Μια υπόθεση με προδιαγεγραμμένο τέλος, το οποίο ο δημοσιογράφος ήξερε και περίμενε, ή μια μυστηριώδης εξαφάνιση που κρύβει αλλότρια κίνητρα με στόχο να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη;

Μπορεί και τα δύο. Όποια και να είναι, ωστόσο, η αλήθεια η εξαφάνιση του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, ο οποίος αγνοείται από τις 2 Οκτωβρίου έχει ταρακουνήσει τη διεθνή σκηνή, έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις ενώ έχει δημιουργήσει νέα έριδα μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας.

Εν συντομία:

Στις 2 Οκτωβρίου ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος, εισέρχεται στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη για να πάρει κάποια έγγραφα για το γάμο του με την Τουρκάλα σύντροφό του και έκτοτε η τύχη του αγνοείται.

Η Τουρκία εμφανίζεται σχεδόν σίγουρη ότι έχει πέσει θύμα δολοφονίας μέσα στο διπλωματικό κτήριο με τις ΗΠΑ ζητούν εξηγήσεις από τη Σαουδική Αραβία –ο Ντόναλντ Τραμπ μάλιστα απειλεί το Ριάντ με αυστηρή τιμωρία αν αποδειχθεί ότι εμπλέκεται στην εξαφάνιση – ενώ νέα τροπή στο μυστήριο δίνουν οι πληροφορίες που θέλουν τον εξαφανισθέντα να κατέγραψε τον ίδιο του τον θάνατο.

Σχεδόν όλες οι πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί ή μεταδοθεί από αμερικανικά και τουρκικά μέσα ενημέρωσης, μέχρι στιγμής, βασίζονται σε «ανώνυμες πηγές», ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, τα ΜΜΕ επικαλούνται αορίστως «εκπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης».

 

Η έρευνα των τουρκικών Αρχών εντός του προξενείου

Προς το παρόν, ελάχιστα πράγματα – τουλάχιστον δημοσίως δεν έχει ανακοινωθεί ότι βρέθηκαν αποδείξεις. Η τουρκική αστυνομία συνεχίζει και σήμερα την έρευνά της που έχει επεκταθεί στην προξενική κατοικία και σε διάφορα οχήματα.

Οι φημολογίες για τη δολοφονία του εντός του προξενείου

Παρότι πλέον το τοπίο άρχισε να ξεκαθαρίζει σχετικά με το τι συνέβη στον Κασόγκι, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες θεωρίες. Αξιωματούχοι από την Άγκυρα είπαν σε αμερικανικές εφημερίδες ότι μετά τον θάνατό του, τεμάχισαν το πτώμα του σε μικρά κομμάτια. Υπάρχουν επίσης αναφορές για «άγριες κραυγές» που ακούγονταν από το προξενείο, ή ότι τον διέλυσαν με οξέα ή ότι τον μετέφεραν έξω από το κτήριο, μέσα από μια σήραγγα.

Η εφημερίδα Yeni Safak έγραψε ότι τις τελευταίες ημέρες έγιναν έρευνες σε διάφορα σημεία στην Κωνσταντινούπολη για τον εντοπισμό του πτώματος.

 

O δημοσιογράφος καθώς εισέρχεται στο προξενείο/Πηγή: Reuters TV/via REUTERS

Τι δείχνουν τα βίντεο που έχουν στην κατοχή τους οι τουρκικές αρχές;

Ακόμη κανείς δεν γνωρίζεις και όπως όλα δείχνουν, κανείς δεν πρόκειται να μάθει. Κανένας δημοσιογράφος, από τα ΜΜΕ που έχουν αναφερθεί στην ύπαρξή τους, δεν τα έχει δει ή ακούσει μέχρι τώρα. Κάποια σενάρια λένε ότι η Τουρκία είχε κοριούς στο προξενείο, αλλά δεν θέλει να το παραδεχτεί. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah έγραψε μια διαφορετική θεωρία, ότι ο Κασόγκι βιντεοσκόπησε ο ίδιος την εκτέλεσή του με το «έξυπνο» ρολόι του που ήταν συνδεδεμένο με το κινητό τηλέφωνό του. Όμως οι ειδικοί αμφισβητούν αυτήν την εκδοχή, λέγοντας ότι θα ήταν δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο, για τεχνικούς λόγους.

H ανακοίνωση των G7

Οι υπουργοί Εξωτερικών των κρατών μελών της Ομάδας των Επτά και η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέφρασαν πρόσφατα την «έντονη ανησυχία» τους για την εξαφάνιση του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, ζητώντας να διενεργηθεί «σε βάθος, αξιόπιστη, διαφανής και ταχεία» έρευνα για την υπόθεση από πλευράς Σαουδικής Αραβίας. «Παραμένουμε ιδιαίτερα ανήσυχοι για την εξαφάνιση του διαπρεπούς Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι», ανέφεραν σε κοινή ανακοίνωσή τους, κρίνοντας ότι εκείνοι που φέρουν ευθύνη για την υπόθεση πρέπει να λογοδοτήσουν.







Ντόναλντ Τραμπ εναντίον Ριάντ

Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έλαβε επίσημη θέση για την εξαφάνιση και παρά τις καλές σχέσεις της κυβέρνησής του με το βασίλειο, τόνισε πως θα υπάρξει «αυστηρή τιμωρία» σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι το Ριάντ έχει ανάμειξη στην εξαφάνιση.

«Προς το παρόν, (οι Σαουδάραβες) διαψεύδουν (την εμπλοκή τους) και την διαψεύδουν κατηγορηματικά. Θα μπορούσαν να ευθύνονται αυτοί; Ναι», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος σε συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό δίκτυο CBS.

Αν αποδειχθεί ότι ευθύνεται το Ριάντ, τότε θα υποστεί μια «αυστηρή τιμωρία», πρόσθεσε ο Τραμπ. Επανέλαβε όμως ότι δεν θέλει να σταματήσει τις πωλήσεις όπλων στη Σαουδική Αραβία, για να μην πληγούν θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωσε ότι διακυβεύονται πολλά στην περίπτωση του Κασόγκι, «ίσως ακριβώς επειδή» ήταν δημοσιογράφος.

 

Ποιος είναι, όμως, ο δημοσιογράφος που η εξαφάνισή του έχει ταρακουνήσει τη διεθνή πολιτική σκηνή;

Ταπεινής καταγωγής, ο Κασόγκι, όπως πολλοί Σαουδάραβες της ηλικίας του, επωφελήθηκε από την γενναιοδωρία του βασιλείου σπουδάζοντας στο εξωτερικό. Φοίτησε σε Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα στις ΗΠΑ και όταν επέστρεψε στη γενέτειρά του εργάστηκε σε εφημερίδες. Τότε του παρουσιάστηκε η μεγάλη ευκαιρία.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι μυστικές υπηρεσίες της Σαουδικής Αραβίας συνεργάζονταν με την CIA και τις Πακιστανικές Αρχές για να «εκδιωχθούν» οι Σοβιετικοί από την Καμπούλ.

Ο Κασόγκι, σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός φίλου του, έκανε στροφή στον… ακτιβισμό και γνωρίστηκε με πολλούς νέους Σαουδάραβες, οι οποίοι μάχονταν για τον ίδιο σκοπό, επηρεασμένοι από την πολιτική της χώρας.

 

Μεταξύ άλλων, γνώρισε και ήρθε πολύ κοντά με τον Οσάμα μπιν Λάντεν, από τον οποίο πήρε πολλές φορές συνέντευξη. Αυτή η σχέση με τον μπιν Λάντεν τον βοήθησε να γνωριστεί με τον πρίγκιπα Τούρκι μπιν Φαϊσάλ, τον μακροβιότερο αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας.

Οι Αρχές ήθελαν έναν πληροφοριοδότη, ο οποίος να τους ενημερώνει για τα σχέδια των νέων και τον απέκτησαν στο πρόσωπο του Κασόγκι, που πλέον ξεκίνησε να χτίζει μία πολύ προσωπική σχέση και με τον πρίγκιπα.

Την τελευταία φορά που συναντήθηκε με τον μπιν Λάντεν ήταν στα μέσα του ’90, όταν ο τρομοκράτης κρυβόταν στο Σουδάν. Επιχείρησε να τον πείσει να εγκαταλείψει τα σχέδιά του και να επιστρέψει στη Σαουδική Αραβία, αλλά απέτυχε.

Όσο μεγάλωνε, η καριέρα του γινόταν ολοένα και πιο ταραχώδης. Ασκούσε κριτική στους συντηρητικούς κληρικούς της χώρας, με αποτέλεσμα να χάσει τη θέση του σε σημαντική εφημερίδα. Παρά τις δυσάρεστες αυτές εξελίξεις ήταν σίγουρος πως υπήρχαν άτομα που στήριζαν την ανάγκη του για αλλαγή του status quo. Πρίγκιπες και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του έδωσαν την ευκαιρία να προχωρήσει σε ενέργειες που θα άλλαζαν την επικρατούσα κατάσταση… πάντα διακριτικά όμως.

Ήταν ένας από τους πλέον επιφανείς δημοσιογράφους που έθεσαν επίσημα ερωτήματα στη Σαουδική Αραβία για τον ρόλο της στην επίθεση της 11 Σεπτεμβρίου στους Διδύμους Πύργους. Και παρότι ήταν πολλοί εκείνοι που τον θεωρούσαν πρόβλημα για την καθεστηκυία τάξη, όταν είχαν ανάγκη από την βοήθειά του δεν δίσταζαν να τον καλέσουν.

 

Το 2002 όταν η αλ Κάιντα ξεκίνησε να ενισχύει τη δύναμή της στο Ριάντ και άλλες πόλεις του βασιλείου, ο πρίγκιπας Τούρκι προσέλαβε τον Κασόγκι ως σύμβουλο. Τον πήρε μαζί του στη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, όπου διετέλεσε πρέσβης.

Μετά το τέλος της καριέρα του πρίγκιπα Τούρκι, ο Κασόγκι επέστρεψε στη δημοσιογραφία. Η ταραχώδης σχέση του με τους συντηρητικούς άρχοντες δεν είχε ξεχαστεί.

Πριν από τρία χρόνια άλλαξε ο βασιλιάς της χώρας και ο γιος αυτού, πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, παρουσιάστηκε ως μία εναλλακτική δύναμη που επιθυμούσε να φέρει «δυτικό αέρα» στη Σαουδική Αραβία. Αντικατέστησε υπερσυντηρικούς κληρικούς και «έβαλε στο συρτάρι» μερικούς από τους αυστηρούς κανονισμούς αυτών.

Ο Κασόγκι, που χρόνια μαχόταν γι’ αυτή την αλλαγή, είδε με μεγάλη συμπάθεια τον πρίγκιπα. Αυτό ήταν μόνο η πρώτη εντύπωση, όμως. Όταν ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν άσκησε επιρροή ώστε να είναι αυτός που θα αναλάβει τα ηνία της χώρας μετά τον πατέρα του και έστειλε στη φυλακή μέλη της βασιλικής οικογένειας, που κατηγορήθηκαν για διαφθορά, ο Κασόγκι εξέφρασε δημόσια την αντίθεσή του.

 

Όπως εξομολογήθηκε ο ίδιος, τότε ξεκίνησε να δέχεται απειλητικά τηλεφωνήματα. «Δέχθηκα ένα τηλεφώνημα στο οποίο με διέταξαν να σιωπήσω», είχε πει στο CNNi, σημειώνοντας πως αυτός που τον είχε καλέσει πρέπει να ανήκε στον στενό κύκλο του πρίγκιπα. «Αυτό με προσέβαλε», δήλωσε.

Αποφάσισε να εγκαταλείψει το βασίλειο. Έμεινε λίγο διάστημα στο Λονδίνο, αβέβαιος για το επόμενο επαγγελματικό του βήμα. Αποφάσισε, όμως, πως πρέπει να εκφράσει την εναντίωσή του στην πολιτική του πρίγκιπα και μετακόμισε στις ΗΠΑ, όπου ξεκίνησε να εργάζεται για την Washington Post.

Στενοί του φίλοι γνώριζαν το πόσο ανησυχούσε για τις επιπτώσεις που θα είχε η απόφασή του να γίνει «εχθρός» του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Όμως, στις 2 Οκτωβρίου μπήκε στο προξενείο, παρότι φοβόταν ότι θα του είχαν στήσει παγίδα.

 

Με πληροφορίες από: CNN, CNNi, ΑΠΕ-ΜΠΕ