Πρόσφατα, η Επίτροπος Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού, Λήδα Κουρσουμπά, δημοσίευσε την εισήγηση της (διαβάστε ολόκληρη την εισήγηση ΕΔΩ) σχετικά με την εισαγωγή του μαθήματος σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αναλύοντας την αναγκαιότητα και τον θετικό του αντίκτυπο τόσο για τα παιδιά όσο και για την κοινωνία. Παράλληλα σχολίασε και τις αντιδράσεις μερίδας γονιών οι οποίοι ζήτησαν εξαίρεση των παιδιών τους από το συγκεκριμένο μάθημα, μέσω επιστολής τους στο Υπουργείο Παιδείας, αναφέροντας πως κάτι τέτοιο θα συνιστούσε παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό (διαβάστε σχετικό δημοσίευμα ΕΔΩ).

Η σεξουαλική αγωγή πρέπει να εφαρμοστεί σε όλες τις σχολικές βαθμίδες με το περιεχόμενο να διαμορφώνεται ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο κατανόησης των παιδιών.

Όπως αναφέρει η κα Κουρσουμπά με την οποία επικοινωνήσαμε τηλεφωνικώς, η πλειοψηφία των αντιδρούντων έχει μια εντελώς λανθασμένη εικόνα για το μάθημα της σεξουαλικής εκπαίδευσης/διαπαιδαγώγησης. Πολλοί πιστεύουν -αναφέρει- ότι το μάθημα αυτό επιδιώκει να μάθει στα παιδιά από μικρή ηλικία το σεξ και ότι αυτό θα τα ωθήσει στο να προχωρήσουν νωρίτερα στη σεξουαλική πράξη. Επίσης, πολλοί, συμπληρώνει, θεωρούν ότι αντιτίθεται στα χριστιανικά ιδεώδη και αρχές. «Αυτή η άποψη απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Η πλήρης εισήγηση μου αναφέρει ότι η σεξουαλική αγωγή πρέπει να εφαρμοστεί σε όλες τις σχολικές βαθμίδες με το περιεχόμενο διδασκαλίας να διαμορφώνεται ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο κατανόησης των παιδιών».

Βασικός στόχος του προγράμματος -τονίζει η κυρία Κουρσουμπά- δεν είναι να ωθήσουμε τη νεολαία στη σεξουαλική δράση, αλλά να της μάθουμε πως να προστατεύει το σώμα της, πως να λέει όχι, πώς να αναγνωρίζει περίεργα αγγίγματα και προθέσεις, αλλά παράλληλα να γνωρίσει το σώμα της, να αναγνωρίζει τα συναισθήματα της και να αντιληφθεί ότι όλες αυτές οι ανάγκες και οι σκέψεις που δεν είναι ανωμαλία, αλλά μια φυσική εξέλιξη, από την οποία όλοι περάσαμε και όλοι θα περάσουν.

Ο όγκος των πληροφοριών και ο τρόπος που δίδονται στο διαδίκτυο, είναι εντελώς λανθασμένος και αντιπαιδαγωγικός, τις περισσότερες φορές. 

Ένα σημαντικό στοιχείο το οποίο αναφέρει στην εισήγηση της η Επιτροπός αφορά τα αποτελέσματα του προγράμματος σε άλλες χώρες, με τα ποσοστά να δείχνουν πως οι νέοι που από μικρή ηλικία μάθαιναν για όλα αυτά τα θέματα «ταμπού», δεν βιάζονταν να κάνουν σεξ, αντίθετα προχωρούσαν σε αυτό πολύ συνειδητοποιημένα, ενώ περιστατικά κακοποιήσεων, σεξουαλικής βίας και ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ήταν πολύ μειωμένα.

