Φωτογραφίες: Γιώργος Μιχαήλ

 

Στα 11 του, μετά από παρότρυνση του δασκάλου του, ξεκίνησε να ασχολείται με τη βυζαντινή μουσική και να ψέλνει. Από τότε, η συγκεκριμένη ασχολία έχει γίνει βίωμά του μέχρι και σήμερα.

Όπως μας είπε, ψάλλει εδώ και 78 χρόνια, τα 60 από τα οποία μάλιστα ως δεξιός ψάλτης στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον Άγιο Δομέτιο.

Μέρες που είναι, αποφασίσαμε να τον συναντήσουμε στην εκκλησία, να τον παρακολουθήσουμε επί το έργον και να κάνουμε μια σύντομη κουβέντα μαζί του.

Μερικούς ύμνους όταν τους ψέλνω συγκινούμαι και κλαίω.

Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να ψάλλετε και πώς προέκυψε να ασχοληθείτε με αυτό;

Από ηλικία 11 ετών, βρίσκομαι κάθε Κυριακή πίσω από το ψαλτήρι. Όλα ξεκίνησαν στο δημοτικό, όταν ένας δάσκαλος από τα Κάτω Λεύκαρα -τον οποίο μνημονεύω μέχρι και σήμερα- είπε στον πατέρα μου πως έχω καλή φωνή και πως πρέπει να την αξιοποιήσω. Ο συγκεκριμένος δάσκαλος με έμαθε να ψάλλω και μου έκανε τακτικά μαθήματα βυζαντινής μουσικής. Στη συνέχεια ο πατέρας μου μ’ έστειλε σ’ έναν δάσκαλο στην Αθηένου, όπου πήγαινα κάθε Σαββατοκύριακο από το χωριό μου με το ποδήλατο για να τελειώσω τα μαθήματα μουσικής και να καταφέρω να εκπληρώσω το όνειρό μου. Να γίνω, δηλαδή, ψάλτης.

 

Σε ποια εκκλησία πήγατε αρχικά ως ψάλτης;

Αρχικά έψαλλα στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας στο χωριό μου. Σε ηλικία 19 ετών εργάστηκα ως ψάλτης στην εκκλησία Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας στη Λευκωσία και πληρωνόμουν 5 λίρες το μήνα. Το 1951 χρειάστηκαν ψάλτη στον Άγιο Δομέτιο και με παρακάλεσαν να πάω και από τότε διατηρώ αυτή τη θέση μέχρι σήμερα.

Από ηλικία 11 ετών, βρίσκομαι κάθε Κυριακή πίσω από το ψαλτήρι

Ήταν η κύρια σας ενασχόληση;

Η ψαλτική δεν ήταν ποτέ η κύρια ενασχόλησή μου. Είναι το μεράκι μου. Αρχικά δούλευα με τον πατέρα μου ως καρεκλάς, στη συνέχεια δούλεψα για αρκετά χρόνια σε εμπορικό κατάστημα και μετά άνοιξα δικό μου κατάστημα με υφάσματα στην παλιά Λευκωσία. Όλες τις Κυριακές και τις επίσημες γιορτές όμως, βρίσκομαι στην εκκλησία και ψάλλω.

Θυμάστε όλες τις ψαλμωδίες απ’ έξω;

Όχι όλες, αλλά τις πλείστες τις θυμάμαι απ’ έξω. Τις ψαλμωδίες που ψάλλω κάθε Κυριακή, σαφώς και τις θυμάμαι απ’ έξω. Μερικές όμως, όπως για παράδειγμα του Πάσχα και των Χριστουγέννων, τις οποίες ψάλλω μια φορά το χρόνο δεν τις θυμάμαι απ’ έξω. Το πιο ορθό όμως, ακόμη κι αν γνωρίζεις την ψαλμωδία, είναι να κοιτάς μέσα στο βιβλίο. Δεν είναι ωραίο ένας ψάλτης να ψάλλει και να κοιτάει δεξιά και αριστερά. Πρέπει να είναι προσηλωμένος μέσα στο βιβλίο του.

Μου είχαν προτείνει παλαιότερα να γίνω ιερέας, αλλά προτίμησα να μείνω ψάλτης.

Πως νιώθετε όταν ψάλλετε;

Νιώθω μεγάλη ευχαρίστηση όταν ψάλω. Ειδικά αυτές τις ημέρες που έρχεται Πάσχα. Μερικούς ύμνους όταν τους ψάλλω συγκινούμαι και κλαίω.

 Δεν σκεφτήκατε να ασχοληθείτε και με άλλο τρόπο με την εκκλησία;

Μου είχαν προτείνει παλαιότερα να γίνω ιερέας, αλλά προτίμησα να μείνω ψάλτης. Θεώρησα πως μπορεί να μην εκτελούσα σωστά τα καθήκοντα του ιερέα και έτσι έμεινα πιστός στο ψαλτήρι.

 Σας έτυχε κάτι απρόοπτο όλα αυτά τα χρόνια που ψάλατε;

Δεν θυμάμαι να μου έτυχε κάτι απρόοπτο. Προσπαθούσα να πηγαίνω πάντα μελετημένος στην εκκλησία. Το μόνο που μου τυχαίνει μερικές φορές είναι να παραποιήσω κάποια λέξη. Να μην τη γνωρίζω καλά και να την λέω λάθος.

 Ασχολήθηκε με την εκκλησία κάποιο από τα παιδιά σας;

Έχω τρία παιδία, 6 εγγόνια και 2 δισέγγονα. Τα παιδιά μου δεν έτυχε να ασχοληθούν με την εκκλησία. Σπούδασαν και άνοιξαν δικές τους επιχειρήσεις. Έρχονται όμως και με ακούνε τις Κυριακές που ψάλλω.

Στις μέρες μας δεν υπάρχουν πολλοί νέοι που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με την ψαλτική.

 Η γυναίκα σας έρχεται μαζί σας στην εκκλησία;

Η γυναίκα μου είναι πάντοτε στο πλευρό μου. Αυτά τα 63 χρόνια που είμαστε μαζί, είναι πάντοτε δίπλα μου και στην εκκλησία και στα ταξίδια που χρειάστηκε να κάνω. Για 9 ολόκληρα χρόνια πήγαινα στις 15 Αυγούστου και έψελνα στο Μοναστήρι Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας της Πάφου και πάντα ερχόταν μαζί μου.

Ποιες διαφορές βλέπετε στο χώρο της εκκλησίας σήμερα, σε σχέση με πριν 60 χρόνια;

Παλαιότερα υπήρχε ανταγωνισμός, καθώς πολλοί νέοι ήθελαν να ασχοληθούν με τη ψαλτική. Στις μέρες μας δεν υπάρχουν πολλοί νέοι που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν. Αυτό όμως που μου κάνει εντύπωση είναι πως εδώ στην εκκλησία του Αγίου Δομετίου, όπου εργάζομαι, εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή αρκετοί νέοι.