Με αφορμή το φετινό Open House Festival της Στέγης Σύγχρονου Χορού Λεμεσού, συναντήσαμε την επιμελήτρια του Λία Χαράκη, για να μιλήσουμε για τη φετινή εκδοχή του φεστιβάλ, με τίτλο Sexpectations, που όπως πιστεύει η ίδια, «δεν είναι για όλους αλλά για αυτούς που θέλουν και τους ενδιαφέρει».

Γιατί αυτό το θέμα;

Πρώτα από όλα να πω πως πρώτη φορά επιμελούμαι ολόκληρου φεστιβάλ, κανονικά καλλιτέχνης είμαι.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα κόνσεπτ που βγήκε από τα έργα που είδα τη χρονιά που πέρασε και με γοήτευσαν.

Τα έργα είχαν ως κοινά στοιχεία τον ερωτισμό και το φύλο και καταπιάνονταν γενικότερα με τη σεξουαλική ταυτότητα.

Ένα σώμα απαλλαγμένο από ενοχές λειτουργεί ως πρότυπο μεγάλων ιδεών και ένα υποψιασμένο κοινό αυτό θα το εκτιμήσει

Τελικά ποια είναι η διαφορά του χορού από το περφόρμανς;

Είναι τόσο τεράστια πια η γκάμα των παραστάσεων και των ειδών που υπάρχουν, που οι ίδιοι οι δημιουργοί θα σου πουν, αν ξέρουν, τι είναι αυτό που κάνουν. Δεν πιστεύω στις ταμπέλες σε σχέση με τα είδη, αν και καταλαβαίνω ότι κάπως το κοινό θα πρέπει να ξέρει τι είναι τι.

Ο χορός ασχολείται νομίζω περισσότερο με το σώμα ως εργαλείο ιδεών και εσωτερικής έκφρασης και το περφόρμανς με το σώμα ως εικαστικό εργαλείο. 

Υπάρχουν χορογράφοι, για παράδειγμα, που για εκείνους χορός είναι καθαρά η κίνηση του σώματος. Υπάρχει ο κονσέπτιουαλ χορός στον οποίο κανείς δεν κινείται ή χορός που είναι χωρίς σώματα και πραγματοποιείται μόνο με αντικείμενα.

Προσωπικά είμαι στα performing arts και θεωρώ πως είναι αρκετά περιοριστικό να πω πως το υλικό μου είναι μόνο ο χορός. Είναι το σώμα με όλα που φέρει μαζί του και νομίζω πως τέτοιος χορός μου αρέσει κιόλας, αυτός που δεν σταματάει στα όρια της φόρμας.

Με κάτι τέτοιο είναι που ταυτίζεται και η ταυτότητα του Open House, με το πιο πειραματικό και εναλλακτικό. Σωστά;

Βασικά, δημιουργήσαμε ένα φεστιβάλ στη Στέγη που έλειπε από την Κύπρο.

Έχουμε τον κλασικό σύγχρονο χορό (αυτό που λέμε movement based), έχουμε και την πλατφόρμα που είναι για Κύπριους δημιουργούς, μας έλειπε, επομένως, ένα φεστιβάλ, στο οποίο να μπορούμε να προσκαλούμε έργα που δεν θα γίνουν εμπορικές επιτυχίες αλλά που να δηλώνουν την προσωπική φωνή των καλλιτεχνών.

Δεν είναι έργα που υπάγονται σε συγκεκριμένη τεχνική χορού, δεν μπορείς να τα εντάξεις πουθενά, είναι καθαρά προσωπικές φωνές των δημιουργών.

Γιατί έχουμε προσδοκίες για το σεξ; Πρέπει να έχουμε; Έχουμε;

Έχω παρομοιάσει την ιδέα των προσδοκιών που αναπτύσσεις όταν ξαπλώσεις στο κρεβάτι με κάποιον και τον συναντάς ερωτικά για πρώτη φορά με τις προσδοκίες που έχεις όταν είσαι θεατής σε μία παράσταση.

Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για περφόρμανς. Και στο κρεβάτι και ως θεατής θέλεις να δεις τι θα γίνει και πώς θα γίνει.

Στην ουσία έρχεσαι αντιμέτωπος με τις δικές σου ανησυχίες, προσδοκίες και όνειρα.

Επομένως, έπαιξα με αυτήν την ιδέα. Τι περιμένουμε από ένα φεστιβάλ που μας εμφανίζεται ως απάντηση στο πως κάποιοι καλλιτέχνες αντιλαμβάνονται το ερωτικό σώμα στη σκηνή;

Μήπως είναι προσδοκίες που έχουν να κάνουν με το τι δεν κάναμε εμείς και ευελπιστούμε να δούμε άλλους να κάνουν; Που είναι, άλλωστε, και η σημαντικότερη πτυχή ενός θεατή, αυτή του νομιμοποιημένου ηδονοβλεψία.

Γιατί για την υπόλοιπη βιομηχανία, την πορνογραφική, ξέρουμε τι συμβαίνει, αφού οι αναφορές γύρω από το σεξ είναι πολύ έντονες, αρκετά κοινότοπες και χιλιοειπωμένες.

Η πρόταση των καλλιτεχνών ποια είναι;

Μπας και το σεξ είναι μια ακόμη κοινωνική καταπίεση; Χωρίς συχνό και καλό σεξ, λέμε, δεν είμαστε υγιείς ενώ δεν είναι και λίγα τα σχετικά πικρόχολα σχόλια που κάνουμε στην καθημερινότητά μας. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι ασέξουαλ, πχ.

Μα ακριβώς να ένας βασικός λόγος που ήθελα να ασχοληθώ με αυτό το θέμα σε τούτη τη χώρα.

Νιώθω πως γενικότερα βιώνουμε μια περίοδο απελευθέρωσης σε πάρα πολλά θέματα αναφορικά με τη σεξουαλικότητα. Μια κοινωνία που υπήρξε πάρα πολύ συντηρητική και στην οποία το ερωτικό σώμα έχει συνδεθεί με την ενοχή, τον φόβο και τη ντροπή, τα πρόσφατα χρόνια έχει αρχίσει να ξεκλειδώνεται.

Ένιωσα, επομένως, πως το θέμα είναι πολύ επίκαιρο.

Απελευθέρωση πρέπει να υπάρξει και στην τέχνη και στην προσωπική έκφραση.

Οι μισοί είμαστε ταγμένοι στο πνεύμα και οι άλλοι μισοί στην ύλη και στο βόλεμα

Οπότε η σεξουαλική απελευθέρωση έχει να κάνει και με την αποχή από το σεξ.

Τα έργα που θα παρουσιαστούν στο φεστιβάλ, εκτός από πολύ χούμορ έχουν να κάνουν με την ευρύτερη έννοια της σεξουαλικής ταυτότητας και με την ικανότητα της να προτείνει ρόλους, να δημιουργεί φαντασιώσεις και να εφευρίσκει στάσεις και τάσεις που συσχετίζονται με τον έρωτα. Επιπλέον, είναι έργα που δίνουν την ευκαιρία στους θεατές να έρθουν αντιμέτωποι με τις προκαταλήψεις, τα πρέπει και τα μη που επιβάλλει η σωματική επαφή και τελικά να θυμηθούν την ουσιαστικότερη ανάγκη όλων των ανθρώπων, την επικοινωνία!

Στο opening έργο μας, για παράδειγμα, από τους HODWORKS, είναι τόσο αστείος ο τρόπος που τοποθετούν το σκισμένο ρούχο πάνω τους και στη συνέχεια διπλώνει και μετατρέπεται σε μέλος του σώματος, που είναι κάτι που πραγματικά και μόνος σου σπίτι να ήσουν, θα ντρεπόσουν να δεις τον εαυτό σου έτσι μπροστά στον καθρέφτη.

Και εδώ είναι που γελάς πάρα πολύ, με τους ανθρώπους που εκτίθενται στη σκηνή θυμίζοντας μας και την προοπτική των υποτίθεται σοβαρών πραγμάτων αλλά και το ότι όλα είναι εξίσου αστεία και σοβαρά μαζί.

