Εν ολίγοις, όλοι όσοι δεν πληρώνουν τις δόσεις τους είτε επειδή «παίζουν πελλό» είτε επειδή πραγματικά δεν μπορούν, κινδυνεύουν να χάσουν την ιδιοκτησία τους, πλέον, βάσει νόμου.
Αυτή είναι μια γενική και κάπως απλοϊκή αποτύπωση του τι θα συμβαίνει απ’ εδώ και πέρα, βάσει των όσων ψήφισε η Βουλή χθες. Και όπως είναι αναμενόμενο, αυτό είναι και το φλέγον ζήτημα που απασχολεί τον κάθε έναν από εμάς, είτε έχουμε δάνειο εξυπηρετούμενο είτε όχι, αφού μία τέτοια εξέλιξη –της εκποίησης ακίνητης περιουσίας- θα επιφέρει μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και αναστάτωση.
Το ζήτημα παρ’ όλα αυτά δεν είναι απλό και ούτε απλοϊκό γι’ αυτό επικοινωνήσαμε με τον οικονομολόγο κύριο Γιάννη Τελώνη, και του ζητήσαμε να μας απαντήσει στο εξής απλό ερώτημα «Δηλαδή τωρά θα μπορούν να έρτουν τζαι να μου πιάσουν το σπίτι μου;».
«Όχι, ή τουλάχιστον όχι ακριβώς έτσι. Κατ’ αρχάς να διευκρινίσω ότι αυτό που έγινε χθες, ήταν η ευθυγράμμισή μας με το όσα γίνονται στις υπόλοιπες σύγχρονες και ανεπτυγμένες κοινωνίες του κόσμου, οι οποίες προσφέρουν επαρκή προστασία στους υγιείς διανειολήπτες, ενώ όλοι όσοι στρατηγικά δεν καλύπτουν τις υποχρεώσεις τους, δέχονται τις συνέπειες».
Έπειτα από μία τόσο μεγάλη οικονομική κρίση που βιώσαμε, είναι δίκαιο όλο αυτό;
Όλοι μας νιώσαμε τις συνέπειες τις κρίσης, ωστόσο κάναμε τα αδύνατα δυνατά για να είμαστε σωστοί στις υποχρεώσεις μας. Δεν είναι λοιπόν πιο άδικο κάποιος που δεν πλήρωνε όλο αυτό το διάστημα να μην έχει καμία συνέπεια και να συνεχίζει κανονικά τη ζωή του; Στην ουσία αυτό που ισχύει απ’ εδώ και πέρα είναι ότι οι τράπεζες έχουν ένα επιπλέον εργαλείο στα χέρια τους για να πιέσουν όλους αυτούς που δεν πληρώνουν να έρθουν στο τραπέζι και να προβούν σε ένα διακανονισμό.
Κάτι το οποίο θα έπρεπε να γίνει καιρό πριν
Σαφώς και αυτό ήταν κάτι για το οποίο φώναζε τόσο καιρό η ΕΕ, αλλά οι τράπεζες κώφευαν και το κράτος δεν αναλάμβανε πρωτοβουλία, γι’ αυτό και φτάσαμε στο σημείο που φτάσαμε σήμερα. Οι τράπεζες φέρουν επίσης μεγάλη ευθύνη και για τα υπέρογκα δάνεια που δόθηκαν σε δανειολήπτες που δεν είχαν τις απαραίτητες εξασφαλίσεις, περιπτώσεις που πλέον θα μπουν κάτω από το μικροσκόπιο με τα νέα δεδομένα. Άρα, αυτό το αναγκαίο κακό, όπως το ονομάζω θα δημιουργήσει ένα πιο δίκαιο σύστημα υπέρ αυτών που τόσο καιρό ήταν σωστοί στις υποχρεώσεις τους.
Πώς θα εκμεταλλευτούν οι τράπεζες αυτό το νέο εργαλείο;
Στην ουσία η τράπεζα έχει δύο τρόπους για να μειώσεις τα ΜΕΔ της πλέον. Ο ένας, με τις εκποιήσεις, όπου θα καλεί τον δανειολήπτη σε μια νέα συμφωνία για την αποπλήρωση του δανείου του, είτε μέσω δόσης είτε μέσω εξόφλησης ενός μέρους του δανείου. Αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, τότε η τράπεζα θα προχωρά σε πλειστηριασμό για εκποίηση της περιουσίας είτε ηλεκτρονικά –το οποίο θα αργήσει πολύ να εφαρμοστεί στην Κύπρο αφού δεν έχουμε τα μέσα- είτε με τον παραδοσιακό τρόπο.
Και τι γίνεται εάν η τιμή πώλησης της περιουσίας δεν καλύψει το οφειλόμενο ποσό στην τράπεζα; Ο δανειολήπτης θα χάσει την περιουσία του και θα συνεχίσει να χρωστά;
Κάπως έτσι, αλλά αφού στιγμής δεν θα μπορεί να εξοφλήσει και το υπόλοιπο του δανείου τότε θα κηρυχθεί πτωχεύσας και δεν θα έχει καμία υποχρέωση προς την τράπεζα. Αυτή η κατάσταση διαρκεί περίπου 3 χρόνια και μετά ξεκινάς από την αρχή.
Το άλλο εργαλείο που αναφέρατε;
Είναι η πώληση δανείων ή δανειακών πακέτων. Αυτό που κάνει η τράπεζα είναι ότι μαζεύει ένα αριθμό –ας πούμε- 200-300 οικιστικών δανείων, και αυτή είναι η χειρότερη περίπτωση, τα πακετοποιεί και τα πουλάει στον ενδιαφερόμενο αγοραστή ούτως ώστε να μειώσει τα ΜΕΔ της. Ωστόσο, πρέπει να αναφέρουμε ότι αυτά τα πακέτα μπορεί να περιλαμβάνουν και εξυπηρετούμενα δάνεια για να κάνουν το πακέτο πιο ελκυστικό στον αγοραστή.
Δηλαδή κινδυνεύει και ένας καλοπληρωτής δανειολήπτης;
Δεν κινδυνεύει. Αρχικά γιατί θεωρείτε ότι τα ταμεία αυτά είναι απαραιτήτως εχθρικά. Ένα τέτοιο ταμείο μπορεί να είναι και μία ασφαλιστική η οποία θέλει να έχει ένα σταθερό εισόδημα από τις δόσεις για να καλύπτει τις υποχρεώσεις της. Αν ένα εξυπηρετούμενο δάνειο μπει σε αυτό το πακέτο, ούτε κινδυνεύει ούτε πρόκειται να δει κάποια αλλαγή. Οι συμφωνίες που έχουν υπογραφεί παραμένουν οι ίδιες και προστατεύονται 100%. Δεν μπορεί κανείς να αλλάξει ούτε ένα «σ».
Εν κατακλείδι, θα λέγατε ότι τα μέτρα που ψηφίστηκαν ήταν αναγκαία;
Ήταν αναγκαίο κακό, αφού στιγμής τα προηγούμενα χρόνια και αφού είχαμε προειδοποιηθεί δεν κάναμε απολύτως τίποτα. Και αν τώρα, μετά τη ψήφιση των μέτρων δεν εφαρμοστούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, το τραπεζικό μας σύστημα πάλι θα βρεθεί σε κίνδυνο, ίσως μεγαλύτερο από την προηγούμενη φορά. Πρέπει, λοιπό, οι τράπεζες να σηκώσουν μανίκια, να φέρουν μέσα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και να προβούν σε νέα συμφωνία μαζί τους, ούτως ώστε να αρχίσει το πρόβλημα να λύνεται.
