Η κατάσταση είναι γνωστή και ανάμεσα στους ψυχιάτρους με το όνομα Ανθεκτικότητα.
Σύμφωνα με την ψυχολόγο του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ Rebecca Elliot, όλοι βρίσκονται κάπου σε μια αναλογική κλίμακα. «Στο ένα άκρο έχεις ανθρώπους οι οποίοι είναι πολύ ευάλωτοι. Στο άλλο άκρο, υπάρχουν εκείνοι που παρόλο που έχουν ζήσει πολλές στρεσογόνες εμπειρίες, παραμένουν θετικοί και αισιόδοξοι» λέει.
Αλλά τι είναι αυτή η αντοχή; Είναι κάτι κληρονομικό ή επίκτητο; Μπορεί να εντοπιστεί στη χημεία του εγκεφάλου; Και αν δεν την έχουμε, μπορούμε να την αποκτήσουμε; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η κατάθλιψη επηρεάζει πάνω από 120 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. «Το πιο ανησυχητικό είναι πως ο αριθμός των καταθλιπτικών αυξάνεται ενώ επηρεάζονται όλο και νεότεροι άνθρωποι» λέει ο Bill Deakin, καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Με την υποστήριξη του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας, ο Deakin, η Elliot και οι συνάδελφοί τους, εξετάζουν τον εγκέφαλο και προσπαθούν να ανακαλύψουν την προέλευση και τη φύση της ανθεκτικότητας, για να βοηθήσουν όσους τη στερούνται. Τα ανθρώπινα δείγματα της μελέτης τους ποικίλλουν. Μερικοί έχουν περάσει περιόδους κατάθλιψης, ενώ άλλοι όχι. Κάποιοι είχαν πιο δύσκολη ή εύκολη ζωή από τους υπόλοιπους. Χάρη στην ποικιλία των δειγμάτων, η ομάδα θα ερευνήσει την ανθεκτικότητα στο μετατραυματικού στρες.
«Αυτό», λέει ο Bill Deakin, «σχετίζεται με πολλές σχετικές λειτουργίες του εγκεφάλου όπως η γνωστική ευελιξία -η ικανότητά μας να προσαρμόσουμε τη σκέψη μας σε διαφορετικές καταστάσεις- και επίσης το βαθμό στον οποίο το μυαλό μας επικεντρώνεται στην επεξεργασία και θυμόμαστε περισσότερο τις ευτυχισμένες, παρά τις θλιβερές εμπειρίες».
Συναισθηματική μνήμη. Με τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία οι επιστήμονες βλέπουν ποια μέρη του εγκεφάλου είναι ενεργά, όταν βλέπουν π.χ. φωτογραφίες με συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις ανθρώπων που δεν γνωρίζουν. Αργότερα τις ξαναβλέπουν και καταγράφονται το πόσες από αυτές θυμούνται. Έτσι καταγράφεται η συναισθηματική μνήμη.
Η έρευνα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, όμως υπάρχουν συσχετισμοί ανάμεσα στη συναισθηματική νοημοσύνη και την ανθεκτικότητα. Άλλοι έχουν την τάση να θυμούνται τις πιο χαρούμενες φωτογραφίες, άλλοι τις πιο δυσάρεστες.
Ένας ασθενής μπορεί να λειτουργεί σε κανονικά επίπεδα γνωστικής ευελιξίας, αλλά να έχει την τάση να στέκεται σε θλιβερή σκέψεις. «Αυτό μπορεί να μας επιτρέψει να κάνουμε κάτι για τη μείωση της πιθανότητας περαιτέρω επεισοδίων κατάθλιψης. Σε πρώτη φάση είναι κι αυτό μια θεραπεία κάποιου είδους» λέει ο Deakin.
Τελικά μπορεί να υπάρξει χάπι της ανθεκτικότητας, προσαρμοσμένο στις δραστηριότητές του εγκεφάλου ή της χημείας; Η Rebecca Elliott απαντά με συγκρατημένη αισιοδοξία. «Θεωρητικά, είναι δυνατόν», λέει «αλλά δεν είμαι σίγουρη αν οι άνθρωποι θα ήταν πρόθυμοι να το πάρουν».
