Φωτογραφίες; Χάρης Νικολάου

 

Μπορεί να ακούγεται λίγο περίεργο, ειδικά μια τέτοια περίοδο με τα όσα διαδραματίζονται στην περιοχή «Σπηλιές» της Πέγειας, ωστόσο φαίνεται πως υπάρχουν περιπτώσεις αναπτύξεων στην Κύπρο, που όχι μόνο δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον με τις εργασίες τους, αλλά είναι πρόθυμες να συνεργαστούν με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς ούτως ώστε κάθε ενέργεια να γίνει αρμονικά και πάντα με γνώμονα την όσο λιγότερη διατάραξη της οικολογίας της περιοχής. 

Η αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο ήταν μερικές φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο από ένα τεχνητό τούνελ το οποίο ολοκληρώθηκε πριν δύο χρόνια, αλλά μόλις πριν λίγο καιρό φάνηκαν τα θετικά αποτελέσματα της κατασκευής του. Το εν λόγω τούνελ, όπως ανέφερε το κείμενο που το συνόδευε, κατασκευάστηκε με συνεργασία του Τμήματος Περιβάλλοντος, Δασών και χρηματοδότηση από την Hellenic Cooper Mines με σκοπό να φιλοξενήσει συγκεκριμένο είδος νυχτερίδας που ζει στην περιοχή, αλλά και άλλα είδη που χρειάζονται ένα προστατευμένο περιβάλλον για να αναπτυχθούν.

 

Διάβασε κι αυτό: Πήγαμε στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας, όπου πλέον παράγεται και χρυσός [εικόνες]

Πολλές φορές μια καταστροφή μπορεί να δημιουργήσει πολύ καλύτερες λύσεις από την υπάρχουσα κατάσταση.

Τι προηγήθηκε όμως αυτού του έργου;

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον λειτουργό του Τμήματος Δασών και υπεύθυνο για το σχεδιασμό του τούνελ, η ανάγκη για τη δημιουργία του συγκεκριμένου τούνελ, προέκυψε έπειτα από την αίτηση που υπέβαλε η Hellenic Cooper Mines, η κυπριακή εταιρεία εξόρυξης και εκμετάλλευσης χαλκού στο νησί, για παραχώρηση πολεοδομικής άδειας, ούτως ώστε να εκμεταλλευθεί εξορυκτικά την περιοχή Απλίκι, μια περιοχή η οποία βρίσκεται στο Δάσος Πάφου, και εμπίπτει στο σχέδιο NATURA 2000. «Για να προλάβω τις όποιες αντιδράσεις, δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές προτάσεις. Το συγκεκριμένο σημείο είναι το μοναδικό κοίτασμα χαλκού στο νησί το οποίο είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμο. Άρα και η μοναδική επιλογή της εταιρείας για συνέχιση των εργασιών της. Παρόλα αυτά, πριν δοθεί οποιαδήποτε άδεια έπρεπε να γίνει η Δέουσα Μελέτη Επιπτώσεων στο περιβάλλον της περιοχής».

 Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την ανάπτυξη, αλλά δεν είναι και όλα μαύρα. 

Τα αποτελέσματα της μελέτης, συνεχίζει, δεν έδειξαν αρνητικές επιπτώσεις από την εκμετάλλευση του σημείου, εκτός από μία γαλαρία η οποία βρίσκεται στο τεμάχιο από το 1970 και φιλοξενεί συγκεκριμένο είδος νυχτερίδας. «Αυτή η γαλαρία με την έναρξη των εργασιών θα καταστρεφόταν, άρα οι νυχτερίδες θα έχαναν το  ενδιαίτημά τους και πολύ πιθανόν να χάναμε και ολόκληρο τον πληθυσμό τους».

Ένεκα αυτής της εξέλιξης λοιπόν, το Τμήμα Περιβάλλοντος ως αρμόδια αρχή, πρότεινε ένα μέτρο μετριασμού στην εταιρεία ούτως ώστε να σωθεί ο πληθυσμός των νυχτερίδων. «Αυτό που έγινε ήταν να ζητήσουμε από την εταιρία να χρηματοδοτήσει ένα καταφύγιο το οποίο θα σχεδιάζαμε και θα κατασκευάζαμε εμείς, το οποίο θα ήταν σαφώς καλύτερο, αποδοτικότερο και πιο ελκυστικό από το υφιστάμενο καταφύγιο, για να προσελκύσει το συγκεκριμένο πληθυσμό των νυχτερίδων, αλλά και άλλα είδη πανίδας που χρειάζονται ένα χώρο προστατευμένο για να αναπτυχθούν. Και αυτό έγινε».

Το καταφύγιο βάθους 60 μέτρων το οποίο κατασκευάστηκε ειδικά για χειρόπτερα, τοποθετήθηκε στο Δάσος Πάδου σε μια λογική απόσταση από το υφιστάμενο, ούτως ώστε να μην επηρεάζεται από της εργασίες της εταιρίας, και εκτός των άλλων διαθέτει ειδικούς θόλους και θερμοπαγίδες τα οποία στην ουσία δημιουργούν το κατάλληλο μικροκλίμα εντός του τούνελ για να μπορέσουν τα ζώα να εισέλθουν και όχι μόνο να διανυκτερεύσουν, αλλά και να διαχειμάσουν ή να περάσουν εκεί ολόκληρο το καλοκαίρι. «Αυτό το πλεονέκτημα δεν το είχαμε με την παλιά γαλαρία, αφού οι συνθήκες δεν ήταν κατάλληλες. Με το νέο τούνελ, μόλις δύο χρόνια μετά το τέλος της κατασκευής του, καταφέραμε να προσελκύσουμε εκτός από το συγκεκριμένο είδος νυχτερίδας και ένα νέο πληθυσμό, αλλά και άτομα τα οποία εποίκησαν στη συγκεκριμένη γαλαρία».

Όπως ανέφερε ο λειτουργός, η γαλαρία βρίσκεται κάτω από συνεχές monitoring και παρακολουθείται από ειδικούς. 

 

Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι και η παλιά γαλαρία δεν έχει καταστραφεί ακόμη, γεγονός που σημαίνει ότι εξακολουθεί να λειτουργεί ως καταφύγιο. «Έχουμε συμφωνήσει με την εταιρεία ότι όταν θα ξεκινήσουν οι εργασίες, πρέπει να μας ενημερώσουν για να μεταφέρουμε τον πληθυσμό που κατοικεί εντός της γαλαρίας, ούτως ώστε να μην έχουμε κάποια αρνητική εξέλιξη».

Με το νέο τούνελ, μόλις δύο χρόνια μετά το τέλος της κατασκευής του, καταφέραμε να προσελκύσουμε εκτός από το συγκεκριμένο είδος νυχτερίδας και ένα νέο πληθυσμό, αλλά και άτομα τα οποία εποίκησαν στη συγκεκριμένη γαλαρία.

Τελικά μπορεί να υπάρχει ανάπτυξη χωρίς να επιβαρύνουμε ανεπανόρθωτα το περιβάλλον;

Νομίζω η συγκεκριμένη περίπτωση το αποδεικνύει περίτρανα. Για να είμαστε ξεκάθαροι, κάθε επέμβαση στο περιβάλλον είναι επιβλαβής και προκαλεί ζημιά είτε μεγάλη είτε μικρή. Εντούτοις, με τις κατάλληλες προϋποθέσεις, περιορισμούς και όρια μπορούμε να μειώσουμε στο ελάχιστο αυτές τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την ανάπτυξη, αλλά δεν είναι και όλα μαύρα. Υπάρχει για όλα η χρυσή τομή και εμείς αυτό πρέπει να επιδιώκουμε. Άλλωστε, πολλές φορές μια καταστροφή μπορεί να δημιουργήσει πολύ καλύτερες λύσεις από την υπάρχουσα κατάσταση.