Στην ουσία, μια Μονή η οποία δημιουργήθηκε και κτίστηκε από μια γυναίκα, την Αγία Ελένη, απαγορεύει τη διέλευση γυναικών στο χώρο της...

Ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού σε συνομιλία που είχαμε μαζί του σχετικά με το ζήτημα του Άβατου, μάς ανέφερε πώς ο λόγος που προκαλείται αυτή η δυσαρέσκεια -από τον γυναικείο πληθυσμό - ίσως να έχει να κάνει με το γεγονός πώς αυτό εφαρμόστηκε μόλις το 1988, μετά από απόφαση του τότε Ηγούμενου της Μονής, Αθανάσιου, με τη συγκατάθεση του τότε Μητροπολίτη Κιτίου.

Το 1988 ο Ηγούμενος Αθανάσιος δήλωνε στο «Περιοδικό» πώς η απόφαση για το Άβατο δεν αφορά κάποια απέχθεια προς τις γυναίκες, αλλά την ανάγκη των μοναχών να στραφούν στον πλήρη μοναχισμό.

Ο κ. Κυριακού, θέλησε να ξεκαθαρίσει και τις διαφορές μεταξύ της εφαρμογής του Αβάτου στο Άγιον Όρος και αυτής του Σταυροβουνίου.

«Το Άβατο στο Άγιον Όρος εφαρμόστηκε γύρω στο 963 μ.Χ, όταν οι αναχωρητές στο όρος Άθως, επεδίωκαν τον πλήρη μοναχισμό, αλλά και την εγκαθίδρυση όλης της περιοχής σε ησυχαστήριο. Την περίοδο εκείνη, οικογένειες άρχισαν να εγκαθίστανται στην ευρύτερη περιοχή του όρους, να μεταφέρουν τα κοπάδια τους και να φτιάχνουν οικισμούς.

Ο Αυτοκράτορες Ιωάννης Τσιμισκής, Κωνσταντίνος Θ' Μονομάχος και Μανουήλ Παλαιολόγος, θέλοντας να περιφρουρήσουν και να προστατεύσουν την περιοχή, υιοθέτησαν το Άβατο σε γυναίκες και παιδιά, ούτως ώστε οι οικογένειες που είχαν εγκατασταθεί εκεί, να αναγκαστούν να φύγουν. Με αυτό τον τρόπο διασφάλιζαν την πλήρη ησυχία της περιοχής, για να μπορούν οι ησυχαστές να βιώνουν την πλήρη γαλήνη».

Παρόλα αυτά, όπως τονίζει ο κ. Κυριακού, σε χρονικές περιόδους που το επέβαλλε η ανάγκη το Άβατο «έσπαζε» και δεχόταν γυναίκες, όπως στον ΒΒΠ που φιλοξένησε γυναίκες και παιδιά για να τα προστατεύσει από τη μανία του πολέμου.

«Το Σταυροβούνι είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Έχει μια ιδιαίτερη πνευματικότητα στο χώρο. Προσωπικά το επισκέπτομαι κάθε βδομάδα και οφείλω να ομολογήσω πώς ο Ηγούμενος εκεί είναι ένας εξαιρετικός πνευματικός και άνθρωπος.

Παρόλα αυτά θεωρώ πώς με το ζήτημα των γυναικών θα μπορούσε να υπάρχει μια ελαστικότητα. Ίσως να επιτρεπόταν η επίσκεψη στο μοναστήρι από γυναίκες μια φορά την εβδομάδα, για να προσκυνήσουν το Τίμιο Ξύλο. Άλλωστε, κτήτορας του μοναστηριού είναι γυναίκα, η Αγία Ελένη».

 

Δεν ισχύει η δικαιολογία που προβάλλουν κάποιοι για σκανδαλισμό των μοναχών;

Αυτό ίσως να ίσχυε στην περίπτωση του Αγίου Όρους, που πας εκεί και διανυκτερεύεις. Στο Σταυροβούνι κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Πας για προσκύνημα και φεύγεις. Άλλωστε πολλές γυναίκες που επισκέπτονται το εκκλησάκι των Αγίων στην είσοδο του Μοναστηριού, έχουν επαφή με μοναχούς και δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

 

Το κοσμικό κράτος δεν μπορεί νομικά να αναιρέσει αυτή την απόφαση;

Δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, αυτό είναι απόφαση αποκλειστικά και μόνο του Ηγούμενου της Μονής. Παρόλα αυτά δεν τέθηκε ποτέ τέτοιο ζήτημα.

Κανένα από τα γυναικεία σύνολα που ζητούν την άρση του άβατου δεν προχώρησε τόσο πολύ, να κινηθεί νομικά, γιατί οι γυναίκες που πιστεύουν, δεν θα έρθουν σε ρήξη με την εκκλησία, ενώ τα άλλα σύνολα που δεν πιστεύουν ιδιαίτερα και θέτουν ζήτημα λόγω ίσων δικαιωμάτων και διακρίσεων, απλά δεν τις ενδιαφέρει να το προχωρήσουν νομικά.

