Η κισπεπτίνη  παράγεται φυσικά στο σώμα, ενεργοποιώντας την απελευθέρωση άλλων αναπαραγωγικών ορμονών και θεωρείται υπεύθυνη σε μεγάλο βαθμό για την αυξημένη σεξουαλική διάθεση των νέων. Μάλιστα, η έρευνα έδειξε ότι μειώνει παράλληλα και την αρνητική συναισθηματική διάθεση, γεγονός που δημιουργεί προοπτικές για τη χρήση της συγκεκριμένης ανακάλυψης και για τη θεραπεία και της κατάθλιψης.

Με αφορμή τη σπουδαία αυτή ανακάλυψη, η CITY επικοινώνησε με τη Λύσια Δημητρίου, αλλά και με τον Έλληνα καθηγητή Δρ. Αλέξανδρο Κομνηνό, ο οποίος ήταν επικεφαλής στη μελέτη από την αρχή μέχρι το τέλος.

«Το ελληνικό πνεύμα το οποίο είχαμε και εγώ και η Λύσια, μας βοήθησε σε όλες τις ατελείωτες μέρες δουλειάς σε αυτή την έρευνα! Στο τέλος άξιζε τον κόπο και την προσπάθεια και ευελπιστούμε ότι στο μέλλον θα βοηθηθούν πολλοί ασθενείς από αυτή την ανακάλυψη» δηλώνει χαρακτηριστικά ο Δρ. Κομνηνός.

Πόσο σημαντική είναι η συγκεκριμένη ιατρική ανακάλυψη που έγινε από την ομάδα επιστημόνων του Imperial College στην οποία ανήκετε; Γιατί είναι σημαντικός ο εντοπισμός μιας ορμόνης που μπορεί να ενισχύσει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την αγάπη, τον έρωτα και το σεξ;

Δρ. Κομνηνός: Οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στους βιολογικούς λόγους για τους οποίους ένα ζευγάρι δεν μπορεί να κάνει παιδί. Και αυτοί είναι πάρα πολύ σημαντικοί, αλλά και ο ρόλος του εγκεφάλου και των συναισθημάτων, παρόλο που δεν είναι πλήρως κατανοητοί ακόμα.

Στη συγκεκριμένη έρευνα, όπου το δείγμα είναι υγιείς νεαροί άνδρες, έχουμε δείξει ότι η κισσπεπτίνη μπορεί να ενδυναμώσει τη «σεξουαλική» και «ρομαντική» δραστηριότητα του εγκεφάλου, όπως και να μειώσει την αρνητική ψυχική διάθεση.

Αυτό το αποτέλεσμα είναι σημαντικό καθώς είναι μια ανακάλυψη η οποία δείχνει ότι η κισσπεπτίνη μπορεί να τροποποιήσει την εγκεφαλική δραστηριότητα σχετικά με την αγάπη και το σεξ.

Οι ψυχοσεξουαλικές διαταραχές είναι σεξουαλικές διαταραχές οι οποίες προέρχονται από ψυχολογικούς και σεξουαλικούς παράγοντες, και επηρεάζουν 1 στους 3 ανθρώπους. Αυτές περιλαμβάνουν προβλήματα όπως η έλλειψη επιθυμίας για σεξ ή έλλειψη απόλαυσης αυτού. Αν και η κισσπεπτίνη είναι ακόμα σε ερευνητικό επίπεδο, θεωρούμε πως μπορεί να ωφελήσει ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από αυτές τις διαταραχές.

Λύσια Δημητρίου: Η συγκεκριμένη μελέτη αποτελείτο από ένα πείραμα στο οποίο χρησιμοποιήσαμε την μέθοδο fMRI (Λειτουργικής Απεικόνισης Μαγνητικού Συντονισμού) σε δύο επισκέψεις για κάθε εθελοντή. Στη μελέτη έλαβαν μέρος 29 εθελοντές, οι οποίοι ήταν νεαροί υγιείς άνδρες. Οι εθελοντές στη μία επίσκεψη έλαβαν κισσπεπτίνη σε μορφή ορού και στην άλλη πλασέμπο και έπειτα έκαναν fMRI. Κατά την διάρκεια του fMRI παρουσιάζονταν στους εθελοντές εικόνες από 4 διαφορετικές κατηγορίες (ρομαντικές, σεξουαλικές, ουδέτερες και απωθητικές). Έπειτα, χρησιμοποιώντας στατιστική, αναλύσαμε τη δραστηριότητα του εγκεφάλου σε κάθε ερέθισμα/εικόνα σε σχέση με το επίπεδο κισσπεπτίνης στο αίμα και με τις απαντήσεις που έδωσαν σε ερωτηματολόγια.

