Αποφοίτησε με άριστα απ’ τη Σχολή Δραματικής Τέχνης του Πέλου Κατσέλη, συνεργάστηκε με τον Κάρολο Κουν, κέρδισε το πρώτο βραβείο με την παράσταση Όρνιθες του Αριστοφάνη στο Θέατρο των Εθνών στο Παρίσι, έπαιξε με την Έλλη Λαμπέτη, πρωταγωνίστησε στην ταινία Το χώμα Βάφτηκε Κόκκινο του Βασίλη Γεωργιάδη που προτάθηκε για Όσκαρ, συμμετείχε στην αμερικανική τηλεοπτική σειρά Πέτρος και Παύλος με τον Άντονυ Χόπκινς, αποθεώθηκε ερμηνεύοντας τους σημαντικότερους ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου και σκηνοθέτησε έργα-σταθμούς.

Με την αφορμή του θανάτου του, πάμε πίσω στο 2008 και θυμόμαστε ξανά μια από τις πολύ ωραίες συνεντεύξεις που είχε δώσει τότε σε κυπριακό έντυπο και συγκεκριμένα στη Madame Figaro, στο πλαίσιο της τότε συνεργασία του με την τηλεόραση ΣΙΓΜΑ.

Συνέντευξη στη Βαρβάρα Γεωργιάδου

Φωτογραφίες: Μιχάλης Κυπριανού

Επιμέλεια styling: Ανδρέας Κούμας

Η συνεργασία με το ΣΙΓΜΑ

«Η σχέση μου με το σταθμό χρονολογείται από τότε του έμενα στην Κύπρο. Γνωριστήκαμε με τον Κωστή Χατζηκωστή, και γίναμε φίλοι. Μετά, ακολούθησε η συνεργασία μας, όχι όμως επειδή ήμασταν φίλοι. Μια μέρα μου λέει ‘γιατί δεν παρατάς το θέατρο και να έρθεις εδώ να συνεργαστούμε’; Και εγώ του απάντησα ‘σε θεωρώ πολύ καλό μου φίλο και δεν θα ήθελα να ρισκάρω τη φιλία μας’. Βέβαια συνεργαστήκαμε τελικά, κάναμε την Ακτή Ονείρων και τα πήγαμε και πολύ καλά. Η φιλία αυτή λοιπόν συνεχίστηκε και με τον Άντη Χατζηκωστή, ο οποίος μου πρότεινε να συμμετάσχω στο Φόντο Κόκκινο. Βρήκα ενδιαφέρον το θέμα και έτσι ξεκινήσαμε».

 

Οι Ίωνες

«Κάθε μια πενταετία, όταν νιώθω τις ρίζες πολύ βαθιά στη γη, εγώ θέλω να ξεριζωθώ. Ίσως να είναι στο Dna της καταγωγής μου. Οι Ίωνες, ήταν άνθρωποι που μετακινούνταν και προχωρούσαν τον κόσμο πάρα πέρα. Αυτοί έφεραν τον πολιτισμό στην Αρχαία Ελλάδα και μετέπειτα το 1922 με την προσφυγιά. Εάν η Ελλάδα αναπτύχθηκε, οφείλεται στους Ίωνες».

Δεν είναι δύσκολο να κατασκευάσεις ένα σταρ. Είναι εύκολο να καβαλήσεις το άλογο. Το δύσκολο είναι να μείνεις απάνω και να καλπάζεις».

Οι ρόλοι

«Είναι κάποιοι ρόλοι στο θέατρο που είναι οριακοί. Νιώθω ευτυχής, γιατί έχω παίξει πάρα πολλούς και σημαντικούς ρόλους. Και όταν λέω έχω παίξει, εννοώ ότι δεν έπαιξα απλά. Έχω δημιουργήσει. Έχω ερμηνεύσει».

