Στο ντοκιμαντέρ «The Stringer», σε σκηνοθεσία του Μπάο Νγκουιέν, μια ομάδα δημοσιογράφων και ερευνητών ισχυρίζεται ότι η φωτογραφία που είναι γνωστή ως Napalm Girl (Το Κορίτσι της Ναπάλμ) – αυτή η ανατριχιαστική εικόνα με το κορίτσι που τρέχει γυμνό και γεμάτο εγκαύματα, η πιο χαρακτηριστική του πολέμου στο Βιετνάμ που ενθάρρυνε το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ- δεν τραβήχτηκε από τον Νικ Ουτ, τον φωτογράφο του Associated Press (AP). Το ντοκιμαντέρ έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ κινηματογράφου Sundance το Σάββατο 25 Ιανουαρίου.

Με επίσημο τίτλο «The Terror of War», η εικόνα, που τραβήχτηκε στις 8 Ιουνίου 1972, απεικονίζει την εννιάχρονη τότε Παν Τι Κιμ Πουκ, και άλλα παιδιά που τρέχουν να σωθούν από την επίθεση με Ναπάλμ στο χωριό Τρανγκ Μπανγκ του νότιου Βιετνάμ. Το AP και ο Ουτ υποστηρίζουν ότι ο φωτογράφος, τότε 21 ετών, τράβηξε το καρέ, που του χάρισε ένα βραβείο Πούλιτζερ, τεράστια φήμη και μια διακεκριμένη καριέρα μέχρι την αποχώρησή του από το πρακτορείο, το 2017.

Όμως, όπως γράφει ο Guardian, το «The Stringer» παρουσιάζει μια διαφορετική ιστορία: Διατείνεται ότι η εμβληματική φωτογραφία τραβήχτηκε στην πραγματικότητα από έναν άλλο φωτογράφο, τον Νγκουιέν Τανχ Νγκε, έναν βιετναμέζο οδηγό του NBC που πούλησε τις φωτογραφίες του στο AP ως ελεύθερος επαγγελματίας ή «stringer». Ο ισχυρισμός προέρχεται από τον Καρλ Ρόμπινσον, πρώην επιμελητή φωτογραφιών του AP στη Σαϊγκόν, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο Χορστ Φάας, ο υπεύθυνος φωτογραφιών του γραφείου εκείνη την εποχή, τού έδωσε εντολή να αλλάξει τα credits της εικόνας και να βάλει σε αυτήν το όνομα του Νικ Ουτ, πριν την στείλει στα ΜΜΕ, όπου θα την έβλεπαν εκατομμύρια άνθρωποι μέσα σε λίγες ώρες.

Στο ντοκιμαντέρ, ο Ρόμπινσον ισχυρίζεται ότι η ενοχή τον στοίχειωνε για χρόνια και αναγκάστηκε σε ηλικία 80 ετών να βρει τον απαξιωμένο «stringer». «Δεν ήθελα να πεθάνω πριν αποκαλυφθεί αυτή η ιστορία», είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης, μετά την πρεμιέρα της ταινίας στο Park City της Γιούτα. «Ηθελα να τον βρω και να του ζητήσω συγγνώμη», συμπλήρωσε.

Ο Ρόμπινσον επικοινώνησε για πρώτη φορά με τον επικεφαλής ερευνητή και αφηγητή του ντοκιμαντέρ, Γκάρι Νάιτ το 2010, μεταφέροντάς του τα παραπάνω σχετικά με την βραβευμένη φωτογραφία. Λίγο περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο Νάιτ, συνιδρυτής του φωτογραφικού πρακτορείου VII, και οι δημοσιογράφοι Φιόνα Τέρνερ, Τέρι Λιχστάιν και Λε Βαν άρχισαν να ερευνούν τον ισχυρισμό.

Βρήκαν, τελικά, τον Νγκε, ο οποίος είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ και τώρα ζει στην Καλιφόρνια. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τον Guardian, εκείνος επιβεβαιώνει ότι τράβηξε τη φωτογραφία. «Δούλεψα σκληρά για αυτό, αλλά αυτός ο τύπος έπρεπε να τα έχει όλα», λέει στην ταινία για τον Ουτ.

Το «Stringer» υποστηρίζει ότι ο Φάας, ο οποίος περιγράφεται ως περίπλοκος, δογματικός και επιβλητικός, απέδωσε ψευδώς τη φωτογραφία στον Ουτ επειδή ήταν ο μόνος φωτογράφος του προσωπικού του AP στο πεδίο εκείνη την ημέρα, ή επειδή ένιωθε ενοχές για τον θάνατο του μεγαλύτερου αδελφού του Ουτ, Χιούν Ταν Μάι, σε μια πολεμική αποστολή του AP το 1965.

Ο Νάιτ και άλλοι συμμετέχοντες στην ταινία αναφέρουν ότι ο ρατσισμός έπαιξε επίσης ρόλο. «Δεν νομίζω ότι το AP θα το έκανε αυτό σε έναν δυτικό φωτογράφο», λέει ο Νάιτ στην ταινία. Ο Φάας θα μπορούσε να γλιτώσει για την πλαστογραφία, επειδή οι Βιετναμέζοι -ιδιαίτερα εκείνοι που δεν ήταν κανονικοι υπάλληλοι, όπως ο Νγκε- ήταν «αουτσάιντερ στη χώρα τους. Ηξερε ότι κανείς δεν θα τους άκουγε».

Τι απαντά το Associated Press

Το Associated Press, το οποίο αρνήθηκε να συμμετάσχει στο ντοκιμαντέρ, αμφισβήτησε τους ισχυρισμούς σε μια δήλωση που κυκλοφόρησε λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα του «The Stringer».

«Τους τελευταίους έξι μήνες, έχοντας επίγνωση ότι μια ταινία που αμφισβητεί αυτό το ιστορικό ρεκόρ ήταν υπό παραγωγή, το AP διεξήγαγε τη δική του επίπονη έρευνα, η οποία υποστηρίζει ότι ο Ουτ ήταν ο φωτογράφος», αναφέρει η δήλωση. «Ελλείψει νέων, πειστικών στοιχείων για το αντίθετο, το AP δεν έχει λόγο να πιστεύει ότι κάποιος άλλος τράβηξε τη φωτογραφία», καταλήγει το πρακτορείο.

Το AP ισχυρίζεται ότι μίλησε με επτά άτομα στο Τρανγκ Μπανγκ και στο γραφείο του στη Σαϊγκόν, εκείνη την ημέρα, τα οποία είτε δεν προσεγγίστηκαν από την ομάδα ντοκιμαντέρ είτε αρνήθηκαν να συμμετάσχουν λόγω της απαίτησης να υπογράψουν πρώτα ένα σύμφωνο εχεμύθειας. Ένας μάρτυρας ανέφερε ότι η ομάδα του ντοκιμαντέρ αμφισβήτησε την ιστορία του και δεν επικοινώνησε ποτέ ξανά μαζί του, συνεχίζει ο Guardian. Σε μια έκθεση 23 σελίδων, το AP περιέγραψε τη δική του ερευνητική διαδικασία, συμπεριλαμβάνοντας ένα αρχείο προφορικών αφηγήσεων, ένα οπτικό χρονοδιάγραμμα που «προσφέρει ελάχιστα στοιχεία για την προέλευση της φωτογραφίας», μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων και το γεγονός ότι ο Ρόμπινσον -που περιγράφεται ως «δυσαρεστημένος» πρώην υπάλληλος- δεν ανέφερε την ιστορία στα απομνημονεύματά του, το 2019.

Σε νέα δήλωση, που κυκλοφόρησε την Κυριακή 26 Ιανουαρίου αφότου ένας εκπρόσωπος του πρακτορείου είδε την ταινία στο Sundance, το AP επανέλαβε ότι οι σκηνοθέτες δεν θα μοιράζονταν το πλήρες υλικό εκτός εάν η ομάδα υπέγραψε σύμφωνο εχεμύθιας και δεν συμφωνούσε σε ένα εμπάργκο, το οποίο το AP θεωρεί ότι εμπόδισε την έρευνα. «Μας εξέπληξε και μας απογοήτευσε το γεγονός ότι η ταινία παρουσίαζε το AP σαν να έχει εξετάσει το υλικό της ταινίας και να απορρίπτει τους ισχυρισμούς, κάτι που είναι εντελώς ψευδές», αναφέρει η δήλωση.