«Αυτό που διαπιστώσαμε μιλώντας με σχολικούς Σύμβουλους και νέους, ήταν ότι οι έφηβοι -κυρίως- αλλά και παιδιά δημοτικού, έχουν απορίες και τους απασχολούν πολλά πράγματα γύρω από το σώμα τους και το σεξ. Το να τους γυρνάς την πλάτη και να αποφεύγεις να απαντήσεις, είτε από ντροπή, είτε από άγνοια, είτε από συντηρητισμό αποτελεί τη χειρότερη αντιμετώπιση. Πλέον, η πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες είναι πολύ εύκολη και ο κάθε ένας μπορεί να ψάξει στο διαδίκτυο για να λύσει τις απορίες του. Το πρόβλημα είναι ότι ο όγκος των πληροφοριών και ο τρόπος που δίδονται, είναι εντελώς λανθασμένος και αντιπαιδαγωγικός τις περισσότερες φορές. Άρα το πιο πιθανόν είναι να σχηματίσουν μια εντελώς λανθασμένη γνώμη και εικόνα για κάποια πράγματα».

Τα παιδιά χρειάζονται άτομα τα οποία θα μπορούν να μιλούν και να τους καταλαβαίνουν για τέτοια ζητήματα.

Ένα σύντομο βίντεο που συγκρίνει τη σεξουαλική αγωγή στη Β. Ευρώπη με την (ανύπαρκτη) σεξουαλική αγωγή στην Ελλάδα

Τι γίνεται όμως με τους γονείς που αντιδρούν και ζητούν εξαίρεση των παιδιών τους από το μάθημα;

Όπως είπαμε και προηγουμένως πολλοί γονείς έχουν λάθος εικόνα για το τι είναι η σεξουαλική εκπαιδευτική διαπαιδαγώγηση, γι’ αυτό ίσως και αντιδρούν. Εντούτοις όπως αναφέρω και στην εισήγηση μου δεν επαφίεται στον γονιό να αποφασίσει αν το παιδί του θα παρακολουθήσει ή όχι το συγκεκριμένο μάθημα. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα του παιδιού και δεν μπορεί να του το στερήσει κανείς. Ένα δικαίωμα το οποίο κατοχυρώνεται από τον ευρωπαϊκό νόμο του 2014 και ο οποίος επιβάλλει και την εισαγωγή του προγράμματος στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Εδώ να σημειώσω ότι το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου προχωρά πολύ ορθά με αυτό το ζήτημα και ήδη έχει ξεκινήσει με την κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες.

Θα υπάρχουν δηλαδή ειδικοί εκπαιδευτικοί που θα διοριστούν γι’ αυτό το σκοπό;

Όχι, όλοι οι εκπαιδευτικοί σε κάθε βαθμίδα πρέπει να γνωρίζουν πως να χειριστούν αυτά τα ζητήματα, για αυτό και θα περάσουν από ειδική κατάρτιση μέσω συγκεκριμένου ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού προγράμματος. Τα παιδιά χρειάζονται άτομα τα οποία θα μπορούν να μιλούν και να τους καταλαβαίνουν για τέτοια ζητήματα.

Το υλικό ετοιμάστηκε βάση προδιαγραφών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και απευθύνεται σε κάθε παιδί ανά ηλικία.

Θέση σε σχέση με το ζήτημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης πήρε και η Αναστασία Παπαδοπούλου, με σχόλιο που ανάρτησε σε σχετικό πρόσφατο δημοσίευμα της CITY. Ακολουθεί αυτούσιο το σχόλιο:

«Γιατί είναι αναγκαία η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών; Επειδή αποδεδειγμένα και βάση παγκοσμίων ερευνών είναι ο μόνος τρόπος να προστατευτούν από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και μεταδοτικές ασθένειες. Επειδή αποδεδειγμένα είναι ο ΜΟΝΟΣ τρόπος να μπορούν τα παιδιά να προστατεύσουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική κακοποίηση.

