Η αυξανόμενη έξαρση μίσους, απειλών και παρενόχλησης εναντίον γυναικών πολιτικών απομακρύνει τις γυναίκες από τη δημόσια ζωή και τις αναγκάζει να αυτολογοκρίνονται, προειδοποίησε η κυβερνητική Αρχή Ισότητας στη Σουηδία, σημειώνοντας ότι το φαινόμενο αυτό αποτελεί «μεγάλη απειλή για τη δημοκρατία».

Η ασφάλεια των γυναικών στην πολιτική βρίσκεται στο μικροσκόπιο στη Σουηδία από τον Οκτώβριο, όταν η Άννα-Κάριν Χατ παραιτήθηκε από την ηγεσία του Κεντρώου Κόμματος μετά από μόλις πέντε μήνες, επικαλούμενη μίσος και απειλές.

«Το να αισθάνεσαι διαρκώς ότι πρέπει να κοιτάς πίσω από τον ώμο σου και να μη νιώθεις απόλυτα ασφαλής, ούτε καν στο σπίτι… με επηρεάζει πολύ βαθύτερα απ’ όσο πίστευα», είχε δηλώσει τότε.

Δημόσια πρόσωπα και ερευνητές στη Σουηδία λένε ότι το πολιτικό κλίμα –όπως και αλλού– έχει γίνει πιο εχθρικό και πολωμένο τα τελευταία χρόνια. Αυτό, σημειώνουν, οδηγεί σε αυτολογοκρισία στον δημόσιο διάλογο και επηρεάζει ακόμη και τη νομοθεσία.

Η Λίνε Σελ, επικεφαλής της Μονάδας Ανάλυσης στη Σουηδική Αρχή Ισότητας των Φύλων, δήλωσε ότι το κλίμα αυτό «απωθεί πολλές κοινωνικές ομάδες» και ωθεί πολλές γυναίκες να «το ξανασκέφτονται» πριν αναμειχθούν στην πολιτική.

Πρόσθεσε: «Για όσους εργαζόμαστε στις πολιτικές ισότητας των φύλων, βλέπουμε ότι κινούμαστε προς τη λάθος κατεύθυνση όσον αφορά τους στόχους της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου – ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν την ίδια ισχύ και επιρροή με τους άνδρες στην κοινωνία και στη ζωή τους».

Η Σελ υποστήριξε ότι πολλές γυναίκες, ειδικά οι νεότερες, νιώθουν «τεράστια ευαλωτότητα» όταν κατέχουν δημόσιο αξίωμα, κάτι που επηρεάζει την ικανότητά τους να κάνουν τη δουλειά τους και να ζουν φυσιολογικά. «Είναι μια πολύ μεγάλη απειλή για τη δημοκρατία», είπε.

Ορισμένες δεν αντέχουν την πίεση. «Έχουμε πολύ υψηλότερο ποσοστό νεαρών γυναικών που παραιτούνται από τα τοπικά πολιτικά αξιώματα, κάτι που έχει συνέπειες: οδηγεί σε αυτολογοκρισία και απομάκρυνση από τη δημόσια ζωή».

«Το σημαντικότερο είναι να μην επιτρέψουμε να μας κάνουν να σιωπήσουμε»

Η Σουηδία έχει θεωρηθεί για δεκαετίες παγκόσμια πρωταθλήτρια στην ισότητα των φύλων και υπερηφανεύεται για την ελευθερία έκφρασης και τις ισχυρές συνταγματικές διατάξεις περί διαδηλώσεων. Ωστόσο, τα στοιχεία για τους πολιτικούς δείχνουν μια διαφορετική εικόνα.

Η έρευνα ασφάλειας πολιτικών του 2025, που πραγματοποίησε το Εθνικό Συμβούλιο Πρόληψης Εγκλήματος της Σουηδίας, διαπίστωσε ότι 26,3% των εκλεγμένων γυναικών πολιτικών ανέφεραν ότι δέχθηκαν απειλές και παρενόχληση πέρυσι λόγω της θέσης τους.

Το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες ήταν 23,6%. Η διαφορά ήταν ακόμη μεγαλύτερη στο αίσθημα ευαλωτότητας: 32,7% των γυναικών δήλωσαν ότι αισθάνονται ευάλωτες, έναντι 24% των ανδρών.

Μεταξύ ανθρώπων με μεταναστευτικό υπόβαθρο, το ποσοστό όσων ένιωθαν ευάλωτοι ανερχόταν στο 31,5%, έναντι 24,1% για όσους έχουν σουηδικό υπόβαθρο.

