Μίλα μου
Εντοπίσαμε το πρώτο παιδί του σωλήνα που γεννήθηκε στην Κύπρο 34 χρόνια πριν
Είχε ακριβώς το ίδιο χαμόγελο και την ίδια ζωντάνια στα μάτια, όπως τότε, στη φωτογράφιση που είχε κάνει για το «Περιοδικό» το 1986, ως το πρώτο παιδί που γεννήθηκε με εξωσωματική στην Κύπρο.
Τότε, στο ρεπορτάζ του «Περιοδικού», ήταν μόλις 6 μηνών, ένα χαριτωμένο και υγιέστατο κοριτσάκι το οποίο εκ πρώτης όψεως δεν διέφερε σε τίποτα από κανένα άλλο μωρό της ηλικίας του εκτός από ένα πράγμα, ότι ήταν το πρώτο παιδί του σωλήνα -όπως το χαρακτήριζαν τότε- κάτι που στην ουσία σήμαινε ότι ήταν το πρώτο μωρό που γεννήθηκε στην Κύπρο με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η Χριστίνα «δημιουργήθηκε» στο Μόναχο, όπου ζούσαν τότε οι γονείς της από τον Δυτικογερμανό καθηγητή Χανς Κρίστιαν Ρίο –μετέπειτα νονό της- και γεννήθηκε στη Λεμεσό στις 29 Ιανουαρίου 1986, λίγο νωρίτερα απ’ ότι την περίμεναν, στην μαιευτική κλινική του Δρα Ανδρέα Ματθαίου.
Μια πρωτοποριακή για την εποχή μέθοδος, η οποία γέμιζε ελπίδες χιλιάδες ζευγάρια –όπως οι γονείς της- τα οποία αδυνατούσαν να συλλάβουν μωρό με φυσικό τρόπο και μέχρι εκείνη την εποχή δεν είχαν άλλη διέξοδο, πέραν της υιοθεσίας.
Ωστόσο, όπως ήταν αναμενόμενο, η γέννηση της Χριστίνας αποτέλεσε μεγάλη είδηση για την Κύπρο του 80’, αφού άγγιξε ένα θέμα ταμπού και έσπασε την άγνοια που υπήρχε μέχρι τότε.
Οι πρώτες αντιδράσεις του κόσμου, όπως εξιστορεί η ίδια, ακροβατούσαν μεταξύ του τραγελαφικού και του ενοχλητικού, καθώς πολλοί ήταν αυτοί που επισκέπτονταν τη μητέρα της για να δουν πώς μοιάζει ένα έμβρυο που μεγαλώνει μέσα σε σωλήνα. «Ήθελαν να αγγίξουν την κοιλιά της, να δουν αν είναι φυσιολογική, σήκωναν την μπλούζα της για να τσεκάρουν που έχει μπει αυτή η σωλήνα, αλλά και αφότου γεννήθηκα έρχονταν στην κλινική για να δουν ότι είμαι φυσιολογική και ότι δεν έχω επιπλέον μέλη», θυμάται η Χριστίνα από τις διηγήσεις της μητέρας της.
Ο κόσμος, τότε, πίστευε ότι το έμβρυο ήταν πραγματικά τοποθετημένο σε έναν σωλήνα.
34 χρόνια μετά την πρώτη της δημόσια εμφάνιση στα media, η Χριστίνα Χατζηπαναγή μιλά στη CITY για την εμπειρία των γονιών της, για τις αντιδράσεις του κόσμου, και εξηγεί γιατί η εξωσωματική γονιμοποίηση εξακολουθεί να παραμένει ταμπού ακόμη και σήμερα.