Επειδή αν δεν μάθεις σε ένα μικρό παιδί για το σώμα του και τα όρια που δικαιούται και πρέπει να βάζει σε σχέση με αυτό, τότε καταλήγεις σε υποθέσεις χρόνιας κακοποίησης. Συστήνω σε αυτούς που ενίστανται να διαβάσουν τις αποφάσεις για σεξουαλική κακοποίηση μικρών παιδιών και ειδικά τη μαρτυρία των θυμάτων όταν λένε ότι δεν ήξεραν ότι αυτό που τους συνέβαινε ήταν λάθος και δεν ήταν ένδειξη αγάπης. Επειδή κανένας δεν τους το είχε πει.

 

Στην Κύπρο, ένα στα τέσσερα κορίτσια και ένα στα έξι αγόρια υπόκεινται σε κάποια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης ή εκμετάλλευσης.

Αν δεν μάθεις στα μικρά παιδιά τα όρια που πρέπει να θέτουν στο σώμα τους και στη συμπεριφορά τους, το σεβασμό για τον εαυτό τους και για άλλους τότε πως θα ξέρουν όταν γίνουν έφηβοι ότι μια υγιή σχέση δεν προϋποθέτει την παραγωγή και διανομή γυμνών τους φωτογραφιών και βίντεο;

Αν δεν δώσουμε στα παιδιά που σήμερα έως την ηλικία των 13 πιθανό να έχουν εκτεθεί σε εκατομμύρια εικόνες μέσω του διαδικτύου, των τηλεοπτικών καναλιών, ηλεκτρονικών παιγνιδιών κτλ (αναλογιστείτε τη σύγκριση με εμάς που μεγαλώσαμε με μόνο επιρροή 1-2 τηλεοπτικών καναλιών), τα εφόδια να ερμηνεύουν αυτές τις εικόνες πως τα αναμένουμε να μπορούν να διαχωρίσουν την φαντασία από την πραγματικότητα;

Το να χρησιμοποιούμε «χαριτωμένες» ονομασίες στη θέση κατανοητών ιατρικών ορολογιών, δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της πραγματικότητας.

Για αυτό ακριβώς μέσω της Εθνικής Στρατηγικής για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών, εντάχθηκε η αναγκαστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στις δράσεις του Υπουργείου Παιδείας από την προ-δημοτική ηλικία και τους συγχαίρω για την υλοποίηση της.

Όσον αφορά τις ενστάσεις της μεμονωμένης ομάδας γονέων και των επιχειρημάτων τους, απαντώ σε 2 σημαντικά σημεία:

1. Το υλικό ετοιμάστηκε βάση προδιαγραφών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και απευθύνεται σε κάθε παιδί ανά ηλικία. Το να χρησιμοποιούμε «χαριτωμένες» ονομασίες στη θέση κατανοητών ιατρικών ορολογιών δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της πραγματικότητας.

2. Όχι, δεν έχει οποιοσδήποτε από εμάς ανθρώπινο δικαίωμα να επιλέγουμε τα μαθήματα τα οποία θα παρακολουθούν τα παιδιά. Τα παιδιά δεν είναι ιδιοκτησία μας. Προσωρινοί τους φροντιστές είμαστε μόνο, με ευθύνη να τα προστατεύουμε και να προστατεύουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα τους. Και η πρόσβαση σε εκπαίδευση η οποία θα τους προστατέψει από ασθένειες και κακοποίηση, είναι ανθρώπινο τους δικαίωμα, το οποίο όχι μόνο δεν δικαιούμαστε να το παραβιάζουμε, αλλά οφείλουμε να το προστατεύσουμε. Αν αποδεχθούμε να παραβιάσουμε αυτό το δικαίωμα των παιδιών μας, ας αναλάβουμε και την ευθύνη για τον κίνδυνο στον οποίο θα συνεχίσουμε να τους εκθέτουμε.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε με την κυρία Παπαδοπούλου, η ίδια θέλησε να προσθέσει πως όλες αυτές οι δράσεις δεν γίνονται αυθαίρετα, αντίθετα υπάρχουν αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που στην ουσία κατοχυρώνουν το δικαίωμα του παιδιού στη σεξουαλική εκπαιδευτική διαπαιδαγώγηση.

