Ήταν περίπου το ίδιο και τότε, όταν το κράτος αποφάσιζε να κλείσει τις Κυπριακές Αερογραμμές, πουλώντας όλα τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας. Αφού βέβαια προηγουμένως είχε (είχαμε) πληρώσει πολλά εκατομμύρια για να κρατηθεί στη ζωή.

Έτσι και τώρα, στην περίπτωση του Συνεργατισμού, αφού ανέλαβε το κράτος, έκλεισε και αυτό το μεγάλο κεφάλαιο της κυπριακής ιστορίας αφήνοντας πίσω του αγώνες και προσπάθειες δεκαετιών όλων εκείνων των εργατών, των αγροτών, των γεωργών και των βιοπαλαιστών που τον δημιούργησαν.

Από σήμερα το πρωί, ο Συνεργατισμός μεταφέρθηκε στην Ελληνική Τράπεζα, δημιουργώντας ανάμεικτα συναισθήματα αφού όπως και να το κάνουμε, έστω και αν αυτή η εξέλιξη ήταν αναπόφευκτη (αυτό θα το κρίνει ο χρόνος), μόνο στο άκουσμα της λέξης «συνεργατισμός» ένιωθες μία οικειότητα και μία ασφάλεια. 

Λίγο πριν εξαφανιστούν και τα τελευταία υποκαταστήματα του Κυπριακού Συνεργατισμού και χαθούν όλα τα λογότυπα, η CITY κάνει μία αναδρομής στα 100 και πλέον χρόνια ζωής του κυπριακού Συνεργατισμού, με πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό.

Η κοινωνία αναλαμβάνει δράση έναντι της τοκογλυφίας

Πίσω στις αρχές του 20ου αιώνα, η κοινωνία του τόπου αγανακτισμένη από την οικονομική και κοινωνική καταπίεση και κυρίως ενάντια στο φαινόμενο της τοκογλυφίας, αποφασίζει να αντιδράσει δημιουργώντας το συνεργατικό θεσμό, ο οποίος με επίκεντρό του τον άνθρωπο, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο τόσο στην οικονομική ανάπτυξη όσο και στην κοινωνική πρόοδο του κυπριακού λαού. H πρώτη Συνεργατική Εταιρεία συστάθηκε το 1909 με την ίδρυση της «Χωρικής Τράπεζας Λευκονοίκου» κα λίγα χρόνια αργότερα, το 1914, το Νομοθετικό Σώμα ψήφισε το Νόμο 13 «περί Συνεργατικών Πιστωτικών Εταιρειών».

Από έκδοση: Συνεργατισμός 1909-2006

Συγγραφή - Επιμέλεια: Ανδρέας Ηρακλέους

Παρά τη θέσπιση του Νόμου, η ανάπτυξη του Συνεργατισμού τα επόμενα χρόνια υπήρξε περιορισμένη, αφού η έλλειψη των πρώτων κεφαλαίων και η απουσία προσώπων με επαρκή μόρφωση ήταν τα κύρια προβλήματα που εμπόδιζαν την ίδρυση Συνεργατικών Εταιρειών. Το 1923 τέθηκε σε ισχύ ξεχωριστός νόμος, ο οποίος προέβλεπε την ίδρυση Συνεργατικών Εταιρειών μη πιστωτικού χαρακτήρα. Επίσης, την ίδια περίοδο, η αποικιοκρατική κυβέρνηση παραχώρησε στις Συνεργατικές Εταιρείες, μέσω του Δανειστικού Ταμείου, δάνεια συνολικού ύψους £20.000 (αγγλικές λίρες) για να βοηθήσει στην ανάπτυξη του Θεσμού.

Το 1925, η κυβέρνηση, με στόχο την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων που δημιουργήθηκαν λόγω του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, ίδρυσε τη Γεωργική Τράπεζα, σκοπός της οποίας ήταν η παραχώρηση μακροπρόθεσμων πιστώσεων προς τους γεωργούς. Τα δάνεια αυτά παραχωρούνταν μέσω των Συνεργατικών Εταιρειών έναντι υποθήκης, η οποία εγγραφόταν στο όνομα της Εταιρείας και στη συνέχεια μεταβιβαζόταν, αμέσως, στη Γεωργική Τράπεζα.

Παρόλο που η Γεωργική Τράπεζα, κατά γενική εκτίμηση, δεν μπόρεσε να πετύχει τους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκε, εντούτοις επηρέασε πολύ θετικά την επέκταση του Συνεργατικού Κινήματος στη Κύπρο. Η παρεμβολή των Συνεργατικών Εταιρειών στη δανειοδοτική διαδικασία ώθησε τους κατοίκους των κοινοτήτων να προχωρήσουν στην ίδρυση Συνεργατικών Εταιρειών. Το 1935, δεκαπλασιάστηκε ο αριθμός των νέων Συνεργατικών Εταιρειών οι οποίες ανήλθαν σε 273. Το 1924 ο αριθμός των πιστωτικών εταιρειών ήταν 24.

