Γράφει η Κυριακή Παπαλεοντίου Δημητρίου

 

Η γιαγιά Μαργαρίτα Χαρίτου τα τελευταία χρόνια συγκατοικεί με τη μικρή της αδελφή, τη Λίζα. Οι μεγαλύτερες αδελφές τους έχουν πεθάνει σε ηλικία 96 και 101 χρόνων, ενώ ο μικρότερος τους αδελφός πέθανε πιο νέος σε δυστύχημα. Οι δύο τους αποφάσισαν να κλείσουν τον κύκλο της ζωής τους και πάλι μαζί, στο ίδιο σπίτι. Έτσι, συντροφεύει η μια την άλλη και απολαμβάνουν καλύτερη φροντίδα.

Καλοσυνάτες και φιλόξενες ήθελαν πριν αρχίσουμε την κουβέντα να μας κεράσουν και ζήτησαν από την κοπέλα που τις φροντίζει να μας φέρει λεμονάδες και μπισκότα.

«Θα γίνω εκατό χρονών στις 14 του Φλεβάρη», μας είπε η γιαγιά Μαργαρίτα και μας κοίταζε με ένα βλέμμα ήρεμο, που έδειχνε να έχει συμβιβαστεί και συνθηκολογήσει με τον χρόνο και τη ζωή. Η αδελφή της, πάλι, δεν θέλησε να μας αποκαλύψει την ηλικία της.

«Μπράβο, να τα χιλιάσεις!» της είπαμε.

Το πρόσωπό της φωτίστηκε με ένα καλοκάγαθο χαμόγελο… «Όσα θέλει ο Θεός», μας απάντησε.

Το μυστικό της μακροζωίας της, νηστεία, προσευχή, αγάπη για τους ανθρώπους, πίστη και αγάπη στον Θεό!

Η μητέρα τους πέθανε στη γέννα. Ο πατέρας τους ήταν «ο προστάτης των φτωχών».

Τις ρωτήσαμε για τα παιδικά τους χρόνια και οι μνήμες ταξίδεψαν έναν αιώνα πίσω, τότε που ζούσαν στο πατρικό τους στη Νήσου.

Η Μαργαρίτα ήταν το τρίτο και η Λίζα το τέταρτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας του Γιώργου και της Χρυστάλλας Παπουή. Ορφάνεψαν από μικρά, αφού η μητέρα τους πέθανε στη γέννα του τελευταίου της παιδιού. Ήταν εύπορη η οικογένειά τους και δεν στερήθηκαν υλικά αγαθά. Ο πατέρας τους είχε πολλούς στη δούλεψή του, για τα χωράφια και γυναίκες για  την φροντίδα των παιδιών και του σπιτιού. Ήταν πολύ φιλόξενος και ελεήμων ο πατέρας τους. Τον αποκαλούσαν «ο προστάτης των φτωχών». Θυμούνται πως όποιος ξένος ερχόταν στο χωριό, του έδειχναν την αυλή του σπιτιού τους για να διανυκτερεύσει. Επίσης, πρόσφεραν στους ξένους φαγητό και σανό στα ζώα τους. Τότε η μετακίνηση γινόταν με τα ζώα.

Τα παιδικά χρόνια της Μαργαρίτας στο σπίτι του πατέρα της, αν και ορφανή, ήταν ευτυχισμένα. Έπειτα, παντρεύτηκε τον Χαρίτο και μετακόμισε στο σπίτι τους στο Δάλι. Έκανε έξι παιδιά, «όσα ήθελε ο Θεός», μας είπε. Η ζωή της συνέχισε να κυλά όμορφα, με μικρές και μεγάλες χαρές μικρές και μεγάλες δυσκολίες.

 

Η κυρία Μαργαρίτα νύφη

Αγωνίστρια της Ε.Ο.Κ.Α.

 Όταν άρχισε ο απελευθερωτικός Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α., εντάχτηκε χωρίς δεύτερη σκέψη στην οργάνωση. Βοηθούσε με όποιο τρόπο της ζητήθηκε τους αγωνιστές. Ετοιμάζοντας φαγητό για τους καταζητούμενους αγωνιστές, προσφέροντας χρήματα και διανέμοντας φυλλάδια της Ε.Ο.Κ.Α. Τότε γεννήθηκε και η μικρότερη της κόρη, που την ονόμασε Ελευθερία. Στον Αγώνα είχε ενταχθεί και η μεγάλη της κόρη, η Αντρούλα, που ήταν μόλις 13 χρονών. Θυμάται πόσο κινδύνεψε, όταν μπήκαν οι Άγγλοι στην εκκλησία την ώρα που η Αντρούλα έριχνε φυλλάδια από τον γυναικωνίτη.

Η Μαργαρίτα ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος του Χριστιανικού Συνδέσμου Γυναικών Ιδαλίου.

