Οι καρχαρίες έχουν τη φήμη ότι είναι σιωπηλοί δολοφόνοι – οι κορυφαίοι θηρευτές των ωκεανών κυνηγούν μεθοδικά, χωρίς να έχουν όργανα παραγωγής ήχου που απαντώνται σε πολλά άλλα ψάρια. Ωστόσο μια νέα, πρωτοποριακή μελέτη αποκαλύπτει ότι ένα είδος καρχαρία κάνει θορύβους συγκρίσιμους με τον ήχο ενός μπαλονιού που σκάει.

Οι επιστήμονες κατέγραψαν για πρώτη φορά στοιχεία ότι ο εν λόγω καρχαρίας -Mustelus lenticulatus- παράγει ήχο με τα δόντια του, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο περιοδικό Royal Society Open Science.

«Ως τώρα θεωρούσαμε ότι ο τρόπος με τον οποίο οι καρχαρίες διατηρούν κοινωνικές ομάδες ή επικοινωνούν είναι η γλώσσα του σώματος ή πιθανώς χημικά σήματα, αλλά ως επί το πλείστον αποτελούσε μυστήριο», δήλωσε στο CNN ο Neil Hammerschlag, πρόεδρος της Atlantic Shark Expeditions και εκτελεστικός διευθυντής του Shark Research Foundation.

«Αυτή η μελέτη ανοίγει ένα νέο παράθυρο γνώσης, αποκαλύπτοντας τη δυνατότητα επικοινωνίας μέσω του ήχου».

Ο συγκεκριμένος καρχαρίας, ένα μικρό είδος που κατοικεί στα παράκτια ύδατα της Νέας Ζηλανδίας, ζει συνήθως κοντά στον πυθμένα της θάλασσας και παίζει βασικό ρόλο στην αλιευτική βιομηχανία της περιοχής.

Τα περισσότερα ψάρια που βασίζονται στη νηκτική κύστη τους (ένα όργανο γεμάτο με αέριο που βοηθά τα ψάρια να διατηρήσουν την άνωσή τους και να παράγουν και να ανιχνεύουν ήχο), κάτι που οι καρχαρίες δεν διαθέτουν, γεγονός που έκανε απίθανο το ενδεχόμενο να μπορούν να παράγουν ήχο.

Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Δρ Carolin Nieder, άρχισε να εξετάζει το ενδεχόμενο αυτό όταν άκουσε έναν απροσδόκητο ήχο κρότου κατά τη διάρκεια πειραμάτων εκπαίδευσης.

Αν και εκείνη τη στιγμή δεν μπόρεσε να διερευνήσει τον μυστηριώδη αυτό ήχο, δεν έχασε το ενδιαφέρον της. Τώρα, η Nieder και η ομάδα της δημοσιοποίησαν συναρπαστικά ευρήματα από τη μελέτη 10 νεαρών καρχαριών -πέντε αρσενικών και πέντε θηλυκών- που πιάστηκαν στα ανοικτά των ακτών της Νέας Ζηλανδίας.

Παράγοντας ήχο

Οι επιστήμονες στέγασαν τους καρχαρίες σε μεγάλες θαλάσσιες δεξαμενές, υπό κατάλληλες συνθήκες θαλασσινού νερού και τροφής, από τον Μάιο του 2021 έως τον Απρίλιο του 2022.

Για να καταγράψει προσεκτικά τυχόν ήχους, η ομάδα μετέφερε τους καρχαρίες σε μεμονωμένες δεξαμενές εξοπλισμένες με υποβρύχια μικρόφωνα ή υδρόφωνα. Καθώς οι καρχαρίες μετακινούνταν ανάμεσα σε δεξαμενές, άρχισαν να κάνουν κρότους, παρόμοιους με αυτούς που είχε παρατηρήσει η Nieder πριν από χρόνια.

Κάθε κλικ ήταν εξαιρετικά σύντομο, διαρκούσε κατά μέσο όρο 48 χιλιοστά του δευτερολέπτου, το οποίο είναι ταχύτερο από ένα ανοιγοκλείσιμο ανθρώπινου ματιού.

Οι ερευνητές αναγνώρισαν επίσης τα κλικ ως ευρυζωνικά, που σημαίνει ότι έγιναν σε ένα ευρύ φάσμα συχνοτήτων από 2,4 έως 18,5 kilohertz – μερικά από τα οποία μπορούν να ανιχνευθούν από τον άνθρωπο, σύμφωνα με τη μελέτη.

Όσον αφορά στην ένταση, οι κρότοι ήταν έντονοι, αγγίζοντας τα 156 ντεσιμπέλ.

«Καθώς τα ζώα συνήθιζαν στο καθημερινό πειραματικό πρωτόκολλο, μείωναν τους κρότους και τελικά τους σταμάτησαν τελείως. Σαν να είχαν πια συνηθίσει στην αιχμαλωσία και την πειραματική ρουτίνα», είπε η Nieder. «Αυτό μας οδήγησε στη σκέψη ότι ίσως επρόκειτο για συμπεριφορά παραγωγής ήχου παρά για ένα περίεργο τεχνούργημα».

Η ομάδα παρατήρησε επίσης ότι περίπου το 70% των κρότων έγιναν όταν ο καρχαρίας ταλαντευόταν αργά από τη μια πλευρά στην άλλη, ενώ περίπου το 25% των κρότων συνέβη όταν ο καρχαρίας παρουσίαζε εκρηκτικές κινήσεις, κουνώντας τριγύρω το κεφάλι ή το σώμα του. Μόνο το 5% των κινήσεων συνέβη όταν το σώμα του καρχαρία ήταν σχεδόν ακίνητο, σύμφωνα με τη μελέτη.

Τι προκαλεί τους κρότους;

Καθώς δεν βρέθηκαν εξειδικευμένα όργανα παραγωγής ήχου σε αυτούς τους καρχαρίες, οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι οι κρότοι προέρχονται από τα δυνατά, συμπλεγμένα δόντια τους που κουμπώνουν μεταξύ τους.

Αυτά τα δόντια, που μοιάζουν με πλάκες και που έχουν σχεδιαστεί για να συνθλίβουν θηράματα όπως τα καρκινοειδή, μπορεί να είναι υπεύθυνα για την παραγωγή του χαρακτηριστικού αυτού ήχου, που προσομοιάζει με ήχους που κάνουν μερικά ψάρια τρίβοντας τα δόντια τους.

Το σταθερό μοτίβο και η συχνότητα των κρότων υποδηλώνουν επίσης ότι οι ήχοι είναι σκόπιμοι και όχι τυχαίοι, είπε η Nieder.

Οι ερευνητές εξακολουθούν να προσπαθούν να διερευνήσουν το γιατί ο καρχαρίας εκπέμπει αυτούς τους ήχους. