«Αν δεν βρω το τέρμα, δεν θα ησυχάσω, δεν θα σταματήσω, δεν θα ξαποστάσω». Αυτοί οι στίχοι του Φοίβου Δεληβοριά έγιναν ωδή και καθρέφτισμα των συναισθημάτων που νιώθουν – όχι μόνο οι συγγενείς των θυμάτων – άλλα και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας για εκείνον τον Φεβρουάριο που μαύρισε τις ψυχές μας. Δύο χρόνια μετά, απαιτείται πραγματική δικαιοσύνη για μια τραγωδία που θα μας στοιχειώνει (μάλλον) για πάντα.

Σύγχυση, αγωνία, πόνος

Ήταν σαν χθες η 28η Φεβρουαρίου του 2023. Όλοι προσπαθούσαμε για ώρες να αντιληφθούμε τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οι πρώτες πληροφορίες από τα ελλαδικά μέσα έκαναν λόγο για σύγκρουση τρένων κοντά στη ματωμένη κοιλάδα των Τεμπών. Καταραμένος τόπος, έλεγαν, που κάνει αγγέλους τα παιδιάς μας. Λες και ήξεραν.

Σε εκείνο το τρένο επέβαιναν 350 άτομα, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν φοιτητές που επέστρεφαν στη βάση τους μετά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. 350 άτομα. 57 δεν έφτασαν ποτέ εκεί που έπρεπε να φτάσουν.

Παρακολουθούσαμε κάθε λεπτό τις εξελίξεις από τις τηλεοράσεις. Την επόμενη ημέρα γονείς, συγγενείς και φίλοι επιβαινόντων συνέρρεαν στο σημείο της τραγωδίας ή στα νοσοκομεία. Ανέμεναν με αγωνία να δουν αν τα δικά τους πρόσωπα θα αποβιβαστούν από ένα από εκείνα τα λεωφορεία που τους μετέφεραν σε ασφαλές μέρος. Για τους άλλους, που δεν μπήκαν ποτέ σε ένα λεωφορείο, το μέλλον ήταν αβέβαιο. Οι δικοί τους θα τους έβρισκαν στη λίστα των τραυματιών ή των νεκρών. Τις επόμενες ημέρες μετρούσαμε νεκρούς και ιστορίες. Ιστορίες γεμάτες όνειρα και μέλλον που «εξαϋλώθηκαν» και έγιναν αέρας που θροΐζει σπαρακτικά στην κοιλάδα των Τεμπών για να θυμίζει παντοτινά την ύπαρξή τους.

Η Αναστασία και ο Κυπριανός

Συγγενείς κρατούσαν στα χέρια τους φωτογραφίες των δικών τους ανθρώπων ελπίζοντας σε μία αναγνώριση μέσω της τηλεόρασης. Ένας κύριος κρατούσε τις φωτογραφίες της δικής μας Αναστασίας Αδαμίδου. «Δεν είναι στους τραυματίες, ούτε στους νεκρούς. Απλά ακόμα βγάζουν άτομα μάς είπανε. Και από το τρίτο βαγόνι που ήτανε βγαίνουν ακόμη ζωντανά άτομα. Είναι η φίλη του γιου μου. Είναι οδοντίατρος. Τελείωσε. Εμείς είμαστε από Θεσσαλονίκη. Η κοπέλα είναι από την Πάφο. Έρχονται και οι γονείς της. Αναστασία Αδαμίδου, 24 ετών. Όποιος ξέρει κάτι και ήταν στο βαγόνι να επικοινωνήσει με τις αρχές». Ποιος μπορεί να τον ξεχάσει;

Κάπως έτσι άτσαλα επιβεβαιώσαμε τις πληροφορίες που έκαναν λόγο για δύο αγνοούμενους Κύπριους φοιτητές που επέβαιναν στο μοιραίο τρένο. Ήταν η Αναστασία Αδαμίδου και ο Κυπριανός Παπαϊωάννου.

Η 24χρονη Αναστασία επέστρεφε από ένα ταξίδι στη Βουλγαρία, όπου είχε πάει με τις φίλες της. Είχε μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές της στην Οδοντιατρική και ήταν έτοιμη να εκπληρώσει ακόμη έναν στόχο. Θα προχωρούσε με μεταπτυχιακό. Ένα όνειρο που θα μείνει για πάντα ανεκπλήρωτο. Η σορός της ταυτοποιήθηκε λίγες ημέρες αργότερα. Οι φόβοι επιβεβαιώθηκαν και για τον Κυπριανό, τον 23χρονο νέο από το Αυγόρου. Ο Κυπριανός είχε ταξιδέψει με την αρραβωνιαστικιά του σε νησί της Ελλάδας. Εκείνη επέστρεψε στην Κύπρο. Εκείνος θα επέστρεφε στη Θεσσαλονίκη όπου σπούδαζε. Τελικά το εισιτήριο που είχε στο χέρι είχε άλλο προορισμό.

