Ο ύπνος είναι σημαντικός για πολλούς λόγους – αλλά ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι ο υπερβολικός ύπνος μπορεί στην πραγματικότητα να είναι επιβλαβής για τον εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Αγγλίας (NHS), οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται από έξι έως εννέα ώρες ύπνου κάθε βράδυ.

Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό μπορεί να μην ισχύει, καθώς ορισμένοι ενήλικες χρειάζονται μόλις τέσσερις ώρες ύπνου για να ξυπνήσουν νιώθοντας ανανεωμένοι.

Έρευνα από ειδικούς στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι ο πολύς ύπνος θα μπορούσε στην πραγματικότητα να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία.

Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που κοιμόντουσαν λιγότερο από 4,5 ώρες τη νύχτα και εκείνοι που κοιμόντουσαν περισσότερες από 6,5 ώρες κάθε βράδυ διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο έκπτωσης γνωστικών λειτουργιών με την πάροδο του χρόνου.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όλοι οι συμμετέχοντες αντιμετώπιζαν επίσης προβλήματα κακής ποιότητας ύπνου.

Διαπίστωσαν επίσης ότι ο αντίκτυπος της διάρκειας του ύπνου στον εγκέφαλο είχε το ίδιο αποτέλεσμα με τη γήρανση – που είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου στην εμφάνιση παθήσεων όπως το Αλτσχάιμερ.

Οι ερευνητές προτείνουν ότι για τους ενήλικες, ο ύπνος μεταξύ 4,5 και 6,5 ωρών τη νύχτα είναι ιδανικός.

Γράφοντας στο The Conversation, ο λέκτορας ψυχολογίας Γκρεγκ Έλντερ είπε ότι οι ερευνητές δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα γιατί η έλλειψη ύπνου συνδέεται με την έκπτωση γνωστικών λειτουργιών.

«Μια θεωρία είναι ότι ο ύπνος βοηθά τον εγκέφαλό μας να "ξεπλύνει" τις επιβλαβείς πρωτεΐνες που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οπότε η παρεμβολή στον ύπνο μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του εγκεφάλου μας να απαλλαγεί από αυτά. Πειραματικά στοιχεία υποστηρίζουν ακόμη κι αυτό - δείχνοντας ότι ακόμη και μια νύχτα στέρησης ύπνου αυξάνει προσωρινά τα επίπεδα β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο υγιών ανθρώπων», είπε.

Πρόσθεσε επίσης ότι τα ευρήματα της μελέτης της Ουάσιγκτον είναι εκπληκτικά, καθώς οι περισσότεροι φορείς υγείας, συμπεριλαμβανομένου του NHS στο Ηνωμένο Βασίλειο και του Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (CDC) στις ΗΠΑ, δηλώνουν όλοι ότι οι άνθρωποι πρέπει να κοιμούνται περισσότερες από έξι ώρες κάθε βράδυ.

«Η μελέτη έδειξε ότι ο ύπνος πάνω από 6,5 ώρες συσχετίστηκε με έκπτωση γνωστικών λειτουργιών με την πάροδο του χρόνου – αυτό είναι λίγο αν αναλογιστούμε ότι στους ηλικιωμένους συνιστάται να κοιμούνται μεταξύ επτά και οκτώ ωρών κάθε βράδυ. Ενδεχομένως δεν είναι απαραίτητα η διάρκεια του ύπνου που έχει σημασία, αλλά η ποιότητα αυτού του ύπνου όταν πρόκειται για τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας», είπε.

Δήλωσε, ωστόσο, ότι είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι 100 συμμετέχοντες στη μελέτη που κοιμόντουσαν περισσότερο μπορεί να υπέφεραν από προβλήματα που δεν εντοπίστηκαν στα τεστ.

Οι ερευνητές προσάρμοσαν παράγοντες που σχετίζονται με την άνοια, αλλά ο Γκρεγκ εξήγησε ότι όσοι κοιμόντουσαν περισσότερο μπορεί επίσης να είχαν άλλες προϋπάρχουσες παθήσεις που μπορεί να συνέβαλαν στην έκπτωση γνωστικών λειτουργιών, οι οποίες δεν ελήφθησαν υπόψη.

«Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει κακή υγεία, κοινωνικοοικονομική κατάσταση ή επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί μπορεί να εξηγούν γιατί ο περισσότερος ύπνος συνδέθηκε με έκπτωση γνωστικών λειτουργιών», πρόσθεσε.


Είναι και θέμα γονιδίων

Μια ξεχωριστή μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι η ποσότητα ύπνου οφείλεται στην πραγματικότητα στη γενετική.

Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, νευρολόγος Λούις Πτάτσεκ είπε: «Υπάρχει ένα δόγμα στον τομέα ότι ο καθένας χρειάζεται οκτώ ώρες ύπνου, αλλά η δουλειά μας μέχρι σήμερα επιβεβαιώνει ότι η ποσότητα ύπνου που χρειάζονται οι άνθρωποι διαφέρει ανάλογα με τη γενετική. Σκεφτείτε το σαν το ύψος- δεν υπάρχει τέλειο ύψος, κάθε άτομο είναι διαφορετικό. Η περίπτωση είναι παρόμοια με τον ύπνο».

Η ομάδα μελετά μοτίβα ύπνου για πάνω από δέκα χρόνια, μεταξύ άλλων άτομα με Οικογενή Φυσικό Βραχύ ύπνο (FNSS: Familial Natural Short Sleep), την ικανότητα να λειτουργούν πλήρως και να προτιμούν τέσσερις έως έξι ώρες ύπνου τη νύχτα.

Ωστόσο, δήλωσαν ότι η μελέτη των γονιδίων που συνδέονται με τον ύπνο θα ήταν σαν ένα «παζλ χιλιάδων κομματιών».

«Τα προβλήματα ύπνου είναι κοινά σε όλες τις παθήσεις του εγκεφάλου. Αυτό είναι λογικό γιατί ο ύπνος είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα. Χρειάζεται να συνεργαστούν πολλά μέρη του εγκεφάλου για να κοιμηθούμε και να ξυπνήσουμε. Όταν αυτά τα μέρη του εγκεφάλου είναι κατεστραμμένα, καθιστά πιο δύσκολο τον ύπνο ή τον ποιοτικό ύπνο», λένε οι ειδικοί.


Πηγή: Lifo