 

Η Πρόεδρος της ΓΟΔΗΣΥ κα Ξένια Κωνσταντίνου, γράφει στη CITY για το ζήτημα: Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, ένα στα πέντε παιδιά στην Ευρώπη πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης ή/ και εκμετάλλευσης. Στην Κύπρο, με βάση έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου, η αναλογία αυτή είναι ακόμη πιο τρομακτική: ένα στα τέσσερα κορίτσια και ένα στα έξι αγόρια υπόκεινται σε κάποια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης ή εκμετάλλευσης. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από νεαρή ηλικία αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης. Επειδή η διαπαιδαγώγηση βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν το σώμα τους, τα συναισθήματά τους και να ορίσουν τα όρια μίας υγιούς συναισθηματικής και ερωτικής σχέσης. Η διαπαιδαγώγησή αποτελεί δικαίωμα αλλά και υποχρέωση τους. Επειδή το κάθε παιδί έχει δικαίωμα να γνωρίζει ποια όρια πρέπει να θέσει στους άλλους, αλλά έχει και την υποχρέωση να ορίσει τα δικά του όρια στη συμπεριφορά του έναντι των άλλων. Ιδιαίτερα αν σκεφτούμε ότι οι περισσότερες υποθέσεις κακοποίησης είναι για χρόνια επαναλαμβανόμενες αυτό οφείλεται στο γεγονός του ότι, ένα μικρό παιδί δε μπορεί να ξέρει αν είναι σωστό αυτό που του συμβαίνει ή όχι.

Οπότε μόνο η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση με προσαρμοσμένο το περιεχόμενο ανάλογα με κάθε ηλικία μπορεί να τα προστατεύσει. Είναι εξάλλου πλέον κοινά αποδεκτό ότι η άγνοια αποτελεί τον βασικό λόγο ανεπιθύμητων εφηβικών κυήσεων και μετάδοσης σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων. Καταληκτικά εμείς ως ΓΟΔΗΣΥ χαιρετίζουμε τη νέα πολιτική ολιστικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Τη θεωρούμε απαραίτητη και αναπόσπαστο μέρος της ευρύτερης στρατηγικής πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης και υποστηρίζουμε την άμεση και καθολική εφαρμογή της.

Παράλληλα με τις πιο πάνω απόψεις, θεωρήσαμε σωστό να μάθουμε ποια είναι και η γνώμη νεαρών γονέων, οι οποίοι επηρεάζονται από τη συγκεκριμένη εξέλιξη.

 

Μαρία Χαραλάμπους, 38 ετών, δύο παιδιά

«Θεωρώ υποχρέωση του εκπαιδευτικού συστήματος να εισάξει το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Άλλωστε αυτό ορίζει και η νομοθεσία, αλλά και οι συμβάσεις για τα δικαιώματα του παιδιού. Αν ένας άνθρωπος δεν γνωρίζει πώς λειτουργεί το σώμα του, πώς μπορεί να προστατευθεί από ανεπιθύμητες συμπεριφορές και πώς θα αναπτύξει υγιείς σχέσεις με τους άλλους, δεν μπορεί να αναπτύξει μια ισορροπημένη προσωπικότητα. Αν τα παιδιά δεν μάθουν γι' αυτά τα θέματα από επίσημες και υπεύθυνες πηγές πληροφόρησης θα καταφύγουν στο ίντερνετ, στην πορνογραφία και τις φήμες και τους μύθους που κυκλοφορούν γύρω τους. Είναι ευθύνη γονιών και σχολείου να τους παρέχουν όχι μόνο το σωστό υλικό, αλλά και το κατάλληλο συναισθηματικό και ψυχολογικό πλαίσιο για να κουβεντιάσουν ελεύθερα γι' αυτά τα θέματα».

 Αν τα παιδιά δεν μάθουν γι' αυτά τα θέματα από επίσημες και υπεύθυνες πηγές πληροφόρησης θα καταφύγουν στο ίντερνετ, στην πορνογραφία και τις φήμες και τους μύθους που κυκλοφορούν γύρω τους.

Κατερίνα Παπαφιλοθέου Κολότα, 35 ετών, δύο παιδιά

«Το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής είναι σίγουρα κάτι που θέλω να ενταχθεί στη σχολική ύλη. Ο κύριος λόγος είναι για να ενημερωθούν τα παιδιά σωστά, από άτομα τα οποία είναι αρμόδια και όχι για παράδειγμα από μια συντηρητική και μεγάλης ηλικίας δασκάλα, η οποία ενδεχομένως να τους δημιουργήσει αισθήματα ντροπής γύρω από το συγκεκριμένο θέμα. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου μαθήματος, θα πρέπει περιλαμβάνεται και μια κουβέντα για τα όρια και το πως δεν επιτρέπεται να γίνεται κάτι στο σώμα των παιδιών χωρίς την άδεια τους. Να ενημερώνονται, δηλαδή, οι μαθητές για θέματα που έχουν να κάνουν με την παιδεραστία με τρόπο ο οποίος δεν θα τους τρομάζει. Θα πρέπει να υπάρχει μια σωστή ενημέρωση γύρω από το θέμα, χωρίς να εμπλέκονται σε αυτό θρησκείες ή να γίνεται στη συνείδηση των παιδιών ενοχοποίηση του σεξ».

 

Παναγιώτης Λοΐζου, 35 ετών, ένα παιδί

«Βασικά μπορώ να πω ότι είμαι παραδοσιακός τύπος πατέρα. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να μην αφουγκραστώ την ανάγκη για εισαγωγή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία. Αν με ρωτούσες πριν 15 χρόνια θα σου έλεγα όχι, σήμερα όμως είμαι υπέρ, αφού τα παιδιά πλέον είναι σε θέση να κατανοήσουν πολύ περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε. Άλλωστε η επαφή τους με την τεχνολογία είναι τόσο στενή πλέον, που ανά πάσα στιγμή υπάρχει ο κίνδυνος να «ανακαλύψουν» λάθος πράγματα. Προτιμώ λοιπόν μια εμπεριστατωμένη και ενδελεχή σχολική εκπαίδευση γύρω από θέματα σεξουαλικότητας, συναισθημάτων και προστασίας, παρά οτιδήποτε άλλο».

 Όλοι οι γονείς οφείλουμε να ενημερωνόμαστε και να είμαστε σε θέση να συζητάμε ανοικτά μαζί με τα παιδιά μας θέματα που αφορούν την αγάπη, το σεβασμό, την αυτοεκτίμηση.

Νατάσα Φρειδερίκου, 42 ετών, δύο παιδιά

«Ως μητέρα θεωρώ απαράδεκτο το να συζητάμε ακόμη σήμερα το αν θα πρέπει να υπάρχει το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία. Είναι σαν να αρνούμαστε πως τα παιδιά μας θα μάθουν για το σεξ έστω και αν δεν έχουν το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο σχολείο, αφού αυτή τη στιγμή η πρόσβαση που έχουν στην πληροφορία σχετικά με αυτό το θέμα είναι απεριόριστη και οι πηγές αμφισβητούμενες. Είναι σαν να αρνούμαστε πως στην Κύπρο οι έφηβοι έχουν σεξουαλικές σχέσεις. Είναι σαν να αρνούμαστε πως οι έφηβοι πρέπει να ενημερώνονται για και να μπορούν να συζητούν σχετικά με τη σεξουαλικότητά τους ΠΡΙΝ να έχουν σεξουαλική επαφή. Είναι σαν να αρνούμαστε πως στην Κύπρο ένα στα τέσσερα παιδιά είναι θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Είναι σαν να αρνούμαστε πως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μπορεί να επηρεάσει τη ζωή των νέων περισσότερο από κάθε άλλο μάθημα στη μετέπειτα ζωή τους και στην προσωπική τους ευτυχία εκπαιδεύοντας τους για υγιείς σχέσεις και για τα δικαιώματά τους μέσα σε μια σχέση.

