Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν αναρωτηθήκαμε γιατί τις λένε μότες -γιατί να αναρωτηθούμε άλλωστε;

Μέχρι που -τυχαία- σε μια ταβέρνα πέσαμε σε μια παλιά διαφήμιση, απ’ αυτές που κλασσικά μπαίνουν σε κορνίζες και κοσμούν τους τοίχους τέτοιων μαγαζιών.

Αναφέρει το λεκτικό της διαφήμισης:

Χαρήτε τες ημέρες που άλλοτε εχάνετε. Modess. Υγιειναί πετσέται περιόδου «ΜΟΔΕΣ». Μαλακαί και ασφαλείς χάρις εις την υγροσταγή εξωτερικήν πλευρά των.

Οπότε, εκεί που απολαμβάνεις το μεζέ σου Κυριακή μεσημέρι, συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι και σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για μια ονομασία που ανήκει στην κατηγορία γενικευτικά ονόματα.

Ένα προϊόν δηλαδή έδωσε την ονομασία του στη γενική κατηγορία προϊόντων, όπως συμβαίνει και με άλλα brand names τύπου Χούβερ, Βαζελίνη, Γουόλμαν και άλλα τόσα.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε ένα άρθρο του ο Γιώργος Ι. Ξυδόπουλος, επιτυχία για κάποια προϊοντικά ονόματα είναι και η δυνατότητά τους να μετατρέπονται σε γενικευτικά ονόματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποκτούν διευρυμένη αναφορά σε όλα του ίδιου τύπου προϊόντα, ασχέτως του κατασκευαστή τους, ή ακόμα και σε ενέργειες, ιδιότητες ή καταστάσεις που σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά ή τις λειτουργίες του προϊόντος.

Π.χ. η λέξη Hoover χρησιμοποιείται για όλες τις ηλεκτρικές σκούπες αλλά και για το ρήμα «σκουπίζω με ηλεκτρική σκούπα» στα αγγλικά.

Μιλώντας πάντως με έναν Κύπριο φιλόλογο για να αποσαφηνίσουμε την απορία που προκύπτει σε σχέση με την προέλευση της λέξης, μας είπε ότι η λέξη μότες / μότα προέρχεται από τη λέξη modess (< moda), που ήταν ίσως η πρώτη μάρκα σερβιετών που κυκλοφόρησε στην Κύπρο.

Στο cyslang, επίσης, στο λήμμα για τη λέξη μότα, όπου μας περέπεμψε μία γλωσσολόγος, υπάρχουν δύο ερμηνείες, δίνοντας μάλιστα και παραδείγματα.

1. Γυναικεία σερβιέτα.

Παράδειγμα: Όλες οι διαφημίσεις για μότες (στον Καναδά ευφημιστικά τις αποκαλούν Feminine Hygiene Products) ακολουθούν το ίδιο μοτίβο.

1. Άβουλος και άτολμος νεαρός, που υστερεί σε ανδρισμό.

Παράδειγμα: Πώς θα χαραχτηρίσεις όλα αυτά τα αππωμένα βουτυρόπαιδα που δεν αντέχουν το παραμικρόν ζόρι [...] σε έτσι κοινωνικές συνθήκες, το να αποκαλέσει κάποιος τον νέον που επεριγράψαμεν πιο πάνω «μόταν», εχτύπαν κέντρον χωρίς να κάτσει να διηγείται λεπτομέρειες.

Φράσεις: Έππεσε η μότα σου;

Για την ιστορία, να αναφέρουμε πως οι εν λόγω σερβιέτες είναι αμερικανικής προέλευσης και κυκλοφορούν στην αγορά από το 1926.