Ποιες ομάδες ανθρώπων μπορεί να βοηθήσει η ανακάλυψη αναφορικά με την κισπεπτίνη; Σε ποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις θα είναι χρήσιμη κατά την άποψή σας;

Δρ. Κομνηνός: Σε προηγούμενες έρευνες έχουμε δείξει πως η κισσπεπτίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εξωσωματική γονιμοποίηση, όπως και να βοηθήσει γυναίκες με αμηνόρροια.

Στην παρούσα έρευνα δείχνουμε ότι η κισσπεπτίνη μπορεί να έχει και ψυχολογικές επιπτώσεις στη «σεξουαλική» και «ρομαντική» δραστηριότητα του εγκεφάλου κάτι το οποίο είναι μία πολύ σημαντική εξέλιξη. Παρόλα αυτά χρειάζεται ακόμα περισσότερη έρευνα για να μπορέσουμε να εξακριβώσουμε το ποιοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν και πως. Ωστόσο υπάρχει η πιθανότητα η κισσπεπτίνη να ωφελήσει άτομα με ψυχοσεξουαλικές διαταραχές και κατάθλιψη στο μέλλον.

Πιστεύουμε ότι η κισσπεπτίνη μπορεί να είναι ο μαέστρος στην ορχήστρα της αναπαραγωγής, καθοδηγώντας τόσο τις ορμόνες όσο και τη συμπεριφορά.

Θα βοηθηθούν ενδεχομένως και τα ζευγάρια που δυσκολεύονται να κάνουν παιδί;

Δρ. Κομνηνός: Οι ψυχοσεξουαλικές διαταραχές έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη σχέση ενός ζευγαριού και την ικανότητά τους να αποκτήσουν παιδί. Στο παρελθόν έχουμε δείξει ότι η κισσπεπτίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εξωσωματική γονιμοποίηση και τώρα δείχνουμε ότι μπορεί επίσης να ενδυναμώσει τη «σεξουαλική» και «ρομαντική» δραστηριότητα του εγκεφάλου. Οπότε, η κισσπεπτίνη παρέχει μια συναρπαστική ευκαιρία να βοηθήσουμε ζευγάρια που θέλουν να αποκτήσουν παιδί, τόσο στον βιολογικό όσο και στον ψυχολογικό τομέα.

Στο εξωτερικό υπάρχουν πάρα πολλοί εξαιρετικοί Κύπριοι καθηγητές και ερευνητές που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στη χώρα μας.

Θεωρείτε ότι οι προοπτικές για τη χρήση της κισπεπτίνης και για τη θεραπεία της κατάθλιψης είναι μεγάλες;

Δρ. Κομνηνός: Αν και η έρευνα μας βρίσκεται ακόμα στα αρχικά στάδια, δείχνει ότι μπορεί να μειώσει την αρνητική ψυχική διάθεση. Αυτό υποστηρίζεται και από προηγούμενες έρευνες σε ζώα οι οποίες έδειξαν πως η κισσπεπτίνη έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, τώρα όμως για πρώτη φορά έχουμε και αποτελέσματα από έρευνα σε ανθρώπους. Επίσης, βρήκαμε ότι η κισσπεπτίνη αυξάνει τη δραστηριότητα στην περιοχή του μετωπιαίου λοβού στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι σημαντικός στην ρύθμιση της αρνητικής ψυχικής διάθεσης.

Οι ψυχοσεξουαλικές διαταραχές και η κατάθλιψη πολύ συχνά υφίστανται μαζί, οπότε μια θεραπεία και για τα δύο θα ήταν ιδανική. Παρόλα αυτά είμαστε ακόμα σε αρχικά στάδια.

Πόσο κοντά είμαστε στο να αξιοποιηθεί κλινικά;

Δρ. Κομνηνός: Τώρα επεκτείνουμε την έρευνά μας σε μεγαλύτερες ομάδες, γυναίκες και άτομα με ψυχοσεξουαλικές διαταραχές, για να δούμε ακριβώς πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε κλινικά την κισπεπτίνη.