Προσωπικά εγώ θέλω τα παιδιά μου να οπλιστούν με τις κρίσιμες δεξιότητες και τα εργαλεία που χρειάζονται για να μπορούν να παίρνουν σωστές αποφάσεις σχετικά με το σεξ, τη σεξουαλική τους υγεία και τις σχέσεις τους. Αυτό δεν σημαίνει πως εγώ ως γονιός δεν θα έχω κανένα ρόλο στην εκπαίδευση των δικών μου παιδιών. Όλοι οι γονείς οφείλουμε να ενημερωνόμαστε και να είμαστε σε θέση να συζητάμε ανοικτά μαζί με τα παιδιά μας θέματα που αφορούν την αγάπη, το σεβασμό, την αυτοεκτίμηση, τις υγιείς σχέσεις και τόσα άλλα που θα τους βοηθήσουν να έχουν είναι συναισθηματικά υγιείς ως ενήλικες».

Σαν σαραντάχρονη μητέρα, απλά θα ήθελα να είχα σύμμαχο μου το σχολείο.

Μύρια Καρύδου, 37 ετών, δύο παιδιά

«Είμαι μητέρα δύο κοριτσιών, 8 και 4 χρόνων. Αν και έχουμε επιλέξει ιδιωτική εκπαίδευση για τα παιδιά μας, είναι εμφανές ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των σχολείων, ιδιωτικών και δημοσίων, δεν υπάρχει καθόλου σεξουαλική εκπαίδευση – εάν υπάρχει, γίνεται σποραδικά σε πιεσμένα χρονικά πλαίσια, και από καθηγητές που και οι ίδιοι κοκκινίζουν στην προοπτική να μιλήσουν στους έφηβους μαθητές τους για ‘υγρά όνειρα’ και ‘πρόωρη εξπερμάτιση’. Η σεξουαλική αγωγή πρέπει να ενταχθεί στην εκπαίδευση όταν τα παιδιά αρχίζουν να εξερευνούν το δικό τους σώμα και να δείχνουν ενδιαφέρον στα σώματα άλλων παιδιών ή και μεγάλων.

Για τη μικρή μου κόρη αυτή η ηλικία είναι τώρα – από τα 4. ‘Όχι, δεν είναι καθόλου νωρίς να μάθει ένα μικρό παιδάκι (και στο σχολείο του) για το ‘καλό’ άγγιγμα, να λέει όχι στο κακό άγγιγμα, να νιώθει κυρίαρχο και περήφανο για το σώμα του και να μπορεί να έχει μία θετική και ανοικτή εικόνα σε ότι αφορά την σεξουαλικότητα του και το σεξ γενικά. Ένα παιδάκι των 4 ετών δεν θα ξέρει τη λέξη ‘σεξ’, όμως γνωρίζει ήδη πολλά για την τρυφερότητα, την αγάπη, τις αγκαλιές και τα χάδια. Ένα οχτάχρονο παιδάκι από την άλλη, ξέρει και τη λέξη και έχει ήδη μάθει να νιώθει άβολα στο άκουσμα της. Σαν σαραντάχρονη μητέρα, απλά θα ήθελα να είχα σύμμαχο μου το σχολείο, να υποδεικνύει και να υπενθυμίζει στα παιδιά μου (και στους συμμαθητές τους) και κατ’ επέκταση στους γονείς, αυτά όλα που δεν είχαμε εμείς στην παιδική και εφηβική ηλικία, και που μετά τρέχουμε να διορθώσουμε αφού δεν τα προλάβαμε».

 

*Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρη την εισήγηση της Επιτρόπου Προστασίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού κας Λήδας Κουρσουμπά, πατώντας ΕΔΩ.