Το AP «είναι έτοιμο να εξετάσει όλα τα στοιχεία και τις νέες πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη φωτογραφία. Για να γίνει αυτό, οι κινηματογραφιστές θα πρέπει να άρουν τον περιορισμό που έθεσαν σε όλους τους συντελεστές, οι οποίοι υπέγραψαν σύμφωνα», συνεχίζει η δήλωση. «Το Associated Press ενδιαφέρεται μόνο για τα γεγονότα και την αληθινή ιστορία αυτής της εμβληματικής φωτογραφίας».

Σύμφωνα με τους σκηνοθέτες, ο Ουτ δεν απάντησε σε πολλαπλά αιτήματα για σχολιασμό. Ο Τζέιμς Χόρνστάιν, δικηγόρος του Ουτ, είπε στους LA Times ότι «είναι εξωφρενικό που το VII Foundation παρείχε μια πλατφόρμα σε έναν άνθρωπο που έχει ξεκάθαρα μια βεντέτα (εναντίον του πελάτη μου) που σιγοβράζει για περισσότερα από 50 χρόνια».

Τι πιστεύει το κορίτσι

Ο Χόρνστάιν έδωσε επίσης στους Times μια δήλωση από το κορίτσι της φωτογραφίας, την Κιμ Πουκ, η οποία δεν θυμάται την επίθεση με Ναπάλμ: «Αρνήθηκα να συμμετάσχω σε αυτήν την εξωφρενική και ψευδή επίθεση κατά του Νικ Ουτ από τον Ρόμπινσον. Δεν θα συμμετείχα ποτέ στην ταινία του Γκάρι Νάιτ, διότι ξέρω ότι είναι ψευδής».

Η ταινία επιστρατεύει αρκετούς μάρτυρες για να ενισχύσουν τον ισχυρισμό του Νγκε ότι τράβηξε τη φωτογραφία και την πούλησε στον Φάας για 20 δολάρια: Τον αδελφό του Νγκε, ο οποίος ισχυρίζεται ότι πήγε το φιλμ στο AP· την κόρη του Τζάνι· τον Ρόμπινσον, ο οποίος λέει ότι ένιωθε πως δεν είχε άλλη επιλογή από το να ακολουθήσει τις εντολές· αρκετούς από τους πρώην συναδέλφους του Ρόμπινσον. Οι ερευνητές συμβουλεύονται επίσης πραγματογνώμονες της γαλλικής ΜΚΟ Index, σύμφωνα με τους οποίους είναι «πολύ απίθανο» να τράβηξε ο Ουτ τη φωτογραφία με βάση τις άλλες εικόνες που του απέδωσε το AP εκείνη την ημέρα.

Στην πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ, ο σκηνοθέτης, ο Νάιτ παρουσίασε τον Νγκε ως καλεσμένο – έκπληξη, που προκάλεσε ένα παρατεταμένο χειροκρότημα. Ο σκηνοθέτης υπερασπίστηκε την ακεραιότητα της έρευνας και του συμπεράσματός της. «Χρωστούσαμε σε όλους να είμαστε όσο το δυνατόν πιο επιμελείς και όσο το δυνατόν πιο ενδελεχείς με την έρευνα», είπε ο Νάιτ. «Η ιστορία μας είναι εδώ. Είναι εδώ για να τη δείτε όλοι, είναι εδώ για να τη δει το AP και όλοι οι άλλοι».

«Σας ευχαριστώ πολύ που ήρθατε να δείτε την ταινία. Εγώ τράβηξα τη φωτογραφία», είπε ο Νγκε. «Δεν μπορώ να εκφράσω πώς νιώθω μετά από αυτό, θέλω απλώς να πω ευχαριστώ». Αφιέρωσε την ταινία στους γονείς του, οι οποίοι μεγάλωσαν κοντά στον 17ο παράλληλο και έφυγαν από το Βιετνάμ κατά τη διάρκεια του πολέμου, καθώς και σε πρόσφυγες «που έχουν πάει σε μια διαφορετική χώρα και έκαναν μια διαφορετική ζωή, αλλά έχουν ιστορίες στο παρελθόν που δεν έχουν μοιραστεί ποτέ».

Πηγή: Protagon.gr