Ο έρωτας

«Στο τέλος μιας πολύ καλής παράστασης, γιατί δεν είναι όλες οι παραστάσεις καλές, είναι σαν να έχεις κάνει έναν πολύ καλό έρωτα. Υπάρχει η ίδια χαλάρωση και η ίδια ικανοποίηση. Θεωρώ τον έρωτα, όχι τον ερωτισμό, κορυφαία ανάγκη του ανθρώπου».

Η λύτρωση

«Μας σώζει από τη σχιζοφρένεια, που είναι η ισορροπία ανάμεσα στο ιδεατό και το πραγματικό. Και εμείς οι ηθοποιοί λυτρωνόμαστε από τη σχιζοφρένεια, επειδή βιώνουμε πολλούς άλλους ανθρώπους».

Οι εκκλησίες προσπαθούν να καλλιεργήσουν τη θρησκοληψία, όχι τη θρησκευτικότητα. Ευτυχώς, έχω απαλλαγεί από τη θρησκοληψία που δεσμεύει την εξέλιξη του ανθρώπου.

Η διαδρομή στο θέατρο

«Πολύ ενδιαφέρουσα, κουραστική πολλές φορές, με αμέτρητες χαρές, σε χρώμα κόκκινο, ματωμένη… Η διαδρομή στο θέατρο είναι όπως και η ζωή. Έχει ευτυχισμένες, δύσκολες και αιματηρές στιγμές. Είναι ένα ταξίδι που έχει τρικυμίες, έχει αναποδιές, έχει ναυάγιο».

 

Οι ανασφάλειες

«Αν δεν έχεις αυτή τη δημιουργική ανασφάλεια δεν μπορείς να δημιουργήσεις. Ξεκινάς από το τίποτα και κάνεις μια διαδρομή χωρίς να ξέρεις ποια θα είναι η ανταπόκριση. Κάθε ρόλος, κάθε παράσταση, κάθε τηλεοπτική δουλειά, είναι ένα ρίσκο. Αγωνιάς εάν θα περάσει αυτό που δημιουργείς».

Η αποτυχία

«Μεγάλη δυστυχία, φοβερά οδυνηρό πράγμα. Αρκεί να τη συνειδητοποιήσεις και να μην επαναλάβεις τα λάθη. Αλλά και αυτό είναι εμπειρία».

Το θέατρο στην Ελλάδα

«Έχουν γίνει πολύ σημαντικές παραστάσεις στην Ελλάδα και μπορούμε επάξια να σταθούμε δίπλα στα ευρωπαϊκά κινήματα. Τα τελευταία χρόνια όμως, έχει εισβάλει μια λαίλαπα αποδόμησης και μεταμοντέρνας αντίληψης του θεάτρου, ιδίως σε ό,τι αφορά το αρχαίο δράμα και αυτό με θυμώνει. Φτάσαμε σε ένα σημείο να βλέπουμε φρικτά πράγματα και ευτυχώς το κοινό άρχισε να αντιδρά».

Στο τέλος μιας πολύ καλής παράστασης, γιατί δεν είναι όλες οι παραστάσεις καλές, είναι σαν να έχεις κάνει έναν πολύ καλό έρωτα.

Η τηλεόραση

«Θα μιλήσω για την ελληνική τηλεόραση. Την τελευταία τριετία τα πράγματα έχουν αρχίζει και εκφυλίζονται. Οι αποφάσεις παίρνονται μέσα στα γραφεία του μάρκετινγκ, που είναι γεμάτα με χαρτιά και νούμερα και το πρόγραμμα καθορίζεται από ανθρώπους, που δεν βλέπουν καν το φως της ημέρας. Εγώ πιστεύω, πως αν τα κανάλια εμπιστεύονταν περισσότερο τους δημιουργούς και τους καλλιτέχνες, που είναι σε άμεση επαφή με τον κόσμο τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. Η τηλεόραση είναι ένας τομέας της τέχνης μου. Δεν γίνομαι μπετατζής και ταυτόχρονα ηθοποιός. Επομένως, αυτό το τμήμα της τέχνης μου το φροντίζω τόσο καλά όσο και το θέατρο. Επιπλέον, θέλουμε δεν θέλουμε η τηλεόραση πληρώνει περισσότερα λεφτά, ενώ το θέατρο δεν έχει λεφτά. Έτσι έχω την τηλεόραση σαν τη σύζυγο, που μου δίνει τα χρήματα για να συντηρώ την ερωμένη μου, που είναι το θέατρο (γέλια)».