«In a nutshell», Ελεάνα Αλεξάνδρου, Κύπρος

Πώς πρέπει να είναι ένα σώμα στη σκηνή για να βγάζει ερωτισμό;

Υπάρχουν πάρα πολλές προσεγγίσεις, είναι λες και με ρωτάς τι είναι σέξι. Για μένα είναι άλλο, για σένα άλλο. Έχει πράγματα που εσένα μπορεί να σου προκαλέσουν αηδία και άλλος να τα βρει σούπερ.

Για μένα το μόνο κριτήριο γενικότερα στο τι κάνει μιαν παράσταση ενδιαφέρουσα είναι αν μπορεί ο καλλιτέχνης να ενσωματώσει τη συγκεκριμένη ιδέα που υπάρχει στη στιγμή εκατό τοις εκατό. Τότε ίσως αρχίσει να μου τραβά την προσοχή.

Έχει πράγματα που εσένα μπορεί να σου προκαλέσουν αηδία και άλλος να τα βρει σούπερ

Τι κοινό έχουν αυτές οι παραστάσεις και μπαίνουν κάτω από την ομπρέλα του SEXPECTATIONS;

Οι θεματικές και των τεσσάρων χορογράφων έχουν να κάνουν με το ερωτικό ή το αισθαντικό/αισθησιακό.

Επίσης είναι πολύ πολίτικαλ, με την έννοια ότι και στις τέσσερις παραστάσεις υπάρχει η έννοια της ισότητας των φύλων, της ανισότητας των φύλων και των διαφορετικών σεξουαλικών προσανατολισμών.

Στην Ελεάνα είναι ένα προσωπικό σχόλιο πάνω στο τι μπορεί να σημαίνει γυναικείο φύλο, στον Ivo μία ακραία παράσταση σε σχέση με την ηθική γενικότερα, στους HODWORKS παίζει η γελοιοποίηση της διαδικασίας του οργασμού σε μουσική μπαρόκ και στην Tabea είναι το πως θα καταφέρουν αυτοί οι τρείς άνθρωποι να επικοινωνήσουν κινησιολογικά με ερωτικό τρόπο.

Γιατί πιστεύεις πως αυτό το φεστιβάλ δεν είναι για όλους;

Δεν είναι εύκολα έργα! Πρώτο και κύριο, η τέχνη υπάρχει για να προβληματίσει και να σπρώξει τα όρια, τόσο τα κοινωνικά όσο και τα δικά της.

Μόνο αν καταφέρεις να διαβείς μέσα από δύσκολα περάσματα μπορείς να εξελιχθείς και να συνειδητοποιήσεις πράγματα και καταστάσεις. Δεν είναι όμως όλοι οι άνθρωποι που το πιστέυουν αυτό! Οι μισοί είμαστε ταγμένοι στο πνεύμα και οι άλλοι μισοί στην ύλη και στο βόλεμα, δεν είναι και καμία δύσκολη φιλοσοφία για να συνειδητοποιήσει κανείς. Άρα όπως όλα τα έργα τέχνης, ούτε και αυτά δεν είναι για όλους!

Δεύτερον, θέλω να υπάρχει χορός και για εμένα (και άλλους σαν εμένα) σε αυτό το νησί, γιατί δηλαδή εγώ που ασχολούμαι με τον χορό να μη μπορώ να δω μια παράσταση που να ικανοποιεί και τα δικά μου γούστα; Γιατί οι παραστάσεις που βλέπω (στην Κύπρο) να είναι ότι πιο safe υπάρχει σε όλον τον πλανήτη, οι πιο εμπορικές, οι πιο «γεμίζουμε το θέατρο γιατί είναι τέλεια τα πόδια μας»;

Οπότε το είδα και λίγο ως δικαίωμα κι’ άλλου κόσμου να βλέπει παραστάσεις χορού , διαφορετικού χορού.

Για περισσότερες πληροφορίες και το αναλυτικό πρόγραμμα του φεστιβάλ πατήστε ΕΔΩ.