Γράφει η ψυχολόγος Στέλλα Μυριάνθους MSc

 

Ένα γραφείο στο υπνοδωμάτιο προσφέρει απομόνωση και ησυχία, μακριά από άλλους θορύβους στο σπίτι. Στο δωμάτιο υπάρχουν όλα όσα χρειάζεται για να διαβάσεις  βιβλία, μαρκαδόροι κλπ) χωρίς να κάνεις   βόλτες από και προς το υπνοδωμάτιο κάθε φορά που ξεχνάς κάτι. Επίσης,  κλείνοντας την πόρτα είναι ξεκάθαρο μήνυμα προς τα αλλά μέλη (πχ αδελφάκια) πως είναι ώρα μελέτης. Αλλά, μέσα στον χώρο του υπνοδωματίου εκτός από τα βιβλία μας υπάρχουν συνήθως και όλα τα παιχνίδια, τα αγαπημένα και προσωπικά μας πράγματα. Αυτά είναι εύκολο να μας αποσπάσουν την προσοχή μας και να κάνουμε το ένα διάλειμμα μετά το άλλο. Επίσης, συνήθως τα υπνοδωμάτια βρίσκονται στον επάνω όροφο του σπιτιού και αυτό δεν βοηθά κάθε φορά που θέλουμε ένα σνακ ή έστω λίγο νερό. Ο χώρος του υπνοδωματίου ίσως να δυσκολεύει και τους γονείς στο να ελέγχουν και να βοηθούν στο διάβασμα τον μαθητή.

Το τραπέζι της κουζίνας δεν προσφέρει απομόνωση και ησυχία, αφού πιθανόν να έχει αρκετούς θορύβους και δραστηριότητα από την οικογένεια (πχ το πλυντήριο που δουλεύει, η μαμά ή ο μπαμπάς που μαγειρεύει και όλοι οι υπόλοιποι που μπαινοβγαίνουν). Το τραπέζι της κουζίνας όμως είναι μεγάλο και ιδανικό για να απλώσουμε όλα τα βιβλία, τετράδια κλπ που χρειαζόμαστε, έχουμε εύκολη πρόσβαση σε σνακ και νερό και σε βοήθεια από τους γονείς μας όπου χρειαστεί. Επίσης, στην κουζίνα νιώθουμε πως είμαστε μαζί με την οικογένεια μας που πιθανόν δεν έχουμε δει όλη μέρα. Για ένα μαθητή όμως που η προσοχή του αποσπάται εύκολα από τους θορύβους αυτούς και τη γενική δραστηριότητα των υπολοίπων στο χώρο, δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για διάβασμα.

Ο καλύτερος χώρος για το σχολικό διάβασμα λοιπόν εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η προσωπικότητα του μαθητή, η ηλικία του, ο βαθμός συγκέντρωσής του, αλλά και κάτω από ποιες συνθήκες αποσπάται η προσοχή του (πχ αν είναι μόνος σε ήσυχο δωμάτιο ονειροπολεί ή εάν βρίσκεται σε δωμάτιο με κίνηση και θόρυβο δεν συγκεντρώνεται). Γενικά, βασικό κριτήριο είναι το πως λειτουργεί καλύτερα ο μαθητής μέσα στην καθημερινότητα της οικογένειας του εκείνη την ώρα που θα πρέπει να επικεντρωθεί στο διάβασμα.

Υπάρχουν φυσικά και τρόποι οι οποίοι  διευκολύνουν και  βοηθούν πάρα πολύ στην οργάνωση του σχολικού διαβάσματος και στην συγκέντρωση του μαθητή, έτσι ώστε είτε υπάρχει μια δυσκολία (πχ υπερκινητικότητα, διάσπαση προσοχής κλπ) είτε όχι, να γίνεται το διάβασμα πιο αποτελεσματικά, ευχάριστα και γρήγορα για να μας μένει και -το πιο σημαντικό- ο ελεύθερος χρόνος!

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητα (ADHD)

Το σχολικό διάβασμα δεν είναι εύκολο ειδικά εάν ο μαθητής αγωνίζεται και με επιπλέον δυσκολίες, όπως η συγκέντρωση η μνήμη κλπ. Ο/η μαθητής/τρια πρέπει να αντιγράψει σωστά τις εργασίες για το σπίτι από τον πίνακα ή να θυμήθει να βάλει στην τσάντα το έντυπο, να θυμηθεί να βάλει όλα τα βιβλία και τετράδια πίσω στην τσάντα, και αργότερα στο σπίτι, να βάλει την εργασία σε μια σειρά και να την διεκπεραίωση. Μπορούμε όλο αυτό να το διευκολύνουμε; Φυσικά και ναι!

Στο σχολείο

Καλό είναι να ενημερώσουμε τον/την δάσκαλο/α και να συνεργαστούμε. 

Θα πρέπει να δίνεται αρκετός χρόνος για αντιγραφή από τον πίνακα και όπου χρειάζεται να δίνεται σε μορφή εντύπου.

Θα πρέπει ο/η μαθητής/τρια να κάθεται μπροστά, μακριά από παράθυρο και σε θέση με καλό φως, χωρίς όμως να δημιουργούμε  περισσότερο άγχος και να στοχοποιούμε τον μαθητή/τρια (καθεται μπροστά για να διευκολύνουμε τη συγκέντρωση στον πίνακα και όχι για να φοβάται συνεχώς πως θα τον ρωτούμε τα πάντα).

Στο σπίτι

Δημιουργούμε ένα πρόγραμμα  ρουτίνας (αυτό παρέχει ασφάλεια και προβλεψιμότητα). Θα πάρει λίγο καιρό μέχρι να γίνει συνήθεια αλλά στο τέλος τα αποτελέσματα στην οργάνωση και συγκέντρωση είναι φανερά (πχ συγκεκριμένη ώρα διαβάσματος κλπ).

Δημιουργήστε ένα οργανωμένο χώρο εργασίας χωρίς περιττά πράγματα που αποσπούν την προσοχή. Προσοχή στον φωτισμό, τους θορύβους, να μην είμαστε πεινασμένοι ή διψασμένοι, υπερβολικά κουρασμένοι ή να έχουμε υπερβολική ενέργεια (δηλαδή, να μην νοιώθει ο μαθητής εξαντλημένος από κάποια σωματική ή νοητική άσκηση, ενώ από την άλλη, στις περιπτώσεις της υπερκινητικότητας μπορεί να χρειαστεί πρώτα να εκτονώσουμε ενέργεια για να μπορέσουμε να συγκεντρωθούμε).

Βάλτε τα βιβλία και τα τετράδια το ένα πάνω στο άλλο και τελειώνοντάς τα, απομακρύνετέ τα ένα ένα. Έτσι, θα είναι ξεκάθαρο τι απομείνει να διαβαστεί ακόμα.

Επιπλέον, έχετε κοντά σας τη λίστα πάνω στην οποία είναι γραμμένες οι εργασίες για το σπίτι και κάθε μια που τελειώνει βάζετε ένα σημαδάκι.

Κάθε περίπου 20 λεπτά ή μετά από κάθε μάθημα που τελειώνει κάνετε 5 λεπτά διάλειμμα. Τα διαλείμματα θα πρέπει να είναι προκαθορισμένα. Ένα χρωματιστό χαρτάκι ανάμεσα στα βιβλία και στα τετράδια που να συμβολίζει το διάλειμμα το κάνει πιο ξεκάθαρο σε μικρές ηλικίες.

Τι διαβάζουμε πρώτα;

Κάποιο θα πρέπει να διαβαστεί πρώτο, κάποιο δεύτερο και κάποιο τελευταίο. Πώς αποφασίζουμε; Τα βάζουμε σε σειρά ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας τους για τον μαθητή/τρια και αυτό θα φανεί δοκιμάζοντας τι είναι βοηθητικό για τον κάθε ένα ξεχωριστά. Κάποιοι προτιμούν από το πιο δύσκολο στο πιο εύκολο (έτσι είναι ξεκούραστοι για τα δύσκολα και ξεμπερδεύουν από την αρχή), άλλοι προτιμούν ένα δύσκολο και ένα εύκολο (τους βοηθά στην συγκέντρωση και το βρίσκουν πιο ξεκούραστο) και άλλοι από το πιο εύκολο στο πιο δύσκολο (παίρνουν δύναμη από την σκέψη πως αυτό έμεινε και τα περισσότερα έχουν τελειώσει).

Επιβράβευση

Όλοι επιβραβεύουμε τον εαυτό μας με το τέλος μια δυσκολίας (με ένα καφέ, με μια ταινία, απλά κάνοντας τίποτα κλπ). Για κάποιους μαθητές, επιβράβευση είναι ένας πίνακας που θα βάζουμε αυτοκόλλητο κάθε φορά και για άλλους είναι αρκετό το ότι τα κατάφεραν και σήμερα. Καλό είναι να περιμένουμε κάτι ευχάριστο στο τέλος, όσο μικρό και αν είναι.