 

Η εμπιστοσύνη του κόσμου

«Είμαι πολύ επιλεκτικός, προσεκτικός και παρεμβατικός στη δουλειά μου και συμμετέχω περισσότερο σε αυτό που κάνω, από τους νεότερους συναδέλφους. Παρεμβαίνω πάντα, έχοντας υπόψη όχι τον εαυτό μου, αλλά τη σειρά στην οποία συμμετέχω. Γιατί η δουλειά μας είναι συλλογική. Το να κάνεις μια επιτυχία προσωπική, σε μια σειρά ή σε μια παράσταση δεν λέει τίποτα. Κλείνω σαράντα εφτά χρόνια στη δουλειά και το μόνο κεφάλαιο που έχω αυτή τη στιγμή, είναι η εμπιστοσύνη του κόσμου, την έχω κερδίσει κομματάκι-κομματάκι και δεν θέλω να την προδώσω».

Η Έβδομη Τέχνη και η τηλεόραση

«Εδώ και χρόνια η αμερικανική παραγωγή, μιμείται την τηλεόραση και προσπαθεί να βρει μια ισορροπία, που να πουλά και στις αίθουσες και στην τηλεόραση και αυτό σημαίνει μετριότητα. Ευτυχώς ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος άρχισε να αντιδρά».

Ο ελληνικός κινηματογράφος

«Πλήγηκε κατά τη διάρκεια της Χούντας και έχει χάσει τον κώδικα επικοινωνίας του με το κοινό. Πλέον, οι ταινίες εκφράζουν προσωπικές ανησυχίες του δημιουργού και όχι του κόσμου. Τα πάντα στηρίζονται σε έναν ιερό τρίποδα. Στην τέχνη έχουμε το δημιουργό, το δημιούργημα και το κοινό. Και όταν κάποιο από αυτά δεν συμμετέχει, δεν υπάρχει ισορροπία. Και ο τρίποδας γκρεμίζεται».

Έχω την τηλεόραση σαν τη σύζυγο, που μου δίνει τα χρήματα για να συντηρώ την ερωμένη μου, που είναι το θέατρο.

Τα ναι και τα όχι

«Τα όχι είναι πιο σημαντικά. Θέλει κουράγιο να αγνοήσεις τις σειρήνες. Είπα πολλά όχι ακόμη και σε κρίσιμες στιγμές. Έχοντας αποφασίσει από νωρίς ποια πορεία θα ακολουθούσα, αν έλεγα το ναι, θα ήταν σαν να καταργούσα, ό,τι είχα κάνει μέχρι τότε. Θα απέκλινα από την πορεία μου και όσοι το έχουν κάνουν έχουν τιμωρηθεί πολύ άσχημα».

Οι δραματικές σχολές

«Επειδή ακριβώς, η τηλεόραση βγάζει ένα γκλαμ, πολλές μαμάδες οδηγούν τα κορίτσια τους εκεί, προσπαθώντας ίσως να καλύψουν δικά τους απωθημένα. Πέραν τούτου, υπάρχει αυτό το στραφτάλισμα της δημοσιότητας που πολλοί το θεωρούν επιτυχία».

Το ταλέντο

«Θεωρώ πως ο ελληνικός χώρος παράγει πολλά ταλέντα σε όλες τις μορφές. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει σωστή υποδομή, ώστε να αξιοποιηθεί αυτό το ταλέντο και να καθοδηγηθεί σωστά. Ούτε η Κύπρος πάει πίσω σε ό,τι αφορά το ταλέντο. Έχει πολύ σημαντική συμμετοχή και στη μουσική και στο θέατρο».