 

Φωτογραφία: kalochorio.com

Η ίδρυση της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας

Το 1937 ιδρύθηκε η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα, σκοπός της οποίας ήταν η δημιουργία κεφαλαίων του Συνεργατικού Κινήματος και η αυτοχρηματοδότησή του. Η Τράπεζα δεχόταν ως καταθέσεις τα πλεονάσματα των εύπορων Συνεργατικών Εταιρειών και παραχωρούσε στις πιο αδύναμες δάνεια με ευνοϊκούς όρους, τα οποία οι Συνεργατικές στη συνέχεια παραχωρούσαν στα μέλη τους υπό μορφή βραχυπρόθεσμων πιστώσεων. Πέραν από την αποδοχή καταθέσεων και τη χορήγηση δανείων, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα προμήθευε τους αγρότες με διάφορα γεωργικά χρειώδη και ενεργούσε ως αντιπρόσωπος της κυβέρνησης για τη χρηματοδότηση διαφόρων αναπτυξιακών γεωργικών προγραμμάτων κ.λπ., εργασίες οι οποίες διεξάγονται μέχρι σήμερα.

 

Από έκδοση: Συνεργατισμός 1909-2006

Συγγραφή - Επιμέλεια: Ανδρέας Ηρακλέους

Η περίοδος της ανάπτυξης

Κατά την περίοδο 1936-1974 το Συνεργατικό Κίνημα στη Κύπρο είχε γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη. Η τουρκική εισβολή του 1974 επέφερε, όμως, μεγάλο πλήγμα στις Συνεργατικές Εταιρείες και γενικά στην οικονομία της Κύπρου. Παρά τα σοβαρά προβλήματα που δημιούργησε η εισβολή και στη συνέχεια η κατοχή και ο εκτοπισμός του ενός τρίτου του κυπριακού πληθυσμού, το Συνεργατικό Κίνημα, ως ο βασικότερος πρωταγωνιστής, συνέβαλε καθοριστικά στη σημαντική μείωση του στεγαστικού προβλήματος που δημιουργήθηκε, παρά το σοβαρό πλήγμα που το ίδιο είχε υποστεί, απαλλάσσοντας έτσι το Κράτος από πολλά προβλήματα και συμβάλλοντας, παράλληλα, στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, η οποία αποτελεί το αναγκαίο υπόβαθρο κάθε αναπτυξιακής δραστηριότητας.

Το Κίνημα, στην προσπάθεια του να βοηθήσει στην επαναδραστηριοποίηση και απασχόληση των εκτοπισθέντων, προχώρησε στην ίδρυση νέων μεγάλων Συνεργατικών Εταιρειών στον τομέα της βιομηχανίας και στην επαναδραστηριοποίηση υφιστάμενων. Δυστυχώς, η ενέργεια αυτή απέτυχε με αποτέλεσμα να επέλθει σοβαρή οικονομική κρίση στο Κίνημα και στις αρχές του 1980 οι εταιρείες αυτές τέθηκαν υπό εκκαθάριση. Εντούτοις, το Συνεργατικό Κίνημα της Κύπρου επιβίωσε και μέχρι πρότινος θεωρείτο ως ένα από τα πιο δυνατά και καλά οργανωμένα Συνεργατικά Κινήματα στον κόσμο.

 

Φωτογραφία: kalochorio.com





Στη Λεμεσό οι πρώτοι τρεχούμενοι 

Το 1946 ιδρύεται το Ταμιευτήριο Λεμεσού από μια ομάδα 27 πρωτοπόρων προοδευτικών Λεμεσιανών, ενώ 8 χρόνια αργότερα μετονομάζεται σε «Ταμιευτήριο Καταστηματαρχών Λεμεσού» και το 1958 παίρνει την ονομασία «Συνεργατικό Ταμιευτήριο Λεμεσού». Ήταν το πρώτο που υιοθέτησε τον τρεχούμενο λογαριασμό το 1960 και παραχωρούσε βιβλιάρια επιταγών.

Η ιστορική ΣΠΕ Στροβόλου

Ιδρύθηκε το 1942 από 40 προοδευτικούς γεωργοκτηνοτρόφους και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο τόσο στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο προμηθεύοντας λάμπες και πετρέλαιο ολόκληρη την περιοχή, αλλά και κατά την μεταπολεμική περίοδο του 1974, βοηθώντας εκατοντάδες πρόσφυγες να αποκτήσουν στέγη και να επαναδραστηριοποιηθούν στις εργασίες τους με καταναλωτικά δάνεια.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μέχρι 29,9% της Ελληνικής δικαιούται να αποκτήσει η Δήμητρα Επενδυτική

Ένας μεγάλος κύκλος έκλεισε

Έπειτα από αλλεπάλληλες προσπάθειες, διαβουλεύσεις και οικονομική στήριξη, φαίνεται πως τα προβλήματα του Συνεργατισμού δεν επέτρεπαν τη συνέχιση των εργασιών του υπό αυτή τη μορφή. Εξ ου και από σήμερα το πρωί, το κράτος κατά πλειοψηφία αποφάσισε να αποδεχτεί την πρόταση εξαγοράς του υγειούς κομματιού του Συνεργατισμού από την Ελληνική Τράπεζα και να προχωρήσει στην πώληση του μετοχικού κεφαλαίου.

*Με πληροφορίες από Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών