Η Στέλλα Κάσδαγλη μιλά στη δημοσιογράφο Δόνα Καπαρτή για έναν καλύτερο κόσμο και για το πώς μπορούμε να τον φτιάξουμε.

Η ίδια χαρακτήρισε ως άτοπο και άδικο το να αναφερόμαστε στις γυναίκες, άλλα και στους άντρες στερεοτυπικά.

Επισήμανε επίσης, ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουν επιχειρήσεις σε Κύπρο και Ελλάδα, είναι το ότι δεν έχουν αναγνωρίσει τη μακροπρόθεσμη αναγκαιότητα επένδυσης στην ισότητα ανάμεσα στα φύλα.

Η εκπαιδεύτρια και συνιδρύτρια του Ελληνικού οργανισμού Women On Top, η οποία βρέθηκε στην Κύπρο στο πλαίσιο του εργαστηρίου που διοργανώθηκε από την AIPFE Κύπρου-Γυναίκες της Ευρώπης με θέμα την ‘Ενδυνάμωση των Γυναικών &Αντρών; Ισότητα στην εργασία: Από την Ατομική Ανάπτυξη στη Συνολική Αλλαγή’ ανέφερε πως η θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής άδειας πατρότητας, η μέριμνα μητρότητας για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες και η υποστήριξη των εργαζομένων με οικογένεια είναι μερικές από τις πολιτικές που χρειάζεται να ακολουθήσουν οι κυβερνώντες για βελτίωση της κατάστασης σε Κύπρο και Ελλάδα.

Αναχωρώντας για Ελλάδα, ποια ήταν η εντύπωση που σας άφησε η Κύπρια γυναίκα, λαμβάνοντας υπόψη και τα όσα ακούσατε στο πλαίσιο του Διαδραστικού Εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες;

Αναχωρώντας για την Ελλάδα, σκεφτόμουν για μία ακόμη φορά πόσο άτοπο και άδικο είναι να αναφερόμαστε στις γυναίκες (άλλα και στους άντρες) στερεοτυπικά, γενικεύοντας, τη στιγμή που ακόμα και μέσα στην ίδια χώρα, στην ίδια πόλη, συναντά κανείς τόσο διαφορετικές γυναίκες, με τόσο διαφορετικά βιώματα και απόψεις. Και είναι μεγάλο μάθημα αυτό, γιατί μας υπενθυμίζει πως όταν μιλάμε για ισότητα, δε μιλάμε για την ισότητα ανάμεσα σε δύο αντιθετικούς πόλους, αλλά για την ισότητα ανάμεσα σε γυναίκες με διαφορετικές ανάγκες που όλες χρειάζεται να ακουστούν.

Τι ήταν αυτό που σας φάνηκε ότι τις/τους απασχολεί περισσότερο;

Η ισότιμη αντιμετώπιση από τους άντρες και η αναγνώριση των ικανοτήτων και των προσπαθειών τους, στον ίδιο βαθμό με τις ικανότητες και τις προσπάθειες των αντρών. Ξέρετε, ακόμα και σε μια χώρα όπου τα βασικά προβλήματα επιβίωσης είναι λυμένα για τις περισσότερες γυναίκες, η ουσιαστική ισότητα στην εργασία είναι μια μάχη που κερδίζουμε και χάνουμε καθημερινά, μέσα από αδιόρατες συμπεριφορές και μικρά συμβάντα που μπορεί να γκρεμίσουν την αυτοπεποίθησή μας κάθε στιγμή. Αυτά προσπαθούμε να διαχειριστούμε και, σιγά σιγά, να εξαλείψουμε.

Γιατί οι επιχειρήσεις είναι τόσο επιφυλακτικές ως προς το να επενδύσουν στην ισότητα ανάμεσα στα φύλα αλλά και στο να στηρίξουν ακόμη περισσότερο τις γυναίκες σε κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο;

Πολλές επιχειρήσεις το κάνουν επειδή δεν έχουν αναγνωρίσει τη μακροπρόθεσμη αναγκαιότητα μιας τέτοιας επένδυσης ή επειδή φοβούνται το κόστος που θα έχει, με όρους οικονομικούς ή και συναισθηματικούς. Άλλες δεν κατέχουν την τεχνογνωσία ή την εμπειρία για να καταστρώσουν ένα υλοποιήσιμο πλάνο προς την ισότητα. Οι περισσότερες, όμως, δεν το κάνουν απλά επειδή οι θέσεις λήψεις αποφάσεών τους κατέχονται κυρίως από άντρες. Και μια ομάδα διοίκησης που δεν χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία, δεν μπορεί να απαντήσει ουσιαστικά και στις ανάγκες ενός ποικιλόμορφου ανθρώπινου δυναμικού.

