Γράφει η Μ.Γ

Το να συμβουλεύεται κανείς ονειροκρίτη είναι λίγο συνήθεια vintage ακόμα και στη σφαίρα των μυστηριακών πρακτικών. Είναι όμως και συνήθεια all inclusive σε περιπτώσεις, που τα όνειρα μας αναστατώνουν στην κατηγορία των φαινομένων που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε, και ενός μέλλοντος, που παρόλες τις εξελίξεις στην επιστήμη, ακόμα δεν μπορούμε να προβλέψουμε, με την έννοια του «όχι πως το πιστεύω δηλαδή, εγώ καμία σχέση με αυτά… αλλά, καλού κακού ας δούμε τι λέει και ο ονειροκρίτης».

Στην ίδια κατηγορία, αυτό το δείγμα συλλογικής λαϊκής σοφίας, που ισχυρίζεται ότι μπορεί να αποκωδικοποιήσει τον κόσμο του όνειρού με τρόπο, που να προσφέρει μια κλέφτη ματιά στο μέλλον του συνειδητού κόσμου, όπως και να ‘χει και ασκεί μια γοητεία και είναι μέρος της παράδοσης.

Πολλοί άνθρωποι -φαν της παράδοσης- θεωρούν ότι κάποια πράγματα είναι all time classic και πρέπει να παραδίδονται από γενιά σε γενιά αναλλοίωτα. Από την άλλη, οι συνθήκες αλλάζουν και κάποια πράγματα, που έχουν συλληφθεί σε κάποια δεδομένη στιγμή του παρελθόντος δεν βρίσκουν απαραίτητα νόημα στα δεδομένα του παρόντος και αντίστροφά, κάθε εποχή φέρει νέα δεδομένα τα οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην καθημερινότητα της και αν μη τι άλλο να λαμβάνονται υπόψη στις προβλέψεις για το μέλλον της! Με αυτό το σκεπτικό προτείνω να ενημερωθεί λίγο ο παραδοσιακός ονειροκρίτης και να «μιλήσει» στην νέα γενιά στην γλώσσα της, στο παρόν της και στο μέλλον της.

Για παράδειγμα, κατά τον παραδοσιακό ονειροκρίτη αν δεις ψάρι στον ύπνο σου είναι λαχτάρα … αν δεις όμως ψάρι με τραγανή πέτσα, πουρέ κουνουπιδιού με γάλα καρύδας, αφρό από λάιμ, κονσομέ εσπεριδοειδών, με ένα κραμπλ από φιστίκι-κάστανο σε ώσμωση και εδώδιμα λέπια τουρσί, τι σημαίνει; 

 

Σημαίνει ότι πρώτον, χρησιμοποιείς πλούσιο λεξιλόγιο στον ύπνο σου, δεύτερο ότι ξέρεις πιο πολλά απ’ ό,τι χρειάζεται για τα προσωπικά δεδομένα του ψαριού, την πέτσα και τα λέπια του και τρίτον ότι πέρασες ένα ολόκληρο χειμώνα βλέποντας Master-chef. Όπως και να ‘χει αν πρόκειται να σε βρει η λαχτάρα θα είναι τουλάχιστον φινετσάτη και όπως και να το κάνουμε -οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι κάποια πράγματα στη ζωή κερδίζουν στο στυλ! Και αν είναι σούσι, το στυλ θα ναι ωμό και γιαπωνέ.

Από την άλλη κάποιες προβλέψεις είναι εκ των πραγμάτων ελλιπείς. Για παράδειγμα αν βλέπεις ότι ψήνεις καφέ στο όνειρο είναι καλός οιωνός, που μπορεί να σημαίνει την επιτυχία σε εξετάσεις και πνευματικές εργασίες. Χωρίς αμφιβολία, αν μας χυθεί ο καφές (εννοείται από το μπρίκι) πρέπει να φοβόμαστε προσεχείς αντιθέσεις. Ο ορός καφές σε αυτό το κείμενο είναι πολύ περιορισμένης αντίληψης, γιατί αναφέρεται προφανώς στον κυπριακό καφέ και στο μπρίκι του. Στο «σύγχρονο κείμενο»  η έννοια του καφέ είναι πολυσχιδής και πολυδιάστατη: εσπρέσο, φρέντο, φρέντο εσπρέσο, φραπέ, φραπουτσίνο, καραμελοτσίνο, καπουτσίνο, φρεντοτσίνο, ριστρέττο, μακκιάτο, μόκα, μοκατσίνο και πάει λέγοντας.

Η λίστα είναι ατέλειωτη και οι πλείστοι καφέδες σε αυτή τη λίστα ούτε ψήνονται ούτε χύνονται με τον παραδοσιακό τρόπο, καταναλώνονται όμως καθημερινά σε τεράστιες ποσότητες και το πιο πιθανόν αν ονειρευτεί ένας μέσος εικοσάχρονός καφέ, θα αρχίζει από φρα- θα τελειώνει σε –τσίνο και δεν θα βρει κανένα σχετικό λήμμα στον ονειροκρίτη να του λύσει την απορία αν τα πήγε καλά στις εξετάσεις του ή όχι.

Επιπλέον, ο καφές έχει περάσει στη σφαίρα της επιστήμης και της εξειδίκευσης, οπότε ένα σχετικό όνειρο μπορεί να συμβολίζει ότι αυτός ο επίδοξος νέος όταν μεγαλώσει έχει όλα τα φόντα να γίνει διάσημος μπαρίστα (barista).

Ο καφές δεν έχει περάσει με άλλο τρόπο μόνο στο συνειδητό της σύγχρονης κουλτούρας, αλλά έχει περάσει με άλλο τρόπο και στο υποσυνείδητο, αφού έχει παιχτεί τόσες πολλές φορές σε επανάληψή το «Καφέ της Χαράς»,  που είναι φροϋδικά αδύνατο έστω και μια φορά να μην το έχεις δει όνειρο – έστω σαν εικόνα πεταχτά.

