Γράφει η Τάνια Νεοκλέους

Κεντρική Φωτογραφία: Παύλος Βρυωνίδης

 

Το αναπαράγω από τη σελίδα φίλου στο Facebook. Πιο πολύ από κεκτημένη ταχύτητα παρά από μουσικό ενδιαφέρον για ένα κομμάτι που έχει τίτλο «Θυμούμαι» και που το τραγουδάει ένας άγνωστος (μέχρι εκείνη την ώρα) σε μένα τύπος, που λέγεται Τζούλιο.

Η καθαρά βιωματική ιστορία του αντιδραστικού μαθητή του τελευταίου θρανίου, που δεν μπορούσε με τίποτα να συγκρατήσει τη γλώσσα του σε αυτά που έβλεπε γύρω του, τρυπάει βασανιστικά την ασφαλή ζώνη που συνηθίζω να ζω και με κάνει να θέλω να ψάξω για περισσότερα τραγούδια του. Ο στίχος σε κυπριακή διάλεκτο, πάνω στον οποίο κινούνται όλα του τα κομμάτια, μοιάζει σαν να έχει γραφτεί για μένα προσωπικά αλλά και για τον κάθε ένα που προσπαθεί να σκέφτεται λίγο έξω από τα συνηθισμένα. «Συνέχεια ρωτούμε πού μας παίρνουν, όι πού πάμε», λέει σε ένα από τα τραγούδια του ο Τζούλιο και ο στίχος αυτός γίνεται η αφορμή να ψάξω για το τηλέφωνό του για να κλείσουμε μια συνάντηση.

Σε ένα χώρο που τα beat ακούγονται πιο δυνατά από τις ομιλίες μας και εν μέσω δικής του πρόβας, ακούω με προσοχή τις σκέψεις ενός ανθρώπου που κατάφερε να μετουσιώσει τον θυμό και την απογοήτευσή του σε έμμετρο λόγο και μίλησε στα κυπριακά με την ελπίδα ότι έτσι, ίσως τον καταλάβουν. Παρατηρώντας τον καλύτερα, θα σου πω, με το χέρι στην καρδιά, ότι ο (πολύ ευγενικός) τύπος που έχω απέναντί μου, δεν έχει πάνω του τίποτα το επιτηδευμένο. Δεν υιοθετεί υφάκια για να πουλήσει πνεύμα, δεν κάνει επίδειξη των (πολλών) γνώσεων του, δεν βρίζει μέσα από τους στίχους του για να τραβήξει την προσοχή, δεν γράφει για να γράψει.

Και αν σήμερα στα 34 του χρόνια δεν ζει όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοί του τη φυσιολογική ζωή ενός γραφίστα, είναι επειδή ποτέ δεν βολεύτηκε στην αναπαυτική καρέκλα του και ποτέ δεν μάσησε τα λόγια του. Αυτή, λοιπόν, είναι η πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση του Τζούλιο Ορφανίδη.

Ο άνθρωπος αν δεν γνωρίσει τον άνθρωπο δεν μπορεί να πατήσει πάνω σε καμιά ιδεολογία. Τα κόμματα, οι ομάδες και τα χρώματα, φανατίζουν.

Πώς ήσουν ως παιδί; Τραβούσες την προσοχή;

Νομίζω ότι από το όνομά μου και μόνο τραβούσα την προσοχή, αλλά και από τις συμπεριφορές μου, οι οποίες δεν ήταν και τόσο καλές όταν ήμουν μικρός. Ήμουν πάντα εκείνος που μιλούσε και ο πρώτος που αντιδρούσε στα όσα γίνονταν γύρω μου. Είχα πάντα έναν οξύ λόγο, ίσως λίγο περισσότερο από όσο έπρεπε.

Ο οποίος πώς προέκυψε;

Μεγαλώνοντας στα Κοκκινοχώρια, ένα μέρος μακριά από τη Λεμεσό όπου γεννήθηκα, ένιωθα ότι δεν «χωρούσα». Η παιδική μου ηλικία ήταν κάπως μπερδεμένη εξαιτίας του ότι αλλάζαμε συνεχώς σπίτια, σχολεία κτλ. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο πατέρας μου, μου έδωσε να διαβάσω πολλή ποίηση, από τότε που ήμουν πολύ μικρός, με έκαναν να υιοθετήσω έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης.

Στίχους πότε ξεκίνησες να γράφεις;

Ήταν, θυμάμαι, γύρω στα 15 μου όταν ξεκίνησα να γράφω ποιήματα αλλά και πεζό λόγο. Στα 17 μου γνώρισα το ραπ και είδα ότι ήταν κάτι πολύ παραπλήσιο της ποίησης με μια άλλη έκφραση, η οποία μου ταίριαζε πολύ περισσότερο.

Από τη συμμετοχή του στο Summer Hop 2017

Το γεγονός ότι ο πατέρας μου, μου έδωσε να διαβάσω πολλή ποίηση, από τότε που ήμουν πολύ μικρός, με έκαναν να υιοθετήσω έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης.

Γιατί στην κυπριακή διάλεκτο;

Για πολλά χρόνια έγραφα σε ελληνικό στίχο, σκέφτομαι, όμως, κυπριακά. Επειδή τα πράγματα που γράφω, πολλές φορές, είναι πολύ μακριά να τα ξεδιπλώσεις, είναι πιο εύκολο να το κάνω στη γλώσσα που σκέφτομαι. Έχουμε ένα ιδίωμα που είναι πολύ κρίμα να μην χρησιμοποιείται ειδικά στο ραπ, που είναι η τέχνη του λόγου και της έντασης.

Για ποια πράγματα έγραφες στα δεκαπέντε σου;

Πάνε πολλά χρόνια που έχω να κάνω αναδρομή σε αυτά που έγραφα τότε, όμως, θυμάμαι ότι ήταν περισσότερο αισθήματα, παρά βιώματα. Με τα χρόνια και έχοντας πλέον τις κατάλληλες αντιλήψεις και εμπειρίες, ο στίχος μου άρχισε να βγαίνει περισσότερο μέσα από τη ζωή μου παρά από το μυαλό μου. Αυτός ήταν και ο λόγος που άργησα αρκετά να βγάλω τη μουσική μου προς τα έξω. Όταν στα 22 μου κατάφερα, για πρώτη φορά, να βάλω δικό μου τραγούδι να το ακούσουν οι γονείς μου, ήξερα ότι μπορώ να τραγουδήσω οποιουδήποτε και να το δώσω να το ακούσουν κι άλλοι.

Οι γονείς σου στήριζαν πάντα αυτά που έκανες;

Ναι, αν και δεν το άξιζα σε όλες τις περιπτώσεις. Έχω έναν αντιδραστικό εαυτό, τον οποίο εκδήλωσα από πολύ μικρός. Οι πρώτοι που εισέπραξαν αυτή μου την αντίδραση ήταν οι γονείς μου.

Πρώτα αλλάζεις τον κόσμο μέσα σου και μετά την κοινωνία.

Αντίδραση σε ποια πράγματα;

Είχα πάντα την αντίληψη ότι ο κόσμος είναι κακός. Αυτό το είδα και μέσα από τη ζωή του πατέρα μου, ο οποίος έχει μια αναπηρία στα χέρια και παρόλο που είναι ένας άνθρωπος πολύ μορφωμένος, ό,τι  κέρδισε στη ζωή του δεν το πήρε ποτέ ισάξια. Έπρεπε να πολεμήσει πολύ περισσότερο από το κανονικό για να πάρει εκείνο που άξιζε. Αυτό ήταν ένα πράγμα που είδα από παιδί. Μεγαλώνοντας σε έναν ξένο τόπο και όντας εκείνος που πάντα μιλούσε, η κατάσταση αυτή με έκανε να αντιδρώ.

Στην Αγγλία, όταν πήγες για σπουδές, τι είδες και επηρεάστηκες;

Οι σπουδές μου στις Γραφικές Τέχνες και τη Διαφήμιση μού έδειξαν πολλά πράγματα τα οποία μπορεί και να μην ήθελα να δω, με αποτέλεσμα να σκοτώσω, σε μεγάλο βαθμό, τον ρομαντισμό μου. Είδα την πραγματική όψη της Τέχνης που δεν είναι άλλη από την εμπορευματοποίησή της. Μέσα από όλα αυτά, όμως, και μαθαίνοντας μέσα από τις σπουδές μου για πολλούς καλλιτέχνες που είναι και έξω από τη μουσική, κατάφερα να αντιληφθώ τη μουσική με έναν άλλο τρόπο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι το ραπ και το χιπ χοπ δεν είναι τέχνη ή ακόμα ότι δεν είναι καν μουσική. Τεράστιο λάθος.

Το μόνο είδος σκλάβου που δεν μπορεί να ελευθερωθεί είναι αυτός που νομίζει ότι είναι ελεύθερος. Αυτό ακριβώς συμβαίνει: μας δίνουν τα πάντα για να κοιτάζουμε από την άλλη. Τόσο απλά.

Τι είναι, λοιπόν, για σένα το χιπ χοπ και το ραπ;

Το χιπ χοπ καταρχάς είναι στάση ζωής. Ο χορός, το MCing, το Graffiting, το DJing, συνδυάζονται πανέμορφα μεταξύ τους και αποτελούν μία κουλτούρα, η οποία μορφώνει τον κόσμο. Το ραπ, από την άλλη, για μένα είναι φάρμακο. Είναι εκείνο που βοήθησε τον αντιδραστικό εαυτό που έχω, να τον περιορίσω λίγο και να τον βγάλω μέσα από τη μουσική μου με ένα σωστό τρόπο, παρά να καταλήξω σκλάβος της αντίδρασης.

Τα πράγματα που κάνουν τους σημερινούς δεκαπεντάρηδες να αντιδρούν είναι διαφορετικά από εκείνα που έκαναν εσένα όταν ήσουν σε εκείνη την ηλικία;

Πολλά πράγματα είναι διαχρονικά, η μουσική είναι εκείνη που αλλάζει. Τα προβλήματα ενός τόπου παίρνουν πολύ περισσότερο χρόνο να αλλάξουν από ό,τι μια μουσική. Εγώ αυτά που τραγουδούσα, για παράδειγμα, πριν πέντε χρόνια ή και παλιότερα, είναι δυστυχώς ακόμα τα ίδια και ενοχλούν για τους ίδιους λόγους.

Summer Hop 2017

Η ιστορία μας το έδειξε πολλές φορές, ότι σε δύσκολους καιρούς μιας χώρας και μιας κοινωνίας, ακμάζουν τα άκρα. Όσο το ένα άκρο είναι ο φασισμός, το άλλο άκρο είναι το «δεν γαμιέται».

Στο τραγούδι «Το Μανιφέστο του Σκλάβου», λες ότι πλέον έχει αλλάξει η μορφή της σκλαβιάς…

Άλλαξε με ένα πολύ έξυπνο τρόπο. Η παγκοσμιοποίηση, που άλλοι τη στήριξαν και άλλοι της εναντιώθηκαν, επήλθε τελικά και εμείς τη ζούμε και είμαστε δούλοι της. Εκείνοι που κρατούν αυτό το παιχνίδι, είναι αυτοί που ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν μέσω της τηλεόρασης, του Τύπου, του καπιταλιστικού συστήματος, των τραπεζών, της δουλειάς και της καθημερινότητας μας. Είναι όλα ένας πολύ καλοστημένος ιστός της αράχνης που δεν μπορείς να βγεις από μέσα. Το μόνο είδος σκλάβου που δεν μπορεί να ελευθερωθεί είναι αυτός που νομίζει ότι είναι ελεύθερος. Αυτό ακριβώς συμβαίνει: μας δίνουν τα πάντα για να κοιτάζουμε από την άλλη. Τόσο απλά.

Ήταν ένα μάθημα, πιστεύεις, για τους Κύπριους η οικονομική κρίση;

Η οικονομική κρίση έδειξε το πραγματικό πρόσωπο του κάθε Κύπριου. Το τραγούδι «Συρματοπλέγματα» λέει «είχες πολλά, ήθελες κι άλλα και έτσι έχασες τα πάντα». Αυτό ακριβώς πιστεύω ότι έγινε. Οι οικονομίες είναι φούσκες. Χτίζονται για να καταρρέουν. Ο αυτοσκοπός της οικονομίας είναι να καταρρεύσει και να βγάλει επάνω εκείνους που την διαμόρφωσαν. Εγώ δεν είμαι υπέρ του να καθορίζεις πώς πρέπει να ζήσει ο άνθρωπος και τι πρέπει να αγοράσει ή τι πρέπει να φάει. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει και ο Κυπραίος νομίζω άρχισε να ξυπνά. Αυτός είναι και ο λόγος που και το χιπ χοπ γενικά αλλά και η δική μου μουσική άρχισαν να έχουν απήχηση.

Αν δεν αλλάξεις τον εαυτό σου, όσο αριστερός και να είσαι, δεν θα υπάρξει μοντέλο συστήματος που να σε σώσει. Με πιάνεις;

Είναι τελικά όλα ανώφελα και σκοτεινά σε αυτό τον κόσμο, όπως λέει και το τραγούδι σου;

Καθόλου, όπως δεν ήταν μάταιες ούτε και οι επαναστάσεις που έγιναν στην ιστορία, ειδικά εκείνες που είχαν να κάνουν με το άτομο και όχι με τις κοινωνίες. Πρώτα αλλάζεις τον κόσμο μέσα σου και μετά την κοινωνία. Αυτό που μου δίνει ελπίδα είναι ότι κάθε μέρα μιλώ με νέους ανθρώπους, που αντιλαμβάνονται πάρα πολλά πράγματα, που βαρέθηκαν το μίσος και που ζητούν τις λύσεις σε πιο απλά και πιο ανθρώπινα πράγματα. Η Τέχνη ήταν πάντα ένας πρωτοστάτης της αλλαγής.

