Γράφει η Μαριάννα Νικολάου
Στα αγγλικά, η έκφραση It takes a village, αναφέρεται στην ανάγκη της ενότητας και της συνεργασίας ενός αριθμού ατόμων –μιας κοινότητας– για να πετύχει έναν κοινό σκοπό. Πιο γνωστό βέβαια, είναι το It takes a village to raise a child, που σημαίνει ότι χρειάζεται η συνεργασία και η συμβολή μιας ολόκληρης κοινότητας για να μπορέσει να μεγαλώσει ένα παιδί σωστά. Εγώ λέω It takes a village to rape a child. Και οι ακόλουθες τοπικές κοινωνίες μάς το απέδειξαν με τις περιπτώσεις της Έλενας και της Κατερίνας.
Όταν ήμασταν παιδιά, ερχόταν ο παπάς στο σχολείο για αγιασμό. Η δασκάλα μάς έλεγε ότι πρέπει να φιλήσουμε και τον σταυρό και το χέρι που τον κρατούσε. Εγώ δεν ήθελα και όταν το είπα στον πατέρα μου μού είπε ότι αν κάποιος πιστεύει στον Θεό, να προσκυνά Αυτόν, και κανενός το χέρι. Η σχέση του καθενός μας με τον Θεό είναι δική μας υπόθεση, κανενός παπά, αρχιεπισκόπου ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Για άθεος, δεν τα είπε κι άσχημα, ε; Και έτσι, αποφάσισα κι εγώ να μη φιλάω το χέρι κανενός.
Μεγαλώνοντας, ανακάλυψα ότι το χέρι εκείνο που κρατούσε τον σταυρό, είναι παντοδύναμο. Έχει επιρροή στην κοινωνία και την πολιτική ζωή του τόπου. Το χέρι αυτό δεν το αγγίζεις. Όταν σου κλείνει το στόμα για να ασελγήσει πάνω σου, βγάζεις τον σκασμό. Όταν σε ακινητοποιεί και σε βιάζει, λες ευχαριστώ, ευλόγησον. Μα το χειρότερο που έμαθα, ήταν ότι όλοι ήξεραν για το χέρι αυτό και δεν μιλούσαν.
Να θυμηθούμε την Έλενα Φραντζή; Η Έλενα, αν ζούσε σήμερα, θα ήταν 34 χρονών. Αυτοκτόνησε το 2018, και τότε μάθαμε για τη σεξουαλική κακοποίησή της από τον ιερέα ανάδοχο πατέρα της, οποίος ήταν ένας μικρός θεούλης για την τοπική κοινωνία. Η Έλενα μίλησε για όσα βίωνε στο Γραφείο Ευημερίας όταν ήταν μόλις 10. Κανείς δεν την πίστεψε, ο φάκελός της χάθηκε και το μαρτύριό της συνεχίστηκε. Στα 20 της, η Έλενα κατήγγειλε ξανά αυτόν και την παπαδιά που γνώριζε κι επιπρόσθετα την κακοποιούσε σωματικά. Περιττό να σας πω ότι στη δίκη όλο το χωριό στάθηκε στο πλευρό του παπά (θυμάστε τι είπαμε; It takes a village to rape a child) που καταδικάστηκε σε 18μηνη φυλάκιση, ενώ σύμφωνα με τα πρακτικά συνεδρίας της Ιεράς Συνόδου στις 25 Μαρτίου, 2015, που έφερε στο φως ο Φιλελεύθερος, αθωώθηκε από την Ιερά Σύνοδο, που έκρινε πως το αδίκημα του συγκυλισμού (θρησκευτικός όρος για την ερωτική πράξη χωρίς συνουσία) δεν είναι τόσο σοβαρό ώστε να επισύρει καθαίρεση.
