Απευθύνθηκε χωρίς δισταγμό, μπροστά σε δεκάδες κόσμου που ήταν εντός της αίθουσας των Ηνωμένων Εθνών, με πάθος, μιλώντας για την κλιματική αλλαγή και ζητώντας εξηγήσεις από όλους τους ηγέτες για την ανεπανόρθωτη καταστροφή που έχουν προκαλέσει στον πλανήτη. Λίγο αργότερα, ένα βλέμμα της στο πρόεδρο των ΗΠΑ, έγινε viral για την βλοσυρότητά του. Ενώ σχεδόν ταυτόχρονα τα social media σε όλο τον κόσμο χωρίστηκαν σε δύο στρατόπεδα.

Οι μεν υποστήριζαν τη 16χρονη μαχήτρια που βρήκε το θάρρος να μιλήσει για την επερχόμενη ολοκληρωτική καταστροφή του πλανήτη, την ίδια ώρα που οι άλλοι μισοί κατηγορούν τους γονείς της που την άφησαν να εκτεθεί σε όλο αυτό το ακτιβιστικό κίνημα από τόσο νωρίς, φτάνοντας στα 16 της χρόνια να έχει εμμονή, όπως αναφέρουν, με την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος, σε σημείο να μην χρησιμοποιεί καν αεροπλάνο για να μην επιβαρύνει τον πλανήτη.

Για να υποστηρίξουν τα λεγόμενά τους, αρκετοί επικαλέστηκαν το σύνδρομο, στο οποίο υπάγεται η Γκρέτα, το Σύνδρομο Asperger.

Το Asperger, το οποίο αναγνωρίστηκε από τους ειδικούς μόλις το 1994, διατηρεί αρκετές ομοιότητες με τον αυτισμό, ωστόσο είναι πιο ήπιας μορφής σύνδρομο.

Τα άτομα που πάσχουν από το Asperger, χαρακτηρίζονται συνήθως από ελλείψεις και δυσλειτουργίες σε διάφορους τομείς της ανάπτυξης, ενώ ο τρόπος που αντιλαμβάνονται τον κόσμο, τα συναισθήματα και οι σκέψεις τους, όπως και η ικανότητά τους να αλληλεπιδρούν με άλλα άτομα λειτουργούν διαφορετικά.

Χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι επίσης η εμφάνιση στερεότυπης συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, με τα άτομα με Asperger να έχουν συνήθως μέση ή και ανώτερη νοημοσύνη.

Επίσης, τα άτομα με Asperger δεν παρουσιάζουν σημαντικές καθυστερήσεις ή αποκλίσεις στην απόκτηση της γλώσσας (γραμματική, σύνταξη κτλ.) όπως συμβαίνει συχνά με τα αυτιστικά άτομα. Εντούτοις, πιο λεπτές πτυχές της κοινωνικής επικοινωνίας ( π.χ. το τυπικό δούναι και λαβείν σε μια συνομιλία ) είναι πιθανό να επηρεαστούν.

Σχετικά με τη διαταραχή, έγραψε η Συμβουλευτική Ψυχολόγος Ειρήνη Χριστοφόρου, στην ιστοσελίδα Paidiatros.com

Τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου ενδέχεται να επηρεάσουν την κοινωνική ή επαγγελματική ζωή του πάσχοντα, καθώς και τον συναισθηματικό του κόσμο καθώς αυτός θα αντιλαμβάνεται τη διαφορετικότητά του. Ωστόσο, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και κάποια άτομα ενδέχεται να επηρεαστούν πολύ λιγότερο από άλλα. Με την κατάλληλη υποστήριξη, όλα τα άτομα με συνδρόμου Asperger είναι ικανά να ζήσουν μια πιο λειτουργική, ολοκληρωμένη και ανεξάρτητη ζωή.

Παράγοντες εμφάνισης συνδρόμου Asperger (Άσπεργκερ)

Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, το συνδρόμου Asperger επηρεάζει άτομα κάθε εθνικότητας, γεωγραφικής περιοχής, κοινωνικής τάξης, οικονομικής κατάστασης και θρησκεύματος. Οι άντρες φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό απ’ ότι οι γυναίκες, ενώ ο λόγος παραμένει αδιευκρίνιστος.

Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Asperger συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο έρευνας. Κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι ένας συνδυασμός παραγόντων, τόσο γενετικών όσο και περιβαλλοντικών, μπορεί να ευθύνεται για τις αλλαγές στη νευροβιολογική εξέλιξη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εμφάνιση του συνδρόμου. Η κληρονομικότητα φαίνεται να εμπλέκεται κατά κάποιο τρόπο, γεγονός που υποστηρίζεται από την παρατήρηση ότι το σύνδρομο εμφανίζεται πιο συχνά σε συγγενικά άτομα.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες που μπορούν να δράσουν μεμονωμένα ή από κοινού τροποποιώντας ή αυξάνοντας την επίδραση της γενετικής προδιάθεσης περιλαμβάνουν τοξικά ανοίγματα, τερατογόνα, προβλήματα με την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό, και προγεννητικές λοιμώξεις. Το σίγουρο είναι ότι το σύνδρομο δεν οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου ή τις κοινωνικές του εμπειρίες.

Χαρακτηριστικά του συνδρόμου Asperger και η επίδρασή τους

Τα άτομα με Asperger εμφανίζουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Οι πλείστοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και την επικοινωνία. Άλλα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν την εμμονή σε συγκεκριμένες ρουτίνες, την ύπαρξη περιορισμένων ενδιαφερόντων με τα οποία το άτομο μπορεί να ασχολείται σχολαστικά και επαναλαμβανόμενα, αισθητηριακές δυσκολίες, κινητική αδεξιότητα καθώς και ιδιαιτερότητα στον τρόπο σκέψης. Ο βαθμός στον οποίο εκδηλώνονται αυτά τα χαρακτηριστικά διαφέρει από άτομο σε άτομο, καθιστώντας τη διαταραχή από πολύ ελαφριάς ως βαριάς μορφής.

Κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία

Συχνά τα παιδιά με Asperger δυσκολεύονται, παρόλο που επιζητούν την κοινωνική συναναστροφή, να αναπτύξουν και να διατηρήσουν φιλίες με τους συνομήλικούς τους. Αυτό συμβαίνει γιατί αδυνατούν να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους άγραφους νόμους που διέπουν την κοινωνική συμπεριφορά, τη σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας (π.χ. επικοινωνία με το βλέμμα, εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, στάση του σώματος, αλλαγές στον τόνο της φωνής, λόγια κ.α) και τα παιχνίδια. Δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν τα λόγια, τις πράξεις και τα συναισθήματα των άλλων και, πολλές φορές παρερμηνεύουν τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, ή κοιτάζουν επίμονα το πρόσωπο του συνομιλητή τους, προσπαθώντας να συλλάβουν αυτά που τους διαφεύγουν. Η δυσκολία τους να αντιλαμβάνονται πτυχές της επικοινωνίας μπορεί να προκαλέσει άγχος στα άτομα με σύνδρομο Asperger, γιατί η συμπεριφορά των άλλων συχνά βιώνεται ως απρόβλεπτη.

Τα άτομα με σύνδρομο Asperger συνήθως δεν παρουσιάζουν σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου. Ωστόσο, δυσκολεύονται να εκφραστούν συναισθηματικά και κοινωνικά. Συχνά, έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο λεξιλόγιο, δύσκολα όμως κατανοούν τα λογοπαίγνια, τις μεταφορές, τα αστεία και την ειρωνεία (αντιλαμβάνονται τα νοήματα πάντα κυριολεκτικά).

Συχνά, υστερούν στην κοινωνική φαντασία; δυσκολεύονται δηλαδή να φανταστούν εναλλακτικά κοινωνικά σενάρια και να προβλέψουν τι θα συμβεί καθώς εξελίσσεται μια κοινωνική συναναστροφή.

Μπορεί να μη γνωρίζουν πότε μπορούν να αρχίσουν ή να τελειώσουν μια συζήτηση, και δεν αντιλαμβάνονται πότε ο συνομιλητής τους έχει χάσει το ενδιαφέρον του, με αποτέλεσμα συχνά να μακρηγορούν και να μονολογούν σε θέματα που ενδιαφέρουν κυρίως τους ίδιους.

Συχνά επινοούν λέξεις, μιλούν με ασυνήθιστη, δυνατή, μη εκφραστική μονότονη φωνή ενώ ο λόγος τους μπορεί να είναι πιο ακριβής, τυπικός και σχολαστικός από το συνηθισμένο.

Η έκφραση του προσώπου τους μπορεί να είναι επίπεδη και οι χειρονομίες υπερβολικές, αδέξιες, ή μη συμβατές με το περιεχόμενο των λόγων τους. Αυτή η κοινωνικά «ακατάλληλη» συμπεριφορά μπορεί να συμβάλει στην μοναχικότητα των ατόμων αυτών.

Εμμονή σε συγκεκριμένες ρουτίνες

Τα άτομα με Asperger δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές και προτιμούν την ομοιομορφία. Αυτό τους οδηγεί στο να προσκολλώνται σε συμπεριφορές ρουτίνας προκειμένου να ελέγξουν τη σύγχυση και το άγχος που βιώνουν, ειδικά όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν νέες καταστάσεις (π.χ. ένα ταξίδι, αλλαγή σχολείου ή τάξης, ή ακόμα και μια μικρή ξαφνική αλλαγή στο καθημερινό πρόγραμμα). Για παράδειγμα, ορισμένα παιδιά μπορεί να επιμένουν να ακολουθούν πάντοτε τον ίδιο δρόμο για το σχολείο ενώ οι ενήλικες με Asperger συχνά προτιμούν να κάνουν τις δραστηριότητες της μέρας με την ίδια πάντοτε προκαθορισμένη σειρά (π.χ. δουλειά, γεύμα, μπάνιο, τηλεόραση) και να αναστατώνονται εάν το πρόγραμμα τροποποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο.

Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα

Τα άτομα με με Asperger μπορεί να αναπτύξουν έντονα ενδιαφέροντα όπως, για παράδειγμα, τη συλλογή αντικειμένων ή πληροφοριών για συγκεκριμένα θέματα, τα οποία κυριαρχούν στη ζωή τους, στο χρόνο και τις συζητήσεις τους, σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Τομείς που μπορεί να αποτελούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι’ αυτούς περιλαμβάνουν τα φυσικά φαινόμενα, το διάστημα, διαδρομές, χάρτες, μάρκες αυτοκινήτων, κ.α. Τα ενδιαφέροντα τους μπορεί να είναι ισόβια ή να αλλάζουν κατά διαστήματα π.χ. πολύ απότομα μπορεί να πάψουν να ασχολούνται με κάτι (π.χ. υπολογιστές) και να παθιαστούν με κάτι καινούριο, εντελώς διαφορετικό (π.χ. αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού).

Μέσα από τα ενδιαφέροντα που αναπτύσσουν μπορούν να μάθουν πάρα πολλά πράγματα κι ακόμα, να γίνουν αυθεντίες στον τομέα με τον οποίο έχουν επιλέξει να ασχοληθούν. Με σωστή ενθάρρυνση αυτές οι ικανότητες και οι γνώσεις μπορούν να αποτελέσουν γι’ αυτούς πεδία σπουδής και να χρησιμεύσουν ως μέσο επαγγελματικής αποκατάστασης.