Ποιος ακριβώς ήταν ο ρόλος του καθενός από τους δύο στη συγκεκριμένη έρευνα;

Δρ. Κομνηνός: Ήμουν ο επικεφαλής σε αυτή την μελέτη από την αρχή μέχρι το τέλος, συμπεριλαμβανομένου της ιδέας, σχεδιασμού, ανάλυσης και δημοσίευσης της δουλειάς μας. Είχα όμως μια υπέροχη ομάδα που αποτελείτο από γιατρούς, νευροεπιστήμονες, φυσικούς, χημικούς και βιολόγους οι οποίοι είναι και συγγραφείς στο άρθρο. Επίσης, είχαμε την ανεκτίμητη υποστήριξη του διευθυντή του τμήματος και Καθηγητή κύριου Waljit (Γουαλζίτ). Τέλος, θα ήθελα να προσθέσω ότι το ελληνικό πνεύμα το οποίο είχαμε και εγώ και η Λύσια, μας βοήθησε σε όλες τις ατελείωτες μέρες δουλειάς σε αυτή την έρευνα! Στο τέλος άξιζε τον κόπο και την προσπάθεια και ευελπιστούμε ότι στο μέλλον θα βοηθηθούν πολλοί ασθενείς από αυτή την ανακάλυψη.

Λύσια Δημητρίου: Η δική μου συμβολή στη μελέτη, αφορούσε στο κομμάτι του fMRI και της στατιστικής ανάλυσης. Βοήθησα στο στήσιμο και εκτέλεση των πειραμάτων σε όλες τις επισκέψεις των εθελοντών (58 στο σύνολο). Και έπειτα στην ανάλυση των δεδομένων που προκύπτουν από την εγκεφαλική δραστηριότητα για να δούμε σε ποιες περιοχές η δραστηριότητα τροποποιείται από την κισπεπτίνη. Φυσικά, σε όλη αυτή την διαδικασία είχαμε την σημαντική υποστήριξη του Δρ. Κομνηνού και της υπόλοιπης ομάδας.

Βρήκαμε ότι η κισπεπτίνη αυξάνει τη δραστηριότητα στην περιοχή του μετωπιαίου λοβού στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι σημαντικός στην ρύθμιση της αρνητικής ψυχικής διάθεσης.

Κυρία Δημητρίου, πόσα χρόνια δουλεύετε με τη συγκεκριμένη ομάδα επιστημόνων και ποια ακριβώς είναι η ιδιότητά σας;

Λύσια Δημητρίου: Συνολικά δουλεύω με τη συγκεκριμένη ομάδα τα τελευταία 2 χρόνια. Ξεκίνησα να συνεργάζομαι μαζί τους από τον ρόλο του κλινικού βοηθού ερευνητή στο ερευνητικό κέντρο εγκεφαλικής απεικόνισης όπου δούλευα, και έπειτα ως διδακτορική φοιτήτρια στο τμήμα κλινικής ιατρικής έρευνας στο Imperial College.

Ενστερνίζεστε την άποψη ότι μόνο στο εξωτερικό μπορούν να διακριθούν τα λαμπρά μυαλά του τόπου μας; Αν ναι, σε τι υστερούμε με βάση και την εμπειρία σας στο εξωτερικό;

Λύσια Δημητρίου: Αν και δεν είχα την τύχη να δουλέψω στην Κύπρο, πιστεύω ότι με αφοσίωση μπορούμε να πετύχουμε σημαντικά πράγματα και στην χώρα μας, εξού και συχνά ακούμε για σημαντικές έρευνες που γίνονται σε κυπριακά πανεπιστήμια ή ερευνητικά ιδρύματα. Ωστόσο, χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες στον ερευνητικό τομέα όπως και την απαραίτητη χρηματοδότηση που χρειάζονται τέτοιες έρευνες. Για παράδειγμα, στη δική μας έρευνα όπως και σε πολλές άλλες ιατρικές μελέτες χρειάστηκε μια μεγάλη ομάδα γιατρών και επιστημόνων από διάφορους τομείς αλλά και μηχανήματα όπως MRI, για τα οποία χρειάζονται σημαντικοί πόροι. Θα ήθελα να πιστεύω πως στο μέλλον θα γίνουν περισσότερες επενδύσεις στον τομέα των επιστημονικών ερευνών, αφού στο εξωτερικό υπάρχουν πάρα πολλοί εξαιρετικοί Κύπριοι καθηγητές και ερευνητές που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στην χώρα μας.