Η πιο συνηθισμένη αντίδραση όσων συμμετείχαν στην έρευνα ήταν να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους στα social media, ακολουθούμενη από την αποφυγή συμμετοχής ή δημόσιας τοποθέτησης σε συγκεκριμένα ζητήματα.

Η Σάντρα Χόκανσον, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα με εξειδίκευση στο φύλο, την πολιτική και τη βία κατά των πολιτικών, δήλωσε ότι πολλοί πολιτικοί – ιδιαίτερα γυναίκες – αποφεύγουν να εκφράζονται για ζητήματα υψηλού ρίσκου, κάτι που προκαλεί ένα «φαινόμενο παγώματος» που τελικά επηρεάζει ακόμη και τη νομοθεσία. Ανέφερε ως παράδειγμα τη μεταναστευτική πολιτική, όπου ακραίες δεξιές θέσεις έχουν πλέον γίνει mainstream.

Πρόσθεσε ότι ο δημόσιος διάλογος διαμορφώνει την πολιτική – κάτι που περιορίζεται όταν οι γυναίκες φοβούνται να μιλήσουν. «Η βία θέτει τα όρια του δημόσιου διαλόγου», σημείωσε.

Περιγράφοντας το μίσος και τις απειλές ως «επαγγελματικό κίνδυνο» για τις γυναίκες πολιτικούς, είπε ότι η παραίτηση της Χατ «εγείρει σοβαρές ανησυχίες».

Οι σουηδικοί νόμοι περί ελευθερίας πληροφόρησης επιτρέπουν τη δημόσια πρόσβαση σε διευθύνσεις και προσωπικά στοιχεία των πολιτών. Συμμορίες έχουν αξιοποιήσει αυτά τα δεδομένα για να πραγματοποιήσουν θανατηφόρες βομβιστικές επιθέσεις σε σπίτια, κάτι που, σύμφωνα με τη Χόκανσον, εντείνει το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτικών.

Η Amineh Kakabaveh, πρώην βουλεύτρια κουρδικής καταγωγής από το Ιράν, έχει στο παρελθόν ζήσει υπό αστυνομική προστασία λόγω απειλών κατά της ζωής της. Τόνισε ότι η αυξανόμενη επιρροή των social media και ένα «σκληρότερο και πιο εχθρικό» πολιτικό κλίμα στη Σουηδία βρίσκονται στον πυρήνα του προβλήματος.

«Στις δομές εξουσίας υπάρχουν, για παράδειγμα, κόμματα όπως οι (ακροδεξιοί) Σουηδοί Δημοκράτες, που σε κάποιο βαθμό προωθούν παραδοσιακές αξίες ριζωμένες σε μια ιστορικά ανδροκρατούμενη κουλτούρα. Το κόμμα εκπροσωπείται σε μεγάλο βαθμό από άνδρες», είπε.

Πρόσθεσε ότι, παρότι δεν στοχοποιούνται όλες οι γυναίκες πολιτικοί, «κάθε γυναίκα που δέχεται απειλές αποτελεί δημοκρατικό έλλειμμα και εμπόδιο στην ισότητα των φύλων για την οποία η Σουηδία έχει αγωνιστεί τόσα χρόνια».

«Χρειάζεται να γίνει περισσότερη δουλειά»

Ως γυναίκα με μεταναστευτικό υπόβαθρο, η Kakabaveh είπε ότι δέχεται επιθέσεις σε πολλά επίπεδα: ρατσιστικές επιθέσεις, απειλές από ισλαμιστές και απειλές από ξένες κρατικές οντότητες. «Ζω με αυτήν την πραγματικότητα σήμερα», τόνισε. «Αλλά το σημαντικότερο είναι να μην επιτρέψουμε να μας κάνουν να σιωπήσουμε».

Η Νίνα Λάρσον, υπουργός Ισότητας της Σουηδίας, δήλωσε: «Όταν οι γυναίκες αποθαρρύνονται ή εξαναγκάζονται να σιωπήσουν στην πολιτική, πλήττονται η δημοκρατία και ο ελεύθερος δημόσιος διάλογος».

Κάλεσε σε «ξεκάθαρη αλλαγή κουλτούρας» όσον αφορά τις διαδικτυακές συμπεριφορές και ζήτησε από τις εταιρείες social media «να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τον περιορισμό του μίσους και των απειλών».

«Η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της προστασίας των εκλεγμένων αξιωματούχων», πρόσθεσε. «Αλλά χρειάζεται να γίνει περισσότερη δουλειά – ιδίως για την προστασία των γυναικών, που είναι πιο ευάλωτες από τους άνδρες».

Με πληροφορίες από Lifo, The Guardian