 

Υπάρχει αυτό το στραφτάλισμα της δημοσιότητας που πολλοί το θεωρούν επιτυχία.

Οι δάσκαλοι

«Η γενιά μας έβγαζε πρωταγωνιστές γιατί υπήρχαν καλύτεροι δάσκαλοι. Η δεκαετία του εξήντα θα έλεγα πως ήταν η χρυσή εποχή της Ελλάδας. Υπήρχε ο Κατσέλης, στον οποίο τελείωσα εγώ, ο Κουν και ο Ροντήρης, στο θέατρο, ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Λοΐζος, ο Λεοντής και ο Μαρκόπουλος στη μουσική».

Οι σταρ

«Ο σταρ δεν έχει καμία σχέση με την αξία ενός ηθοποιού, ή ενός καλλιτέχνη. Το σταρ σύστεμ είναι ένα σύστημα που καλλιεργεί, διαμορφώνει και φτιάχνει σταρ. Δεν είναι δύσκολο να κατασκευάσεις ένα σταρ. Όπως λέω και στους μαθητές μου, είναι εύκολο να καβαλήσεις το άλογο. Το δύσκολο είναι να μείνεις απάνω και να καλπάζεις».

Η κακογουστιά

«Έχουμε μπει σε μια περίοδο αλλοίωσης της ιστορικής και πολιτιστικής μας συνέχειας. Όλο αυτό είναι καθοδηγημένο, μεθοδεύεται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Όσο για την τηλεόραση, είναι μια καινούργια μορφή παρεμβολής στη σκέψη του ανθρώπου. Μια νέα θρησκεία. Και επειδή, οι θρησκείες καλλιεργούν το φόβο στους ανθρώπους για να τους ελέγχουν, το ίδιο κάνει και η τηλεόραση».

Η σχέση με τη θρησκεία

«Άλλο θρησκευόμενος και άλλο θρησκόληπτος. Οι εκκλησίες προσπαθούν να καλλιεργήσουν τη θρησκοληψία, όχι τη θρησκευτικότητα. Ευτυχώς έχω απαλαγεί από τη θρησκοληψία που δεσμεύει την εξέλιξη του ανθρώπου. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι και η αρχαία ελληνική γραμματεία, τα έχουν πει όλα. Τίποτα καινούργιο δεν έχει ειπωθεί. Επομένως εάν γυρίσεις στην πηγή, βρίσκεις όλες τις απαντήσεις».

Θέλει κουράγιο να αγνοήσεις τις σειρήνες. Είπα πολλά όχι ακόμη και σε κρίσιμες στιγμές. Έχοντας αποφασίσει από νωρίς ποια πορεία θα ακολουθούσα, αν έλεγα το ναι, θα ήταν σαν να καταργούσα, ό,τι είχα κάνει μέχρι τότε.

Η οικογένεια

«Η οικογένεια είναι πάρα πολύ σημαντική για μένα. Είναι ο πρωτογενής πυρήνας ενός κοινωνικού συνόλου. Θέλει ωριμότητα για να φτιάξεις και να διατηρήσεις μια οικογένεια. Και αυτός ο βαρύς ρόλος, πέφτει συνήθως στη γυναίκα».

 

Η φιλία

«Για μένα είναι ιερότερη από τον έρωτα. Ο έρωτας μπορεί να περάσει, η φιλία όμως έχει μια διάρκεια. Την διατηρείς και δεν πρόκειται να την προδώσεις ούτε στιγμή».

Η υστεροφημία

«Με ενδιαφέρει με την έννοια, να αναγνωριστεί αυτό που έχω καταθέσει, όχι το άτομο μου. Η υστεροφημία, είναι μέσα στις φιλοδοξίες που έχει ένας άνθρωπος που ξεκινά για να γίνει δημιουργός».

Η δημιουργική πληρότητα

«Νιώθω ότι έκανα αυτά που ήθελα και δεν κορόιδεψα ούτε τον εαυτό μου, ούτε τους άλλους. Ήμουν έντιμος! Ναι, αισθάνομαι γεμάτος».