«Η εξωσωματική της μητέρας μου έγινε γνωστή τον Νοέμβριο του 1985, όταν οι γονείς μου μετακόμισαν από το Μόναχο στην Κύπρο, μέχρι τότε το γνώριζαν ελάχιστοι. Αντιλαμβάνεσαι, λοιπόν, ότι με το που μαθεύτηκε η είδηση η περιέργεια όλων ήταν στο ζενίθ της. Διάφορα άγνωστα ζευγάρια, αλλά και άσχετοι, επισκέπτονταν τη μητέρα μου στο σπίτι, για να δουν πού είναι τοποθετημένος ο σωλήνας που βρίσκεται το μωρό. Πώς μεγαλώνει και σε ποιο σημείο του σώματός της είνα, για να καταλάβεις, ο κόσμος πίστευε ότι το έμβρυο ήταν πραγματικά τοποθετημένο σε έναν σωλήνα. Σκέψου, λοιπόν, πώς ένιωθε μια νεαρή γυναίκα 26 ετών η οποία ερχόταν από το εξωτερικό και δεν είχε κανέναν συγγενή στην Κύπρο τότε –είναι από Ελλάδα η μητέρα μου- να βιώνει όλο αυτό. Η αδιακρισία του κόσμου, αναμφίβολα ήταν ενοχλητική, αλλά και δικαιολογημένη, αφού για την κυπριακή κοινωνία ήταν κάτι πρωτόγνωρο και άγνωστο, ακόμη και για την Ελλάδα, αφού πάνω κάτω την ίδια περίοδο έγινε κι εκεί η πρώτη εξωσωματική. Μέχρι να γεννηθώ, πίστευαν ότι η μητέρα μου κυοφορεί εξωγήινο, μόνο αφότου με είδαν πείστηκαν ότι είμαι φυσιολογικό μωρό», θυμάται η Χριστίνα.
Οι γονείς σου δεν φοβήθηκαν να προχωρήσουν σε κάτι τόσο πρωτοποριακό για την εποχή;
Ο πατέρας μου είναι γιατρός και τότε έκανε την μετεκπαίδευσή του στο Μόναχο. Ως επιστήμονας, λοιπόν, ήταν πιο διαλλακτικός σε νέες μεθόδους, εξ ου και όταν αντιλήφθηκαν πως είναι δύσκολο να συλλάβουν παιδί φυσιολογικά κατέφυγαν σε αυτή τη μέθοδο, έπειτα και από την παρότρυνση του καθηγητή του πατέρα μου και έπειτα νονού μου, Χανς Κρίστιαν Ρίο. Οπότε στις 14 Απριλίου του 1985 αποφάσισαν να κάνουν την τοποθέτηση 4 εμβρύων στη μήτρα της μητέρας μου και 1,5 μήνα μετά, επικράτησα εγώ. Μια αρκετά δύσκολη εγκυμοσύνη, αφού η μητέρα μου ήταν ήδη αρκετά ταλαιπωρημένη από προηγούμενες επεμβάσεις, ενώ οι ορμόνες και τα φάρμακα που χρειάστηκε να λάβει για την εξωσωματική, επιβάρυναν την κατάσταση. Ευτυχώς, όμως, όλα έληξαν ομαλά.
Μέχρι να γεννηθώ, πίστευαν ότι η μητέρα μου κυοφορεί εξωγήινο
Και όταν γεννήθηκες, τι έγινε;
Με λίγα λόγια, χαμός. Να σου πω μόνο ότι καθημερινά έρχονταν στην κλινική από όλες τις πόλεις ζευγάρια, οικογένειες, γνωστοί και άγνωστοι από όλη την Κύπρο, για να δουν πώς έμοιαζε το παιδί που γεννήθηκε σε σωλήνα. Υπήρχε φυσικά η έγκριση του γιατρού και των γονιών μου, ωστόσο ήταν αρκετά άβολο και ενοχλητικό. Ήθελαν να με αγγίξουν, να δουν αν είμαι κανονικός άνθρωπος, αν έχω κάποια παραμόρφωση και αντιλαμβάνεστε πως για μία νέα μητέρα, όλο αυτό δεν είναι και το πιο ευχάριστο.
Γιατί έδωσαν έγκριση για κάτι τέτοιο;
Έγινε έπειτα από παρότρυνση του γιατρού, αφού ήθελαν να ενθαρρύνουν τον κόσμο να δοκιμάσει αυτή τη μέθοδο. Ήθελαν να βοηθήσουν κι άλλα ζευγάρια που είχαν προβλήματα να προχωρήσουν με εξωσωματική και να τα λύσουν.