Μετά την ανεξαρτησία, η Αντρούλα  παντρεύτηκε με τον αγωνιστή της Ε.Ο.Κ.Α. Μιχάλη Ολύμπιο και απέκτησαν δύο αγόρια. Ο Μιχάλης ταλαιπωρείτο από τραύμα που του άφησαν τα βασανιστήρια που πέρασε από τους Άγγλους κατά τη διάρκεια της κράτησής του ως πολιτικός κρατούμενος στις φυλακές. Δυστυχώς, η κατάσταση της υγείας του χειροτέρεψε και πέθανε τον Φεβρουάριο του 1969.  Ακολούθησαν χρόνια πένθιμα, αφού μετά από λίγα χρόνια, την ημέρα του μνημόσυνου του ήρωα γαμπρού της, έφυγε αιφνίδια από τη ζωή, από ανακοπή καρδιάς, ο σύζυγός της. Η Μαργαρίτα δεν τα έβαλε κάτω, συνέχισε με πίστη στον Θεό και αγάπη στην καρδιά να στηρίζει και να παραστέκεται στα παιδιά και τα εγγόνια της. Όσο μεγάλωνε η οικογένειά της με γαμπρούς, νύφη και εγγόνια, τόσο μεγάλωνε και η καρδιά της για να τους χωρέσει όλους. Τόσο μεγάλωναν οι αντοχές της για να τους συντρέχει. Τα χτυπήματα της ζωής δυνάμωναν την πίστη της στον Θεό και τη δύναμή της να κρατηθεί για να καθοδηγεί στον δρόμο του Θεού και να εμπνέει τα παιδιά της. Παράλληλα, διετέλεσε και φιλανθρωπικό έργο όπως διδάχθηκε από τον πατέρα της.

Η κυρία Μαργαρίτα, στο βάθος, με τις κόρες και τους γαμπρούς της

Οι χαρές της ήταν οι χαρές των παιδιών και των εγγονιών της. Όταν πια μεγάλωσαν τα παιδιά και τα εγγόνια της και τα χρόνια βάραιναν τα σώμα της, περιόρισε τις δραστηριότητές της. Περνούσε τον καιρό της κυρίως με το διάβασμα θρησκευτικών βιβλίων, το πλέξιμο και την ετοιμασία πρόσφορων για την εκκλησία. Εκκλησιαζόταν, συμβουλευόταν τον πνευματικό της πατέρα και κοινωνούσε ταχτικά.  Οι λύπες όμως συνέχισαν να χτυπούν την  πόρτα της, αφού έφυγαν από τη ζωή σε νεαρή ηλικία δύο αγαπημένα της εγγόνια. Αυτή στεκόταν πάντα μπροστά στις φουρτούνες της ζωής, σαν βράχος αγέρωχη. Δεχόταν κάθε μεγάλη λύπη και κάθε μεγάλη χαρά με την ίδια φράση στο στόμα: «Δοξάζω σε, Θεέ μου!» Αυτό είπε και την τελευταία φορά που της ανακοίνωσαν τον θάνατο του εγγόνου της: «Δοξάζω σε, Θεέ μου!».

«Τώρα δεν κάνω τίποτα, αναπαύομαι», μας είπε σταυρώνοντας τα χέρια στο στήθος της.

Το μυστικό της μακροζωίας της, νηστεία, προσευχή, αγάπη για τους ανθρώπους, πίστη και αγάπη στον Θεό!

«Θέλουμε να μάθουμε το μυστικό σου», τη ρωτήσαμε, «το μυστικό της μακροζωίας».

«Δεν έχω μυστικό», μας απάντησε γελώντας, «έτσι θέλησε ο Θεός».

«Δεν γίνεται, κάτι θα έκανες και εσύ για να Τον βοηθήσεις». Με τη ματιά της λες και ατένισε πίσω τον αιώνα που πέρασε. Το πρόσωπό της φωτίστηκε.

«Τηρούσα πάντα όλες τις νηστείες και σταμάτησα να τρώω κρέας από τότε που πέθανε ο γαμπρός μου, ο Μιχάλης».

«Στις τραγικές στιγμές της ζωής σου, δεν θύμωσες ποτέ με τον Θεό; Δεν τον ρώτησες ποτέ γιατί; Γιατί να σου συμβούν τέτοια κακά και να χάσεις τους ανθρώπους σου;».

«Όχι, ποτέ», απάντησε με μια σιγουριά που δεν χωρούσε αμφισβήτηση. «Προσευχόμουν και έπαιρνα δύναμη από την προσευχή».

«Προσεύχεσαι ακόμα;».

«Γίνεται χωρίς προσευχή;» διερωτήθηκε. «Ναι, προσεύχομαι κάθε πρωί, κάθε βράδυ, όπως κάθομαι εδώ, συνέχεια. Λέω όλες τις προσευχές και τους ψαλμούς που ξέρω».

«Στη ζωή σου δεν υπήρξαν στιγμές που διαπληκτίστηκες, που μάλωσες με άλλους ανθρώπους;»

«Όχι, γιατί να μαλώσω; Περνούσα καλά με όλους», σκέφτηκε λίγο και συμπλήρωσε: «Αγαπούσα τους ανθρώπους και τον Θεό».

«Άρα βρήκαμε το μυστικό σου!» της είπαμε. «Νηστεία, προσευχή, αγάπη στους ανθρώπους, πίστη και αγάπη στον Θεό!»

Γέλασε και μας έγνεψε με το κεφάλι καταφατικά. Μας κοίταξε ειρηνική, χαρούμενη, πλήρης.

 

Η κυρία Μαργαρίτα με την μεγάλη της αδελφή Κυριακή

 

 

Η Μαργαρίτα με την εγγονή της

 

Η κυρία Μαργαρίτα με τα δισέγγονά της

 

Προσπαθώντας να παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια με τα εγγόνια της

 

Η μικρή αδελφή της, Λίζα, με την οποία συγκατοικεί τα τελευταία χρόνια