Το μπάζωμα της αλήθειας

Και μετά την ταυτοποίηση, η τελευταία πράξη του δράματος. Δάκρυα. Πόνος. Θλίψη. Που μετά έγιναν θυμός και οργή…

Λίγες ημέρες μετά την τραγωδία και ενώ ακόμη ταυτοποιούσαμε νεκρούς, άρχισαν οι διαδικασίες μπαζώματος. Χωρίς εξηγήσεις, τα μοιραία βαγόνια μεταφέρθηκαν αλλού. Χώμα και τσιμέντο ρίχθηκαν από πάνω. Λες και ήθελαν κάτι να κρύψουν. Αυτό σκέφτηκαν και οι γονείς. Ο πόνος τους έγινε θυμός. Οι ίδιοι, με ειδικούς και εμπειρογνώμονες, έγιναν ντετέκτιβ για να βγει στο φως η αλήθεια. Γιατί μπαζώθηκε ο χώρος; Τι προκάλεσε την πυρόσφαιρα και στη συνέχεια τη φωτιά στο επιβατικό τρένο, που όπως καταγράφεται από τους εμπειρογνώμονες, έγινε η αιτία να καούν κάποιοι εκ των επιβαινόντων;

Τα ερωτήματα των συγγενών παρέμεναν και παραμένουν αναπάντητα. Το μόνο που λαμβάνουν από τα στελέχη της κυβέρνησης είναι απαξίωση. Τους είπαν να πενθούν βουβά. Είναι ξεκάθαρο πλέον πως οι φωνές και η επιμονή των συγγενών έγιναν αγκάθι στην πολιτική τους δράση. Τη δράση που θέλει τους συγγενείς να παραμείνουν αμέτοχοι μπροστά στον θάνατο των παιδιών, των φίλων και των συγγενών τους. Πράγμα αδύνατο. Είναι και τα βίντεο που «τυχαία» είδαν το φως, δύο χρόνια μετά. Είναι αληθινά ή προϊόν μοντάζ;

Οι συγγενείς δίνουν καθημερινά τον δικό τους αγώνα. Τα λεγόμενά τους δεν είναι για τα μπάζα, όπως είπαν άλλοι. Επιβεβαιώνονται μέρα με τη μέρα. Ακόμη και από το πόρισμα που δημοσιοποιήθηκε μόλις χθες από τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), που κατέληξε σε συμπεράσματα που θεωρούν πιθανή την παρουσία άγνωστου καυσίμου (χωρίς να λένε βέβαια τι καύσιμο) και ότι η φωτιά επέφερε τον θάνατο σε τουλάχιστον 7 επιβαίνοντες της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Όπως επίσης καταλήγει στο συμπέρασμα πως με το μπάζωμα χάθηκαν σημαντικά στοιχεία για τη διερεύνηση της τραγωδίας.

Όλα αυτά, δύο χρόνια μετά. Οι συγγενείς και οι γονείς των παιδιών ήξεραν και φώναζαν για αυτά. Το ζήτημα είναι τι θα αποφανθεί η δικαιοσύνη. Θα παραμείνει τυφλή σε μια τόσο μεγάλη τραγωδία;

Γιατί να διαμαρτυρηθούμε στην Κύπρο για τα Τέμπη;

Η τραγωδία των Τεμπών λοιπόν, δεν ήταν ένα απλώς ένα δυστύχημα, όπως περίτεχνα θέλησε να την αντιμετωπίσει ο κρατικός μηχανισμός της Ελλάδας. Ήταν μια κρατική δολοφονία πολιτών από ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα που ήταν προδιαγεγραμμένο, όπως κατέδειξαν τα έγγραφα με προειδοποιήσεις που έστελναν οι εργαζόμενοι των σιδηροδρόμων, για σοβαρές ελλείψεις στα συστημάτα ασφαλείας. Λάθη, παραλείψεις, ασφάλεια που ποτέ δεν υπήρχε στοίχισαν τη ζωή 57 συνανθρώπων μας.

Και ως απάντηση σε όσους διερωτώνται γιατί θα διαμαρτυρηθούμε στην Κύπρο για τα Τέμπη, δεν θα έλεγα πως μας αφορά μόνο επειδή χάσαμε δύο συμπολίτες μας σε αυτή την τραγωδία, αλλά γιατί πρόκειται για πράξη συλλογικότητας και αλληλεγγύης. Και όπως έγραψε ο Ναζίτ Χικμέτ: «Αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, αν δεν καούμε εμείς πώς θα γενούνε τα σκοτάδια λάμψη;».