Πληροφορίες, που αφορούν την επίσκεψη του διάσημου Ιταλού καλλιτέχνη Λεονάρντο ντα Βίντσι στο χωριό Λεύκαρα και την αγορά παραδοσιακού κεντήματος, δημοσιεύσε ο τουρκοκυπριακός Τύπος. Σύμφωνα με πηγές στις οποίες είχε πρόσβαση η Σενάι Εκίνγκεν, ειδικός στο Λευκαρίτικο κέντημα, ο θρυλικός αναγεννησιακός δημιουργός όχι μόνο επισκέφθηκε την περιοχή, αλλά αγόρασε και ένα τραπεζομάντιλο με το χαρακτηριστικό σχέδιο «ποταμός», το οποίο φέρει έκτοτε το όνομά του.

Όπως μεταδόθηκε από το ΚΥΠΕ, σύμφωνα με την τουρκοκυπριακή εφημερίδα Κίπρις Ποστασί, το Λευκαρίτικο κέντημα, το οποίο περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, έχει ιστορία αιώνων που ξεκινά από την περίοδο των Ενετών τον 15ο αιώνα. Η Σενάι Εκίνγκεν, που ασχολείται με αυτή την τέχνη για 38 χρόνια, μοιράστηκε με την εφημερίδα τις γνώσεις της για την πλούσια παράδοση αυτού του τοπικού προϊόντος.

Το κέντημα Λευκάρων δημιουργήθηκε από τον συνδυασμό του τοπικού λευκού κεντήματος με τη δαντέλα που έφεραν οι Ενετοί. Σύμφωνα με την κ. Εκίνγκεν, αυτή η τεχνική αναπτύχθηκε σε 7-8 χωριά γύρω από το Λεύκαρα, αποτελώντας όχι μόνο πολιτιστική κληρονομιά αλλά και σημαντική οικονομική δραστηριότητα όλων των κατοίκων της περιοχής.

Παρά την αναγνώρισή του από την UNESCO, η κ. Εκίνγκεν επισημαίνει ότι δεν έχουν ακόμη καθοριστεί επίσημα πρότυπα για το Λευκαρίτικο κέντημα στην περιοχή, γεγονός που επιτρέπει παραλλαγές που αποκλίνουν από την παραδοσιακή τεχνοτροπία. Η ίδια τονίζει την ανάγκη για εκπαίδευση και σωστή διαφύλαξη αυτής της παράδοσης για τις μελλοντικές γενιές.

Πώς γίνεται η συσχέτιση με τον ντα Βίτσι

Οι αναφορές για πιθανή επίσκεψη του Λεονάρντο ντα Βίτσι στα Λεύκαρα και γενικότερα στην Κύπρο, δεν γίνονται γνωστές για πρώτη φορά. Το καινούργιο (ίσως θα λέγαμε) στο οποίο αναφέρεται η κ. Εκίνγκεν είναι οι πληροφορίες που κάνουν λόγο στην αγορά του παραδοσιακού κεντήματος των Λευκάρων.

Η ιστοσελίδα polignosi αναφέρει πως σύμφωνα με την παράδοση ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε επισκεφθεί την Κύπρο γύρω στα 1481, οπότε πέρασε και από τα Λεύκαρα. Γοητεύθηκε ιδιαίτερα από την τέχνη των λευκαρίτικων κεντημάτων που δείγματά τους πήρε μαζί του φεύγοντας. Αργότερα, και σύμφωνα προς την ίδια παράδοση (χωρίς να υπάρχουν επίσημες μαρτυρίες), ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης δώρισε στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου ένα μεγάλο λευκαρίτικο τραπεζομάντιλο, που στρώθηκε στην αγία τράπεζα του φημισμένου αυτού ναού την οποία και κοσμούσε για χρόνια.

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα, ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, στο πλαίσιο των προσπαθειών του να προβάλει τουριστικά την Κύπρο, διερεύνησε το βάσιμο ή όχι της παραδόσεως αυτής στις αρχές του 1986. Στα αρχεία του καθεδρικού ναού του Μιλάνου που εξετάστηκαν, δεν βρέθηκε κανένα αποδεικτικό στοιχείο εκτός από μια αρκετά παλαιά φωτογραφία στην οποία διακρινόταν η Αγία Τράπεζα του ναού, με ένα κάλυμμα στο οποίο διακρίνονταν σχέδια λευκαρίτικου κεντήματος. Στοιχείο που παρόλα αυτά δεν αποδείκνυε επίσκεψη του ιδίου του Λεονάρντο ντα Βίντσι στην Κύπρο.

Στη μελέτη του ο Αυστραλός αρχαιολόγος, Robert S. Merrillees (αποσπάσματα για την Κύπρο υπάρχουν δημοσιευμένα στο Open Edition Journals) αναφέρει μεταξύ άλλων πως, στις 15 Ιουνίου 1981, για τον εορτασμό της 500ης επετείου από την υποτιθέμενη επίσκεψη του Λεονάρντο στην Κύπρο, το Τμήμα Ταχυδρομικών Υπηρεσιών ξέδωσε ένα σύνολο τριών γραμματοσήμων που δείχνουν μια αυτοπροσωπογραφία του Λεονάρντο, "Ο Μυστικός Δείπνος" και τη δαντέλα του λευκαρίτικου με φόντο τον Καθεδρικό Ναό του Μιλάνο και έκθεσε τους λόγους για τους οποίους προχώρησε σε αυτό το αναμνηστικό : Μολονότι δεν υπάρχει καμία ιστορική μαρτυρία για την επίσκεψη του Λεονάρντο στην Κύπρο, η περιγραφή που δίνεται σε αυτό το σημείωμα για τις ομορφιές του νησιού, μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι ο Λεονάρντο έχει όντως επισκεφθεί την Κύπρο. Το τεκμήριο αυτό επιβάλλεται από πηγές σύμφωνα με τις οποίες η επίσκεψη έγινε το 1481 (πριν από 500 χρόνια) επί βασιλείας της Αικατερίνης Κορνάρο, βασίλισσας της Κύπρου. Λέγεται ότι ο Λεονάρντο εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τα κορδόνια Λεύκαρα που πήρε μαζί του ένα το οποίο προσφέρθηκε να χρησιμοποιηθεί στον Βωμό του Καθεδρικού Ναού του Μιλάνου, αναφέρεται.

Στα συμπεράσματά του όσον αφορά τη σχέση μεταξύ Λεονάρντο και της δαντέλας του λευκαρίτικου αναφέρει πως «εξηγείται ευκολότερα λόγω της βενετικής επιρροής του 15ου και 16ου αιώνα στα κεντήματα που παράγονται στο χωριό. Πιθανότατα ξεκίνησε τον 19ο αιώνα όταν παρατηρήθηκε μια ομοιότητα μεταξύ στο ζιγκ-ζαγκ σχέδιο στην παραδοσιακή δαντέλα Λευκάρων και των σχεδίων των διακοσμητικών ζωνών στο τραπεζομάντιλο στον “Μυστικό δείπνο” του Λεονάρντο. Έχει υποστηριχθεί ότι ο Λεονάρντο εμπνεύστηκε από ένα κομμάτι κεντημένο ύφασμα από λευκαρίτικο για να ζωγραφίσει το τραπεζομάντιλο με αυτόν τον τρόπο, αλλά αυτή η υπόθεση οφείλεται περισσότερο σε ευσεβείς πόθους παρά σε ιστορικές πιθανότητες. Το πώς ο καθεδρικός ναός του Μιλάνου μπήκε σε αυτήν την εξίσωση είναι δύσκολο να κατανοηθεί […].