 

Άβατο και Μονή Σταυροβουνίου

Όπως αναφέραμε και στην αρχή, η απόφαση για να απαγορευθεί η είσοδος στις γυναίκες στη Μονή Σταυροβουνίου λήφθηκε μόλις το 1988.

Με την λήψη της συγκεκριμένης απόφασης, γυναικεία σύνολα της εποχής, σύνδεσμοι και οργανώσεις, ξεσηκώθηκαν ζητώντας εξηγήσεις για την περίεργη αυτή απόφαση.

Το «Περιοδικό», θέλοντας να εξασφαλίσει απαντήσεις στα ερωτήματα που απασχολούσαν τότε την κοινή γνώμη και τα οποία έφτασαν μέχρι και τη Βουλή, βρέθηκε με γυναίκα δημοσιογράφο και άντρα φωτογράφο έξω από τη Μονή, με την ελπίδα πώς η απαγόρευση δεν εφαρμοζόταν στην περίπτωση της δημοσιογράφου.

Παρόλα αυτά, όταν βρέθηκαν έξω από τη βαριά μεταλλική πύλη της μονής η είσοδος επιτράπηκε μόνο στον φωτογράφο, με την δημοσιογράφο να περιμένει έξω από τα κάγκελα.

«ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΩΣ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΠΑΝΤΟΝΤΕ», τέσσερις πινακίδες στη γραμμή με το ίδιο περιεχόμενο επαναλαμβάνουν την αυστηρή υπενθύμιση. 

«Φύγε δεν οι γυναίκες να ανεβαίνουν στο Μοναστήρι», λέει ο μοναχός Κοσμάς που βρισκόταν στη πύλη της δημοσιογράφου. «Η εντολή είναι ρητή, κανένα φουστάνι να μην περάσει μέσα από την πύλη». Τελικά ανοίγει μια πόρτα στο πλάι, όσο για να χωράει ο Τζιόρτζιο ο φωτογράφος και αφήνουν απέξω τη γυναίκα, κατακαλόκαιρα να περιμένει.





Ο Ηγούμενος Αθανάσιος μιλά στον φωτογράφο Τζιόρτζιο



Είναι οι γυναίκες εχθροί του μοναχικού πνεύματος;

Είναι αποδεδειγμένο ότι ο άνδρας όταν δεν συνοδεύεται από γυναίκα δεν επισκέπτεται το μοναστήρι. Εξαίρεση αποτελούν ελάχιστες περιπτώσεις ανδρών που επισκέπτονται μόνοι τους το μοναστήρι για να προσευχηθούν και όχι για να κάνουν τουρισμό. Αυτό είναι και το σκεπτικό που μας οδήγησε στην απόφαση για απαγόρευση της εισόδου στις γυναίκες.

 

Δε νομίζετε ότι η στέρηση από αριθμό πιστών γυναικών του δικαιώματος να εισέρχονται στο μοναστήρι είναι διάκριση;

Μπορούμε να πούμε πώς αυτό είναι κακό, αλλά μεταξύ δύο κακών, το μη χείρον βέλτιστον. Έτσι λοιπόν προτιμήσαμε παρά να διαλύσουμε τη μονή επιτρέποντας την είσοδο – εισβολή του ανεξέλεγκτου τουρισμού, προτιμήσαμε να εφαρμόσουμε το άβατο για τις γυναίκες. Παρά ταύτα φροντίσαμε να χτίσουμε έξω από τον περίγυρο της μονής, ναό αφιερωμένο στου Κύπριους Αγίους, όπου μπορούν να προσεύχονται όσες γυναίκες το επιθυμούν. Σ’ αυτό το ναό τοποθετήσαμε και Τίμιο Ξύλο.

 

Δεν είναι παράλογο να απαγορεύονται οι γυναίκες από ένα μοναστήρι που έκτισε γυναίκα, την Αγία Ελένης. Πώς σχολιάζετε αυτό τον ισχυρισμό;

Κτίστηκε μεν το μοναστήρι από γυναίκα, αλλά εκείνοι που προβάλλουν αυτό για να κατηγορήσουν εμάς, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι τυχαία η επιλογή του χώρου της μονής. Η Αγία Ελένη, πέραν όσων αναφέρονται στην Παράδοση, επέλεξε το χώρο αυτό για το μοναστήρι επειδή ήταν άβατος και παρείχε τη δυνατότητα για μια ορθόδοξη μοναχική ζωή.

Σιγά-σιγά όμως με την εξέλιξη της επιστήμης και την πρόοδο στις συγκοινωνίες το άβατο της μονής έπαψε να υπάρχει. Γι’ αυτό και η διοίκηση του μοναστηριού με την απαγόρευση της εισόδου στις γυναίκες, έρχεται να διορθώσει αυτό που κατέστρεψε η τεχνολογία τα τελευταία χρόνια.

 

Διαβάστε ολόκληρο το ρεπορτάζ και τη συνέντευξη όπως δημοσιεύθηκε στις τότε σελίδες του «Περιοδικού»