 

Το ίδιο πρόβλημα ελλιπούς επεξήγησης αντιμετωπίζουν διάφορα λήμματα στον παραδοσιακό ονειροκρίτη, όπως για παράδειγμα το γάλα.

Το γάλα και τα παράγωγα προϊόντα του στο όνειρο σημαίνουν επιτυχίες στα επαγγελματικά, μεγάλα κέρδη, αφθονία και ευτυχία. Αν δείτε γάλα ή ότι πίνετε γάλα, σας περιμένει μεγάλη τύχη και πρόοδος στη ζωή σας. Όσο πιο πολύ γάλα βλέπετε, τόσο καλύτερες προοπτικές θα έχει η ζωή σας. Εξαιρετική ερμηνεία, πολύ αισιόδοξη και εννοείται με κάθε τρόπο ευπρόσδεκτη. Από τα παραδείγματα που αξίζει να ρίξεις μια ματιά στον ονειροκρίτη, απλώς και μόνο για να σου φτιάξει την διάθεση. Όμως, για τι γάλα πρόκειται; Πλήρες, ελαφρύ, άπαχο, με λακτόζη, χωρίς, σόγιας, αμυγδάλου, καρύδας; -που όποια πέτρα σηκώσεις θα βρεις γάλα καρύδας από κάτω τελευταία- τι γάλα; Γάλα από γάλα διαφέρει και αν πρέπει να αλλάξω γάλα για να βελτιωθούν οι προοπτικές στη ζωή μου, πολύ ευχαρίστως να αλλάξω, ποιο γάλα όμως είναι το καλότυχο;

Και πάμε τώρα στα παράγωγα προϊόντα του: Αν δείτε πως τρώγατε γιαούρτι, σημαίνει γρήγορο γάμο, κέρδη και βοήθεια από φίλους. Πέραν του προαναφερθέντος προβλήματος, που θα είναι το γιαούρτι στον ύπνο μου σόγια και δεν θα ξέρω ούτε πότε να ετοιμάζομαι να παντρευτώ, ούτε πού να επενδύσω, είναι και το φροϋδικό στην μέση και το πιο πιθανόν είναι να δω τον Ρουβά να τρώει γιαούρτι στη σχετική διαφήμιση και δεν θα ξέρω τι όνειρο βλέπω, ποιο είναι το θέμα, ο Ρουβάς ή το γιαούρτι; Γιατί αν είναι ο Ρουβάς, στο ίδιο κλίμα, θα τον δω να τρώει πατατάκια, παγωτά, να πίνει αναψυκτικά, να μιλάει σε κινητά τηλέφωνα και να φτιάχνει μακαρόνια με κιμά. Και στον ονειροκρίτη δεν θα βρω ούτε τον Ρουβά ούτε τα μακαρόνια του με κιμά, που κρίμα είναι, πρόκειται για μεγάλο σουξέ δεκαετίας 90! 

 

Και κλείνει το λήμμα του γάλακτος στον παραδοσιακό ονειροκρίτη με μια αναφορά εξειδίκευσης: Αν δείτε πως αρμέγατε ζώο σημαίνει πως μεγάλα ποσά χρημάτων θα έρθουν στα χέρια σας. Ευχάριστο, εξαιρετικό, όμως και πάλι με μπερδεύει αυτός ο οιωνός· δεν καταλαβαίνω αν για να κερδίσω αυτά τα λεφτά πρέπει να δηλώσω συμμετοχή στη «Φάρμα» ή το «Survivor»;

Όμως τα διλήμματα είναι αμελητέα όταν οι οιωνοί είναι καλοί. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν οι οιωνοί είναι κακοί και προβλέπουν άσχημες εξελίξεις και κακοτυχίες, όπως για παράδειγμα το κακό δόντι ή η φουρτουνιασμένη θάλασσα ή η φωτιά, που κατά τον παραδοσιακό ονειροκρίτη τα όνειρα με φωτιά έχουν βαθύτατα αμφίσημη σημασία. Η εξήγησή τους διαφέρει ανάλογα με τα συμφραζόμενα του ονείρου, αλλά και ποιος βλέπει αυτό το όνειρο.

Φυσικά, όσο πιο άγρια είναι η φωτιά τόσο πιο άσχημο είναι το όνειρο... Η φωτιά είναι κακός οιωνός και στον ξύπνιο μας και όσο πιο άγρια είναι η φωτιά τόσο πιο σκληρή είναι η πραγματικότητα, τα συμφραζόμενα σιωπηρά, και γι’ αυτόν που το είδε ανυπόφορος εφιάλτης. Ειδικά όταν πρόκειται για κακόβουλη πράξη και απώλειες ανθρώπινης ζωής, δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση ούτε ορθολογική ούτε ανορθόδοξη για τόσο πόνο. Ούτε υπάρχει κάποια παραδοσιακή ερμηνεία για να ‘ρθει να παρηγορήσει μια σύγχρονη πραγματικότητα, που ένα σύγχρονο ανθρώπινο χέρι της φέρθηκε τόσο απάνθρωπα, τόσο σκληρά, τόσο παράλογα.

Το αν προηγήθηκε το κακό το όνειρο μπροστά στη σοβαρότητα του καθολικού «εγκαύματος» είναι επουσιώδες, όμως τίποτα δεν μπορεί να μας σταματήσει να ονειρευόμαστε με ό,τι υπήρξε και με ό,τι έμεινε, με ασπίδα και απειλή τα λόγια του ποιητή «πάτα μαλακά, περπατάς στα όνειρα μου».