Η κορυφαία θεατρική πρόταση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2017, οι «Τρωάδες», σε σκηνοθεσία του Θεόδωρου Τερζόπουλου, παρουσιάστηκε προ λίγων ημερών, στις 6 & 7 Ιουλίου, στο Αρχαίο Θέατρο Δελφών.

Ανάμεσα στο κοινό, στους πολύ τυχερούς θεατές της παράστασης -τυχεροί εκ του αποτελέσματος, αν αναλογιστούμε πόσο εγκωμιαστικά σχόλια γράφτηκαν τις τελευταίες μέρες- ήταν και η Γενική Διευθύντρια Θεάτρου Ριάλτο και πρώην Διευθύντρια Καλλιτεχνικού Προγράμματος Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος2017, Γεωργία Ντέτσερ.

Μέσω ενός κειμένου της, γραμμένο αποκλειστικά για τη CITY, η ίδια καταφέρνει με τον καλύτερο τρόπο να μας μεταφέρει συναισθήματα αλλά και την ατμόσφαιρα της παράστασης στους Δελφούς.

 

Φωτογραφίες: Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών

Εννοείται ότι η χαρά μου ήταν μεγάλη όταν ταξίδευα στους Δελφούς για να παρακολουθήσω το ξανα-ανέβασμα των «Τρωάδων» από τον κορυφαίο Θεόδωρο Τερζόπουλο. Ταυτόχρονα, όμως, αγωνιούσα για το πώς θα λειτουργούσε η παράσταση σε ένα θέατρο υπό αναστήλωση, όπου η τελευταία παράσταση είχε οργανωθεί το 1930 από τους Άγγελο Σικελιανό και την Εύα Πάλμερ. Η περσινή παραγωγή στο Αρχαίο Ωδείο της Πάφου αποτέλεσε την κορυφαία θεατρική πρόταση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2017.

Η πολυπολιτισμική  παραγωγή εντάχθηκε σε ένα τετραήμερο αφιέρωμα προς τιμήν του παγκόσμιου Έλληνα θεατράνθρωπου Θεόδωρου Τερζόπουλου που διοργάνωνε το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών με τη στήριξη της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από τις 5 μέχρι τις 8 Ιουλίου 2018.

Ανεβαίνοντας το μονοπάτι μέσα από τον Αρχαιολογικό χώρο των Δελφών ένιωθα έντονη συναισθηματική φόρτιση. Ο αρχαιολογικός χώρος, το απέραντο του τοπίου και ο συμβολισμός του ως «ομφαλός της γης», το φως, οι φυσικοί ήχοι, έδιναν στην ανάβαση σχεδόν μια  εξωπραγματική διάσταση.

Φτάνοντας γύρω στις 6:30μμ, μας υποδέχτηκε στη μέση της σκηνής, ψιθυρίζοντας όπως και πέρσι  ο κορυφαίος του χορού, ο Τουρκοκύπριος ηθοποιός Erdogan Kavaz. Η ίδια σκηνική εγκατάσταση με δεκάδες άρβυλα, τοποθετημένα σε σπειροειδείς κύκλους αποκτούσε όμως στο φυσικό φως φέτος μια άλλη ένταση.

Δεν θα ξεχάσω, νομίζω ποτέ, τον ήλιο που  σιγά-σιγά πέφτοντας, έβαφε τις κορυφές των απέναντι βουνών μ’  ένα έντονο πορτοκαλί, ενώ οι ακατάληπτοι ψίθυροι του Erdogan Kavaz δυνάμωναν μέχρι που έγιναν σπαρακτικό μοιρολόι στα τουρκικά.

Οι εικόνες και ο απύθμενος πόνος στην τραγωδία του Ευριπίδη, σε μετάφραση του Κωστή Κολώτα, σκορπούσαν έντονα δέος και συγκίνηση. Η ανάγνωση από τον χορό των ονομάτων αγνοουμένων σε διαφορετικές χώρες, ο συμβολικός εναγκαλισμός του ελληνοκύπριου Προκόπη Αγαθοκλέους (κήρυκας Ταλθύβιος) με τον Τουρκοκύπριο Erdogan Kavaz (κορυφαίος), ο συνταρακτικός θρήνος σε διαφορετικές γλώσσες των «αλλόφρονών» Κασσάνδρων των Ajla Hamsic, Εβελίνας Αραπίδη, Hadar Barabash, Sara Ipsa και Έβελυν Ασουάντ, μετέτρεψαν τα  όσα συγκλονιστικά είδαμε πέρσι στην Πάφο, σε μια μεταφυσική τελετουργία οδύνης και  θρήνου που έκοβε σχεδόν την ανάσα.

Χωρίς φώτα, με απλά σκηνικά, και τους φυσικούς ήχους, οι ερμηνείες και ο αντίλαλος των ηθοποιών «μεγάλωνε» την παράσταση, δίνοντας σε αυτή μια άλλη ένταση, σχεδόν μεταφυσική.

Όταν η Νιόβη Χαραλάμπους (Ανδρομάχη) με ματωμένο στόμα σπαράζει για την απώλεια του γιου της, του Αστυάνακτα και η Εκάβη της Δέσποινας Μπεμπεδέλη ορθώνει το σώμα της παρά τα αλλεπάλληλα κτυπήματα, η συναισθηματική φόρτιση και συγκίνηση έχουν χτυπήσει κόκκινο.

Ο εξαιρετικός Σάββα Στρούμπος αντικατέστησε πέντε μόλις μέρες πριν την πρεμιέρα τον δικό μας Ανδρέα Φυλακτού, τον περσινό επίσης εξαιρετικό Μενέλαο, που έμεινε εκτός παράστασης λόγω ενός ατυχήματος. Τέλος, η Σοφία Χιλλ ως ωραία Ελένη πρόσφερε τις απαραίτητες ανάσες χιούμορ για ν’ αντέξουμε όλο εκείνο το  βάρος του κλιμακούμενου πόνου.

Η φετινή παράσταση του Θεόδωρου Τερζόπουλου δεν διέφερε από την περσινή, παρά ελάχιστα. Η αισθητική, η καλλιτεχνική της αρτιότητα, ήταν ίδιες. Φέτος, όμως, στον χώρο των Δελφών η παράσταση ήταν  από την αρχή μέχρι το τέλος μια ιεροτελεστία και εμείς τυχεροί κοινωνοί της. Συγκλονισμός στο άκουσμα των επικλήσεων των ηθοποιών προς τον Δία που επέστρεφαν από τα γύρω απέραντα βουνά.

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, πιστεύω, δεν έκανε απλώς μια αριστουργηματική παράσταση με τις «Τρωάδες», έκανε ένα πανανθρώπινο διάβημα για την οδύνη, την καταστροφή, τον ξεριζωμό, την απώλεια,  και το θάνατο που συμβαίνουν ακόμα και σήμερα.

Αποχωρώντας από το θέατρο μετά την αποθέωση όλων των συντελεστών,  ένιωσα για άλλη μια φορά τυχερή που είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ μαζί με όλη την ομάδα του Πάφος2017 με τον μεγάλο δημιουργό, αλλά και εξαιρετικά συγκινημένη που η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος2017 ανέβασε αυτή την παραγωγή.

Ένιωσα, επίσης, ικανοποίηση και περηφάνεια για τους «δικούς» μας ηθοποιούς που ήταν όλοι τους εξαιρετικοί, τον Προκόπη, τον Erdogan, την Νιόβη και τον Ανδρέα (που ακόμα κι’ αν δεν έπαιξε, ήταν συνέχεια εκεί), γιατί ήταν  μέρος μιας μεγάλης στιγμής του θεάτρου. Για τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη -που πολλοί έσπευσαν να χαρακτηρίσουν ως την καλύτερη Εκάβη όλων των εποχών-, μόνο την απέραντη ευγνωμοσύνη  όλων μας για το ταλέντο, τη δύναμη, την τεχνική, τη σοφία αλλά και το ήθος και  σεμνότητά της.

Τώρα που η συγκίνηση έχει υποχωρήσει, προσπαθώντας ν’ ανασυντάξω τα συναισθήματα μου για τις φετινές «Τρωάδες» στους Δελφούς και διαβάζοντας τα όσα εγκωμιαστικά και εξαιρετικά σχόλια έχουν γραφτεί, σκέφτομαι ότι όλοι όσοι με κάποιο τρόπο ευτυχήσαμε να έχουμε μια σχέση με αυτή την παράσταση, είτε ως θεατές είτε ως συντελεστές, είχαμε μάλλον τις ευλογίες του θεού του θεάτρου, του Διόνυσου.

Γεωργία Ντέτσερ

Γενική Διευθύντρια Θέατρο Ριάλτο

Πρώην Διευθύντρια Καλλιτεχνικού Προγράμματος Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος2017