Δεν είναι ρομαντικές για χάρη του ρομαντισμού αλλά δημιουργούν αυτό το σαγηνευτικό αίσθημα, για να έρθουν να προκαλέσουν ένα καινούριο είδος νοσταλγίας, για το τοπίο που δεν εξερευνήσαμε οπτικά μέχρι στιγμής.

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «δεν εξερευνήσαμε τούντο τοπίο γιατί εν εντάσσεται μες τζιείντα πλαίσια τα ιδεολογικά, που μας θέλουν να κοιτάζουμε δυτικά, να αυτοπροσδιοριζούμαστεν ως Ευρωπαίοι τζιαι να στρέφουμε την πλάτη μας στην Ανατολή. Άρα, ο ρομαντισμός μου εν τζιαι λλίον παγίδα· έσιει τζιαι πολιτικές προεκτάσεις... έρκεται να εξισορροπήσει την εικόνα της Κύπρου».

Το Sharqi / Σιρόκος, χρησιμοποιείται στο project μεταφορικά για να υποδηλώσει τις πολιτισμικές επιρροές και τα ρεύματα από την περιοχή, που σε κάθε χρονική στιγμή διευρύνουν την κυπριακή κουλτούρα.

Στο πλαίσιο του νέου εκθεσιακού και εκδοτικού προγράμματος του Δημοτικού Κέντρου Τεχνών Λευκωσίας, σε συνεργασία με το  Ίδρυμα Πιερίδη, με γενικό τίτλο «Σύγχρονες Φωτογραφικές Πρακτικές στο NiMAC», ο πρωτοποριακός φωτογράφος και εκπαιδευτικός Νίκος Φιλίππου θα παρουσιάσει την έκθεση «Sharqi» αλλά και την αντίστοιχη έκδοση.

 

Ο Πρόεδρος του ΘΟΚ και Διευθυντής του ΝiΜΑC Γιάννης Τουμαζής, είναι ο επιμελητής του προγράμματος «Σύγχρονες Φωτογραφικές Πρακτικές στο NiMAC»

Το «Sharqi» -o Σιρόκος στα αραβικά- αναφέρεται στον άνεμο που έρχεται από την Σαχάρα και φέρνει τη σκόνη που συχνά καλύπτει την Κύπρο. Η έκθεση θα αποτελείται από 27 αυτόματες φωτογραφίες κυπριακών τοπίων που έχουν καταγραφεί σε μια περίοδο τριών χρόνων και δείχνουν τοπία τα οποία δεν ανήκουν στη συλλογική μας μνήμη και οπτική καταγραφή της Κύπρου. Οι φωτογραφίες φανερώνουν ένα στεγνό, ξηρό τοπίο, σχεδόν μετά-αποκαλυπτικό, «διακοσμημένο» με κάκτους, ερπετά, φοινικόδεντρα, κόκκινες λίμνες, βιομηχανικά και μεταλλευτικά κατάλοιπα, καθώς και καλλωπιστικά αντικείμενα, όπως ψεύτικα αγρινά, αετούς και κλασσικούς κίονες. Αυτό, ναι μεν θυμίζει άγνωστο τοπίο, εντούτοις, όπως μας εξηγά ο φωτογράφος, βρίσκεται πολύ κοντά στο πραγματικό τοπίο που βιώνουμε στην πεδιάδα της Μεσαορίας και σε άλλες περιοχές της Κύπρου, άρα μάλλον πρόκειται για ένα «άγνωστο αλλά γνωστό ταυτόχρονα τοπίο».

Λίγες μέρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης, συναντηθήκαμε με τον Νίκο Φιλίππου όπου μοιράστηκε μαζί μας μερικές σκέψεις πίσω από την ιδέα του «Sharqi».

Κείμενο / Φωτογραφίες: Χριστίνα Σκαρπάρη

 

«Πρόκειται για ένα project που επροέκυψε κυρίως μέσα από παρατηρήσεις που έκαμα κατά τη διάρκεια εκδρομών, με παρέα ή πολλές φορές με μοτοσυκλέτες, όπου μου εδόθηκε η ευκαιρία να παρατηρήσω τζιαι να ψηλαφίσω λεπτομέρειες που σου διαφεύγουν άμαν είσαι μέσα στο αυτοκίνητο» λέει χαρακτηριστικά ο Φιλίππου.

«Η χρήση της συγκεκριμένης φωτογραφικής μηχανής (σ.σ. polaroid) εσυνέπεσεν με μια προσωπική επανανακάλυψη της αναλογικής φωτογραφίας που ήρτεν εντελώς ανορθόδοξα. Έστησα lomo camera, τες λεγόμενες diana με αναλογικό στιγμιαίο φιλμ για τα μωρά μου τζιαι ανακάλυψα πολλά γλήορα ότι εσπαταλούσα παραπάνω φιλμ απ’ ότι εχρησιμοποιούσαν τα ίδια. Έκλεφκα τους φιλμ συνέχεια τζιαι ήμουν λλίον γοητευμένος που την τεχνολογία τούτην. Το ότι εν στιγμιαίο φίλμ τζιαι όι ένας ψηφιακός φάκελος, για μέναν ήταν πολλά σαγηνευτικό».

Έκλεφκα φιλμ που τα μωρά μου συνέχεια τζιαι ήμουν λλίον γοητευμένος που την τεχνολογία τούτην.

Ο λόγος όμως που επέλεξε να συνδυάσει την συγκεκριμένη τεχνολογία με το θέμα του «σιρόκου», βρίσκεται στη συσχέτιση μεταξύ της παρατήρησης ενός «σουρεαλιστικού» τοπίου και τις αδυναμίες του πειραματικού φίλμ της polaroid. «Οι αδυναμίες του φίλμ επροκαλούσαν κάποια χρωματικά κυρίως ατυχήματα, που είχαν να κάμουν με τες θερμοκρασίες ατμόσφαιρας, με το πόσον τζιαιρόν είχα το φιλμ μέσα στο ψυγείον ή μέσα στην μηχανή, που επροσθέταν ακόμα έναν στρώμα σουρεαλισμού σε τούτον το τοπίο. Μέσω της γοητείας μου με το τοπίο τζιαι την polaroid, ήβρα ότι εμπορούσα να δημιουργήσω τούντο αποτέλεσμα».

Οι συγκεκριμένες φωτογραφίες του Φιλίππου, περιγράφονται από τον ίδιο «σαν Φάτα Μοργκάνα… σχεδόν απόκοσμες, σαν οπτασίες, αλλά πάλι σαν Φάτα Μοργκάνα… σαγηνευτικές και μαγευτικές».

Ο Φιλίππου μάς εξηγά πως η παρομοίωση αυτή  βρίσκεται στο γεγονός ότι «η Φάτα Μοργκάνα ήταν αδελφή του Αρθούρου, μάγισσα, η οποία εδημιουργούσε οπτασίες, εσαγήνευε τζιαι επαραπλανούσε τους ναυτικούς, για να τους ρίξει στη στεριά τζιαι να τους απαγάγει», ενώ συμπληρώνει ότι «η ίδια έγινε σιγά σιγά συνώνυμη με ένα φυσικό φαινόμενο που παρατηρείται (λόγω θερμοκρασίας), όταν βλέπεις μακριά ή πέρα που τον ορίζοντα το είδωλο ενός πλοίου, φαίνεται να αιωρείται. Οι οπτασίες εν συνδεδεμένες με μαγεία, σαγήνη, προκαλούν δέος, φόβο, έχουν γοητεία τζιαι βλέποντας το αποτέλεσμα των φωτογραφιών, έχουν τούντο παρόμοιο χαρακτηριστικό».

Είμαι εκπαιδευτικός, ενδιαφέρει με πάρα πολλά να προσφέρω καινούριες ιδέες τζιαι καινούριους τρόπους αντίληψης σχετικά με τούτον που ονομάζουμε κυπριακότητα.

Πέραν του οπτικού παραλληλισμού, η παρομοίωση με την Φάτα Μοργκάνα ενισχύεται από το γεγονός ότι οι φωτογραφίες του Φιλίππου, σε τελική ανάλυση, κρύβουν επίσης μια «παγίδα». Δεν είναι ρομαντικές για χάρη του ρομαντισμού αλλά δημιουργούν αυτό το σαγηνευτικό αίσθημα, για να έρθουν να προκαλέσουν ένα καινούριο είδος νοσταλγίας, για το τοπίο που δεν εξερευνήσαμε οπτικά μέχρι στιγμής. Ο Φιλίππου υποστηρίζει ότι, «δεν εξερευνήσαμε τούντο τοπίο γιατί εν εντάσσεται μες τζιείντα πλαίσια τα ιδεολογικά, που μας θέλουν να κοιτάζουμε δυτικά, να αυτοπροσδιοριζούμαστεν ως Ευρωπαίοι τζιαι να στρέφουμε την πλάτη μας στην Ανατολή. Άρα, ο ρομαντισμός μου εν τζιαι λλίον παγίδα· έσιει τζιαι πολιτικές προεκτάσεις… έρκεται να εξισορροπήσει την εικόνα της Κύπρου».

Με αυτή την σκέψη, το Sharqi / Σιρόκος, χρησιμοποιείται στο project μεταφορικά για να υποδηλώσει τις πολιτισμικές επιρροές και τα ρεύματα από την περιοχή, που σε κάθε χρονική στιγμή διευρύνουν την κυπριακή κουλτούρα.

 

Ο Φιλίππου πιστεύει ακράδαντα ότι, βασικό χαρακτηριστικό της κουλτούρας μας είναι μια «ικανότητα της αφομοίωσης ξένων στοιχείων». Η άποψη αυτή στηρίζεται στο ότι, «λόγω μεγέθους δεν θα μπορούσε να είναι ηγεμονική κουλτούρα που εν να εξάξει τα χαρακτηριστικά της αλλά τουλάχιστον έσιει την ικανότητα, είτε μέσα που πολιτισμικές επιρροές, είτε μέσα που εμπόριο, ή μέσα που κατακτήσεις, να αφομοιώνει τις επιρροές της περιοχής τζιαι να τες κάμνει κυπριακές. Όπως η κούπα θεωρείται τωρά κυπριακό φαΐ, ενώ εισήχθηκε, σε λλία χρόνια το spring roll εν να ‘ν μέρος του κυπριακού μεζέ. Τζιαι τούτον εν απολύτως κυπριακό».

Τέλος, ο Φιλίππου θεωρεί επιτυχές το ότι η έκθεση εισέπραξε το ενδιαφέρον του Τύπου, αλλά τονίζει πως, «κυρίως βοηθά να περάσει τούτη η καινούρια αισθητική» που προτείνει. Απώτερος στόχος του Νίκου Φιλίππου με βάση τα ενδιαφέροντα του, είναι να γίνεται η αφορμή για να αλλάζει το παράδειγμα με το οποίο «συνηθίζουμε να φωτογραφίζουμε. Είμαι εκπαιδευτικός, ενδιαφέρει με πάρα πολλά να προσφέρω καινούριες ιδέες τζιαι καινούριους τρόπους αντίληψης σχετικά με τούτον που ονομάζουμε κυπριακότητα. Άρα νομίζω ότι, αν γίνει έναν άλλον παράδειγμα τζιαι επηρεάσει κάποιους νέους φωτογράφους, έτσι ώστε να φύουν που το παλιό τζιαι να’ ρτουν σε ένα καινοτόμο παράδειγμα, τότε εναν επιτυχία».

 

Κάπως έτσι το σκεφτόμασταν και εμείς. Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στον Νίκο για την έκθεση και έκδοση «Sharqi» και καλή έναρξη του προγράμματος «Σύγχρονες Φωτογραφικές Πρακτικές στο NiMAC», στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας - Συνεργασία Ίδρυμα Πιερίδη.

Τα εγκαίνια της έκθεσης και η παρουσίαση της έκδοσης θα λάβουν χώρα την Παρασκευή, 15 Ιανουαρίου, στις 20.00, στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας (NiMAC).

Μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση «Sharqi» ΕΔΩ.