Παράξενα κυκλικά «μπαλώματα» που ονομάζονται «κύκλοι νεραϊδών» στα άνυδρα εδάφη της Ναμίμπια στη Νότια Αφρική και της Αυστραλίας προβληματίζουν τους επιστήμονες για δεκαετίες και έχουν πλέον χαρτογραφηθεί σε 250 τοποθεσίες που εκτείνονται σε 15 χώρες.

Μέχρι τώρα, τα αινιγματικά κυκλικά μοτίβα γυμνού εδάφους που περιβάλλονται από φυτά που δημιουργούν δακτυλίους βλάστησης είχαν περιγραφεί μόνο στη Ναμίμπια και στην Αυστραλία.

Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, για να εξηγηθεί ο σχηματισμός τους, αλλά η παγκόσμια διάσταση των φαινομένων παρέμενε εν πολλοίς άγνωστη, είπαν ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από το Universidad de Alicante (UA) στην Ισπανία.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο περιοδικό PNAS, χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να ταξινομήσει δορυφορικές εικόνες και τα αποτελέσματα έδειξαν 263 τοποθεσίες όπου υπάρχουν μοτίβα παρόμοια με τους κύκλους των νεράιδων, εκτός από τη Ναμίμπια και τη Δυτική Αυστραλία.

Η ανάλυση βρήκε αυτoύς τους δακτύλιους σε μέρη όπως το Σαχέλ, η Δυτική Σαχάρα, το Κέρας της Αφρικής, η Μαδαγασκάρη, η νοτιοδυτική Ασία και η κεντρική Αυστραλία, υποδηλώνοντας ότι οι κύκλοι των νεραϊδών είναι «πολύ πιο συνηθισμένοι από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως».

«Η ανάλυση των επιπτώσεών τους στη λειτουργία των οικοσυστημάτων και η ανακάλυψη των περιβαλλοντικών παραγόντων που καθορίζουν την κατανομή τους είναι απαραίτητη για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών του σχηματισμού αυτών των μοτίβων βλάστησης και της οικολογικής τους σημασίας», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Emilio Guirado από το UA.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο συνδυασμός ορισμένων χαρακτηριστικών του εδάφους και του κλίματος, όπως η χαμηλή περιεκτικότητα σε άζωτο και η μέση βροχόπτωση μικρότερη από 200 mm/έτος, συνδέονται με την παρουσία κύκλων νεραϊδών.

«Αυτή η μελέτη έλαβε υπόψη πολλές μεταβλητές που δεν λαμβάνονταν μέχρι τώρα υπόψη, όπως η λευκαύγεια ή η κατάσταση των υδροφορέων», δήλωσε ο Jaime Martínez-Valderrama, άλλος συγγραφέας της μελέτης.

«Αυτός είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας, καθώς η μαζική χρήση των υπόγειων υδάτων σε ξηρές περιοχές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ερήμων, θα μπορούσε να διαταράξει αυτούς τους σχηματισμούς», είπε ο Δρ Martínez-Valderrama.

Τα νέα ευρήματα, σύμφωνα με τους ερευνητές, ανοίγουν επίσης την πόρτα για έρευνα σχετικά με το εάν αυτά τα μοτίβα στο έδαφος μπορούν να είναι δείκτες υποβάθμισης του οικοσυστήματος με την κλιματική κρίση.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν επίσης ότι οι εν λόγω σχηματισμοί βοηθούν στη σταθεροποίηση των οικοσυστημάτων, αυξάνοντας την αντίσταση μιας περιοχής σε διαταραχές όπως πλημμύρες ή ακραία ξηρασία.

Ωστόσο, όπως μεταδίδει το CNN, η ερώτηση «τι διαμορφώνει τους κύκλους των νεραϊδών;» είναι πολύπλοκη και οι παράγοντες που τους δημιουργούν μπορεί να διαφέρουν από τοποθεσία σε τοποθεσία, ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης. Παλαιότερες μελέτες έκαναν λόγο για δύο κυρίως θεωρίες: η μία ανέφερε πως οι κύκλοι προέρχονται από τερμίτες οι οποίοι τρέφονται με ρίζες, ενώ η δεύτερη έλεγε πως η βλάστηση αυτό-οργανώνεται για να μεγιστοποιήσει τη διαθεσιμότητα του νερού.

Φαίνεται ότι η δημιουργία τους, σε κάθε περίπτωση, εξαρτάται από την περιοχή. H Δρ Fiona Walsh, η οποία μελέτησε τους εν λόγω κύκλους στην Αυστραλία, είπε ότι αυτοί είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη δραστηριότητα των τερμιτών. Η έρευνα της ομάδας τους, που διεξήχθη σε στενή συνεργασία με αυτόχθονες πληθυσμούς, προσδιόρισε ότι στη Δυτική Αυστραλία και στη Βόρεια Επικράτεια, οι τερμίτες συνδέονται με τον σχηματισμό των κύκλων νεράιδων, που ονομάζονται «linyji» στη γλώσσα Manyjilyjarra και «mingkirri» στη γλώσσα Warlpiri, είπε στο CNNi μέσω email.

«Οι Αβορίγινες εικονογράφησαν αυτά τα μοτίβα τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1980 και είπαν ότι τα γνώριζαν για γενιές, πιθανώς χιλιετίες νωρίτερα», είπε η Walsh.

«Στην Αυστραλία, οι τερμίτες δεν παίζουν απλώς έναν ρόλο», πρόσθεσε. «Αποτελούν τον πρωταρχικό μηχανισμό σχηματισμού και οι ερμηνείες πρέπει να επικεντρωθούν στο μοτίβο τερμίτες-γρασίδι-έδαφος-νερό».

Πολλά ερωτήματα σχετικά με τους κύκλους των νεραϊδών δεν έχουν απαντηθεί ακόμη και οι συγγραφείς της νέας μελέτης αισιοδοξούν ότι ο παγκόσμιος άτλαντας κύκλων νεράιδων και η βάση δεδομένων που δημιούργησαν, θα μπορούσαν να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο στη μελέτη αυτών των περίεργων άγονων σημείων.


Με πληροφορίες από Ιndependent και CNN