουρα πολλές ρουτίνες της καθημερινότητας θα αποφευχθούν.

Simone de Beauvoir & Jean-Paul Sartre: Η μία εμβληματική φιγούρα του φεμινισμού. Ο άλλος κορυφαίος φιλόσοφος του υπαρξισμού. Ζούσαν χωριστά αλλά ήταν μαζί στο Παρίσι του ‘30. Τι έχεις να πεις γι’ αυτό το διάσημο ζευγάρι το οποίο μεταξύ των διάφορων extravagant ερωτικών επιλογών και απολαύσεων ζούσαν ήδη από τότε χωριστά…

Νομίζω ότι τα έργα τους μας δίνουν κάθε απάντηση. Θα έλεγα ότι αυτό επέτρεπε ένα χώρο μεγάλης δημιουργικότητας και για τον ένα και για τον άλλο.

Από τη στιγμή που οι άνθρωποι δεν προσπαθούμε να βλάψουμε κάποιον, ούτε κάνουμε κακό σε κάποιον, δικαιούμαστε να έχουμε καινούριους τρόπους ύπαρξης οι οποίοι δεν μπορούν να είναι κατακριτέοι!

Ήθελαν, δηλαδή, αυτό τον χώρο για να δημιουργήσουν;

Πιστεύω πως ναι! Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι. Δεν σημαίνει ότι ο καθένας θα γινόταν πιο δημιουργικός σε LAT σχέση.

Τελικά, είναι γοητευτικό να ζεις τη σχέση σου σαν έφηβος;

Γοητευτικό είναι, φυσικά! Πολλοί από μας σε κάποια φάση όμως θέλουν κάτι πιο…

Δεσμευτικό;

Ναι.

Γιατί;

Η ανάγκη του ανήκειν, η ανάγκη της οικογένειας, η ανάγκη να ξέρουμε ότι είμαστε αποκλειστικοί ο ένας για τον άλλο, ο φόβος της μοναξιάς.

Νομίζω πως το κύριο κίνητρο είναι ο φόβος της μοναξιάς.

Όχι απαραίτητα! Είναι όμως πολύ κοινό.

Και κάτι για το τέλος… Με το πέρασμα του χρόνου, η σχέση μπορεί να γίνει από ερωτική… αδελφική, οι εραστές… καλύτεροι φίλοι, το πάθος… ρουτίνα. Όλοι το ξέρουμε και όλοι το έχουμε βιώσει. Πώς μπορούν όλα αυτά να αποφευχθούν και να εξελιχθεί η σχέση παραμένοντας το ίδιο ερωτική, παθιασμένη, φλογερή με τον πρώτο καιρό κ.ο.κ.

Νομίζω ότι σε μια σχέση είναι ωραίο να υπάρχει θαυμασμός, ασφάλεια…

Είναι ωραίο ή είναι αυτά που κρατούν τη σχέση τελικά;

Κρατούν τη σχέση. Όπως επίσης όταν νιώθουμε ότι σπρώχνουμε τον άλλο στον δρόμο της επίτευξης διαφόρων στόχων του… Ψυχικούς, συναισθηματικούς, επαγγελματικούς κτλ. Και όταν οι απαιτήσεις μας από τον άλλο δεν είναι εγωκεντρικές, δηλαδή να είναι ο άλλος η ιδανική εικόνα που έχουμε μέσα στο μυαλό μας. Αλλά να τον γνωρίζουμε όσο γνωρίζουμε και τον εαυτό μας μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Αν αυτή η ζωντάνια και αυτή η ροή δεν υπάρχουν, φυσικά και στη σχέση θα υπάρξουν απλώς κάποιοι κοινοί στόχοι να επιτεύξουμε και το πάθος θα πεθάνει, ή απλά η σχέση θα γίνει συνήθεια ή θα μένουμε μαζί από την φοβία μας για αλλαγή κτλ…

Βιώνουμε σχεδόν ένα εξαναγκασμό στο να υπάρχουν πρότυποι τρόποι ζωής.

Μια σχέση εξελίσσεται όπως εξελίσσονται και οι δύο άνθρωποι. Πιστεύεις ότι για να κρατηθεί η σχέση πρέπει νa εξελιχθεί παράλληλα με τους δύο ανθρώπους;

Να εξελίσσεται ο καθένας στον δικό του δρόμο. Και να εξελίσσονται μαζί στο πώς αγαπά ο ένας τον άλλο και στο πόσο ανοιχτός είναι στο συναίσθημα.

Δηλαδή;

Σημαίνει ότι σιγά-σιγά πέφτουν οι άμυνες σου, οι φόβοι σου, τα τραύματα που σε κρατούν πίσω...  Ενόσω γνωρίζεις τον άλλο νιώθεις ότι είναι πιο γερά τα θεμέλια.

Άρα αφήνεσαι...

Άρα αφήνεσαι και περισσότερο!

Τελειώσαμε! Θες να πεις κάτι άλλο;

Θέλω να πω ότι από τη στιγμή που οι άνθρωποι δεν προσπαθούμε να βλάψουμε κάποιον, ούτε κάνουμε κακό σε κάποιον, δικαιούμαστε να έχουμε καινούριους τρόπους ύπαρξης οι οποίοι δεν μπορούν να είναι κατακριτέοι!