Άντε καλέ! Τι είναι να βιάζεις και να κακοποιείς ένα παιδί από τα 3 του χρόνια; Οι Εργάτες λοιπόν, τον δέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες μετά την αποφυλάκισή του, αυτός συνέχισε να λειτουργεί κανονικότατα, ενώ στην εκκλησία του χωριού έλαβε πανηγυρική θεία λειτουργία όπου οι πιστοί τον χειροκροτούσαν, ενώ ο Μητροπολίτης Ταμασού Ησαΐας συγκινημένος από τον Γολγοθά του, τον παρουσίασε ως μάρτυρα που ο Θεός τον υπέβαλε σε δοκιμασίες. Και η Έλενα; Έτσι για την ιστορία, να σας πω ότι η Έλενα όταν μίλησε για όσα της έκανε το χέρι εκείνο που κρατούσε τον σταυρό, εισέπραξε απαξίωση, χλευασμό και απειλές για τη ζωή της από την τοπική κοινωνία. Μέχρι που αυτοκτόνησε και την παίξαμε στις ειδήσεις των 8.
Η υπόθεση που παρακολουθήσαμε πρόσφατα, αφορά την Κατερίνα, που το 1981 ήρθε αντιμέτωπη με ένα ανάλογο χέρι που κρατούσε σταυρό (Μητροπολίτης τέως Κιτίου), στα 16 της. Όταν το είπε σε εξομολόγησή της, η απάντηση ήταν ότι ήταν κατά το ήμισυ ευλογημένη που της επιτέθηκε ο παπάς (!), και ο δικηγόρος στον οποίο είχε αποταθεί τότε, την αποθάρρυνε από το να προχωρήσει σε καταγγελία (μα θα τα βάλετε με την εκκλησία ή θα φκάλετε το όνομα της μιτσιάς;). Μια άλλη γυναίκα είχε καταγγείλει πως τον Απρίλιο του 2011 έπεσε θύμα βιασμού από τον ίδιο. Η δίκη διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών και το Μόνιμο Κακουργιοδικείο στις 22 Οκτωβρίου του 2021 τον αθώωσε. Και ενώ οι ψίθυροι στη Λάρνακα για το χέρι αυτό πλήθαιναν, κανείς δεν μιλούσε, και η ζωή προχωρούσε.
Η απόφαση του Δικαστηρίου στις 15 Μαΐου, είναι ιστορική, όχι μόνο επειδή είναι η πρώτη φορά στα κυπριακά χρονικά που κρίθηκε ένοχος ανώτατος ιεράρχης, αλλά και επειδή στην απόφασή της η δικαστής, αναφέρθηκε στη θέση ισχύος της εκκλησίας. «Πώς ήταν δυνατόν, ένα ανήλικο, φτωχό και ορφανό κορίτσι να προχωρούσε, τότε, σε μια τέτοια καταγγελία εναντίον αρχιερέα, αφού ένα σκάνδαλο τέτοιου είδους θα ταλάνιζε την κραταιά Εκκλησία της Κύπρου». Εκδίδοντας την απόφαση, η δικαστής σημείωσε ότι ο κατηγορούμενος ήταν άκρως ειρωνικός και υπεροπτικός, ενώ σε μια από τις εκρήξεις θυμού του, δεν δίστασε να χτυπήσει το χέρι του στο Ευαγγέλιο, και η μαρτυρία του στερείτο πειστικότητας. Κοίτα να δεις που χέρι αυτό άρχισε να τρέμει. Και πολύ άργησε.
Τώρα βγαίνουν κι άλλες γυναίκες (6 υποθέσεις βλέπουν ξανά το φως της δημοσιότητας) να καταγγείλουν αυτό το χέρι. Αν αυτό δεν γίνει αιτία για την έναρξη ενός δημόσιου διαλόγου για την κατάχρηση εξουσίας της Εκκλησίας, την ευθύνη της Πολιτείας να αποδείξει ότι οι μηχανισμοί για την απόδοση δικαιοσύνης δεν μεροληπτούν υπέρ των ισχυρών, αλλά και της επιτακτικής ανάγκης να κάνει η Εκκλησία την αυτοκριτική της με ειλικρίνεια (αν μπορεί), τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Ο επίλογος της Έλενας ήταν τραγικός. Κι είμαι σίγουρη, ότι αν βλέπαμε στην Έλενα το πρόσωπο της αδελφής μας, της κόρης μας, της φίλης μας ή κι εμάς τους ίδιους, θα ήταν όλα αλλιώς.