Ποιες σκέψεις κάνεις πάνω στην άνοδο του φασισμού ως παγκόσμιο φαινόμενο;

Η ιστορία μας το έδειξε πολλές φορές, ότι σε δύσκολους καιρούς μιας χώρας και μιας κοινωνίας, ακμάζουν τα άκρα. Όσο το ένα άκρο είναι ο φασισμός, το άλλο άκρο είναι το «δεν γαμιέται». Αυτά δυστυχώς είναι φαινόμενα της εποχής.

Η άνοδος αυτή των άκρων, είναι, νομίζεις, και ένα αποτέλεσμα αδυναμίας της αριστεράς σε παγκόσμιο επίπεδο;

Η αριστερά σε αρκετές χώρες της Ευρώπης έχασε την ευκαιρία να εξελιχθεί σωστά. Υπάρχουν χώρες, και ειδικά στη Λατινική Αμερική, που το αριστερό νεύμα εκσυγχρονίστηκε και άνθισε. Στην Ευρώπη, για κάποιο λόγο η προσπάθεια απέτυχε. Η αριστερά, όσο έπαιρνε σωστά βήματα και σωστές οδούς, πάντα βοηθούσε να μην εξαπλωθεί ο φασισμός. Εγώ, όμως, είμαι της άποψης ότι όλες οι ιδεολογίες και τα μοντέλα των συστημάτων που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι λάθος. Ο άνθρωπος αν δεν γνωρίσει τον άνθρωπο δεν μπορεί να πατήσει πάνω σε καμιά ιδεολογία. Τα κόμματα, οι ομάδες και τα χρώματα, φανατίζουν. Δεν σου λέω τώρα να καταργηθούν όλα τα σωματεία. Καμία σχέση. Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι να αλλάξει ο άνθρωπος ριζικά. Αν δεν αλλάξεις τον εαυτό σου, όσο αριστερός και να είσαι, δεν θα υπάρξει μοντέλο συστήματος που να σε σώσει. Με πιάνεις; Όλοι μας έχουμε μικρά δείγματα φασισμού μέσα στους χαρακτήρες μας και μέσα στην καθημερινότητα μας. Παιδεία είναι που μας χρειάζεται.

Όλοι μας έχουμε μικρά δείγματα φασισμού μέσα στους χαρακτήρες μας και μέσα στην καθημερινότητα μας. Παιδεία είναι που μας χρειάζεται.

Πώς θα ήταν ένας ιδανικός κόσμος για σένα;

Η κοινωνία μας αναπτύχθηκε τόσο πολύ σε θέματα τεχνολογίας και γνώσης που αν τα μοιραστούμε, μπορούμε όλοι να έχουμε τα πάντα και αυτό δεν είναι ουτοπικό. Ο Jacque Fresco, για παράδειγμα, είναι ένας τύπος ο οποίος κατέθεσε μια θεωρία που μιλά με αριθμούς για το τι μπορεί να παράξει μια χώρα και το τι μπορεί να δώσει πίσω με την κατάλληλη τεχνολογία και τις κατάλληλες υποδομές. Ακούγεται πολύ ουτοπικό αυτό το πράγμα, αλλά αν αφαιρέσεις το κέρδος από τη μέση, για μένα αυτή είναι η ιδανική κοινωνία, γι’ αυτό και με βρίσκεις μέσα σε παρέες και κοινότητες που υποστηρίζουμε αυτό το πράγμα.

Οι σπουδές μου στις Γραφικές Τέχνες και τη Διαφήμιση μού έδειξαν πολλά πράγματα τα οποία μπορεί και να μην ήθελα να δω, με αποτέλεσμα να σκοτώσω, σε μεγάλο βαθμό, τον ρομαντισμό μου.

Καλλιτεχνικά τι ακολουθεί για σένα;

Η επόμενη μου εμφάνιση θα είναι στις 26 Αυγούστου, στη μουσική σκηνή RED, στη Λευκωσία, στο πλαίσιο του κυπριακού Hip Hop Festival. Παράλληλα, αυτή την περίοδο, μαζί με άλλους καλλιτέχνες, στήνουμε μια κολεκτίβα η οποία ονομάζεται Barco Pirata (πειρατικό πλοίο). Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός χώρου στον οποίο θα φιλοξενούμε διάφορους καλλιτέχνες χωρίς κέρδος ή κατεύθυνση και με κοινό παρονομαστή τον σεβασμό προς την τέχνη που κάνουμε και τον κόσμο που την ακολουθεί. Δυστυχώς το hip hop είναι ένας κόσμος, που ειδικά στην Κύπρο, χάνει την αυθεντικότητά του και εμείς αυτό που θέλουμε, είναι να πάμε κόντρα σε αυτό το πράγμα και να δώσουμε κάτι που είναι αυθεντικό και βγαίνει από εμάς.