Βοήθησε τελικά;
Θεωρώ αρκετά, αφού λίγους μήνες αργότερα, όταν διαπίστωσαν ότι είμαι φυσιολογική, η μητέρα μου δεχόταν πολλές επισκέψεις από άγνωστα ζευγάρια που ήθελαν να μάθουν πληροφορίες και λεπτομέρειες για την εξωσωματική για να προχωρήσουν και αυτοί. Ενώ δύο χρόνια μετά, έγινε και η πρώτη εξωσωματική μονάδα στην Κύπρο, στη Λεμεσό.
Εσύ, παρότι πολύ μικρή, έχεις μνήμες από περίεργες συμπεριφορές;
Όχι δεν θυμάμαι κάτι περίεργο, ίσως γιατί δεν είχα κάποιο θέμα υγείας. Αν είχα, σίγουρα θα το απέδιδαν στην εξωσωματική. Όπως έγινε και με τα θετικά. Το γεγονός ότι ως παιδάκι περπάτησα και μίλησα σχετικά νωρίς, θεωρήθηκε από κάποιους αποτέλεσμα της εξωσωματικής και όχι ως θέμα πιθανοτήτων.
Μου έλεγες πριν, ότι η εξωσωματική εξακολουθεί να είναι θέμα ταμπού στην Κύπρο
Ναι ισχύει και το βλέπω και από άτομα της γενιάς μου, αλλά και λόγω επαγγέλματος (σ.σ. η Χριστίνα διατηρεί χημείο), ότι πολλά ζευγάρια δυσκολεύονται να δεχτούν ότι έχουν πρόβλημα και πρέπει να καταφύγουν σε εξωσωματική. Η κοινωνία, πλέον, δεν το κατακρίνει, έχει εξοικειωθεί με αυτό, σε αντίθεση βέβαια με κάποια μέλη της εκκλησίας.
Το γεγονός ότι ως παιδάκι περπάτησα και μίλησα σχετικά νωρίς, θεωρήθηκε από κάποιους αποτέλεσμα της εξωσωματικής και όχι ως θέμα πιθανοτήτων.
Δηλαδή;
Παρότι τόσο εγώ όσο και ο σύζυγός μου πιστεύουμε βαθιά στο Θεό, όταν ακούω εκπροσώπους της εκκλησίας να καταφέρονται εναντίον της εξωσωματικής, το θεωρώ απαράδεκτο. Δεν γίνεται να δημιουργούν τύψεις και ενοχές σε μία γυναίκα ή ένα νέο ζευγάρι που θέλει να τεκνοποιήσει και δεν μπορεί με φυσικό τρόπο, επειδή σκέφτονται την εξωσωματική. Ο Θεός μας έδωσε την πρώτη ύλη για να την πάρουμε και να την εξελίξουμε μέσα από την επιστήμη και την τεχνολογία, για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής μας. Τελευταία άκουσα κάτι χαζά από ιερωμένους ότι κάνοντας εξωσωματική σκοτώνεις ωάρια, σκοτώνεις ψυχές. Δεν μπορεί να λέγονται αυτά τα πράγματα.
Τι θα έλεγες σ’ ένα ζευγάρι που σκέφτεται να προχωρήσει σε εξωσωματική;
Για μένα όλο αυτό που προσφέρει η εξωσωματική είναι ένα θαύμα. Εγώ, είμαι ένα θαύμα για τους γονείς μου και το καταλαβαίνω πολύ πιο έντονα τώρα που έγινα κι εγώ μητέρα. Θεωρώ ότι είναι ένα θαύμα επιστημονικό και εννοείται πως πρέπει να το εκμεταλλευόμαστε.
Διαβάστε το ρεπορτάζ του Περιοδικού εδώ: Το πρώτο παιδί του σωλήνα και εδώ Το πρώτο παιδί του σωλήνα 1