Πόσο διστακτική είναι η γυναίκα στην Ευρώπη ως προς το να καταγγέλλει περιστατικά κακοποίησης σε σπίτι και εργασία;

Είναι ακόμα διστακτική, επειδή φοβάται το στιγματισμό ή τις συνέπειες ή την ψυχολογική επιβάρυνση μιας τέτοιας διαδικασίας για την ίδια και τον περίγυρό της. Τις περισσότερες φορές, επίσης, είναι διστακτική επειδή πιστεύει ότι η καταγγελία της δε θα φέρει κανένα θετικό αποτέλεσμα, παρά θα αγνοηθεί. Αυτό, όμως, σιγά σιγά έχει αρχίσει να αλλάζει. Βοήθησε αναμφισβήτητα το κίνημα του #metoo σε αυτό, όμως ακόμα περισσότερο βοηθάνε τα παραδείγματα καθημερινών γυναικών που κάνουν, έστω, ένα μικρό βήμα για να δηλώσουν στον εαυτό τους και στους ανθρώπους γύρω τους ότι δε θεωρούν πια τη βία κανονικότητα.

Κατά τη διάρκεια του Διαδραστικού Εργαστηρίου κάνατε έντονη αναφορά στις γυναίκες με χαμηλά εισοδήματα και απουσία βοήθειας από τρίτους στην καθημερινότητά τους. Είναι αυτή η πιο δύσκολη «κατηγορία» γυναικών;

Είναι η πιο αόρατη, δυστυχώς. Οι γυναίκες που έχουν τη δυνατότητα να βγαίνουν στο προσκήνιο και να διεκδικούν ή απλώς να συμμετέχουν σε δράσεις για την ενδυνάμωση και την ισότητα, είναι συνήθως γυναίκες που έχουν λύσει τα βασικά βιοποριστικά τους προβλήματα και έχουν, λίγο ή πολύ, τη δυνατότητα επιλογών σε σχέση με την εργασία τους. Κατά μία έννοια, αυτές οι γυναίκες, εμείς, ορίζουμε και την ατζέντα αυτού του τεράστιου θέματος. Τι γίνεται όμως με τις γυναίκες που δουλεύουν ατελείωτες ώρες, σε επισφαλείς θέσεις, με πολύ χαμηλές αμοιβές και κακές συνθήκες στην εργασία τους (αν έχουν), οι οποίες δεν έχουν την ευκαιρία να ανέβουν σε μία σκηνή και να μοιραστούν τη δική τους ιστορία; Τις έχουμε στο ραντάρ μας όταν δίνουμε συμβουλές, όταν προτείνουμε στρατηγικές επιτυχίας, όταν σχεδιάζουμε προγράμματα και δράσεις; Συνήθως όχι. Συνήθως, κρίνουμε αυτά που πρέπει να αλλάξουν με βάση αυτά που πρέπει να αλλάξουν για μας, κι αυτό μπορεί να ήταν λειτουργικό για την προηγούμενη φάση της μάχης για την ισότητα, τη φάση της ατομικής ενδυνάμωσης, αλλά δεν είναι πλέον αρκετό για τη φάση στην οποία έχουμε μπει τώρα, τη φάση της συνεργασίας.

Ποιες είναι μερικές μικρές αλλά ουσιαστικές πολιτικές που μπορεί να ακολουθήσουν οι κυβερνήσεις σε Κύπρο και Ελλάδα για να ενισχύσουν αυτές τις γυναίκες καθώς και τους άντρες, ιδιαίτερα τις/τους μονογονείς;

Δεν ξέρω αν είναι μικρές, είναι όμως σίγουρα ουσιαστικές: η θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής άδειας πατρότητας, η μέριμνα μητρότητας για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες και η υποστήριξη των εργαζομένων με οικογένεια (ειδικά των μονογονεϊκών) στη φροντίδα των εξαρτώμενων μελών τους είναι για μας τα πιο βασικά βήματα που πρέπει να γίνουν νομοθετικά, ώστε να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο ισότιμης συμμετοχής στην εργασία.