Κεντρική φωτογραφία: Χ. Γιάλλουρος

Η επιμελήτρια της έκθεσης με τίτλο «Πλάνητες», της οποίας μέρος είναι και το έργο «The Dawn and the Sunset Issue» της Τουρκοκύπριας ζωγράφου Nurtane Karagil, απαντά δημόσια στο θέμα που έχει προκύψει, τονίζοντας ότι το υποκειμενικό κριτήριο, ηθικό ή αισθητικό ή πολιτικό, δεν μπορεί να υπαγορεύει πράξεις καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης.

Ο θόρυβος που προκλήθηκε τις τελευταίες ώρες συζητήθηκε μεταξύ άλλων σε συνεδρίαση του ΔΣ του «Πάφος 2017 το οποίο αποφάσισε πως δεν συντρέχει κανένας λόγος να αποσυρθεί το έργο αλλά ούτε να γίνει κάποιο σχόλιο από τον οργανισμό.

Το ζήτημα εγέρθηκε μετά από καταγγελίες του Ιστορικού Πολιστικού Κέντρου Μακαρίου, το οποίο ισχυρίστηκε ότι ο πίνακας προσβάλει την προσωπικότητα του Μακαρίου.

Η επιμελητήρια της έκθεσης Ελένη Πάρπα εξήγησε πάντως το σκεπτικό της ζωγράφου και σημείωσε ότι η Τ/κ καλλιτέχνις χρησιμοποιεί συχνά την παιδική γραφή για να χειριστεί τραυματικές εμπειρίες.

Αναλυτικά η απάντησή της:

«Η ελευθερία του λόγου είναι μια κατάκτηση που σήμερα τελεί υπό απειλή σε πολλές χώρες. Η τέχνη εξακολουθεί να αποτελεί έναν χώρο όπου η ελευθερία στην έκφραση είναι ακόμα δυνατή. Είναι δικαίωμα όσων έχουν δει το έργο The Dawn and the Sunset Issue (2017 ) της Nurtane Karagil, το οποίο παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Πάφος2017 στην έκθεση Πλάνητες, να διατυπώνουν την άποψή τους. Ωστόσο, το υποκειμενικό κριτήριο, ηθικό ή αισθητικό ή πολιτικό, δεν μπορεί να υπαγορεύει πράξεις καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης. Τυχόν περιστολή του δικαιώματος στην καλλιτεχνική έκφραση σε μια τέτοια περίπτωση θα δημιουργούσε ένα εξαιρετικά θλιβερό προηγούμενο λογοκρισίας που παραπέμπει σε σκοταδιστικές εποχές ή σε θεοκρατικές καταστάσεις.

 

Όσο για το περιεχόμενο του σχεδίου, ας σημειωθεί ότι η καλλιτέχνις χρησιμοποιεί συχνά την παιδική γραφή για να χειριστεί τραυματικές εμπειρίες. Για το συγκεκριμένο σχέδιο, η εικαστικός πήρε συνεντεύξεις από Τουρκοκύπριους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν κι αυτοί τις εστίες τους ακολούθως των γεγονότων του 1974 επιβιβαζόμενοι σε 37 λεωφορεία και φορτηγά, τα οποία εικονίζονται στα δεξιά του σχεδίου. Η αναγκαστική μετακίνηση ομάδας πληθυσμού της Πάφου αποδίδεται από την εικαστικό διαμέσου της στρωματικής προσέγγισης της παιδικής σχεδιαστικής γραφής, τοποθετώντας στο πάνω μέρος του σχεδίου δυο σύμβολα της πόλης -την Αφροδίτη και τον Μακάριο. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε η εικαστικός, η επιχείρηση εκκένωσης της Πάφου είχε τον κωδικό, Αφροδίτη Ι και Αφροδίτη ΙΙ. Το σύμβολο, λοιπόν, της ομορφιάς και της γονιμότητας αποκτά σε αυτή την περίπτωση διαφορετικό βάρος στη μνήμη των Τουρκοκυπρίων. Οι δυο Αφροδίτες περιστοιχίζουν, λοιπόν, το άγαλμα του Μακαρίου, το οποίο βρίσκεται στην είσοδο της πόλης, επιθεωρώντας κι αυτές από το ίδιο συμβολικό βάθρο την εξέλιξη μιας ιστορικής στιγμής από το σύγχρονο παρελθόν της πόλης».

 

Η Τουρκοκύπρια ζωγράφος Nurtane Karagil

Επί του θέματος τοποθετείται μέσω facebook και η διευθύντρια Καλλιτεχνικού Προγράμματος του «Πάφος2017», Γεωργία Ντέτσερ, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως η ελευθερία της έκφρασης σε οποιαδήποτε έκφανσή της δεν μπορεί να περιορίζεται, και ειδικά στις τέχνες και τον πολιτισμό.

Αυτούσιο το σχόλιό της:

«Η έκθεση Πλάνητες στο πλαίσιο των εναρκτήριων εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος2017, αγγίζει μέσα από τη σύγχρονη τέχνη ζητήματα μετακίνησης, προσφυγοποίησης, μετανάστευσης και περιπλάνησης. Η έκθεση αυτή αλλά και άλλες δράσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος2017 αναδεικνύουν επίσης ζητήματα της ελευθερίας, της διαφορετικότητας, αλλά και της ικανότητας στην αποδοχή και στη συνύπαρξη.

Η ελευθερία της έκφρασης σε οποιαδήποτε έκφανση της δεν μπορεί να περιορίζεται, πόσω μάλλον στις τέχνες και τον πολιτισμό».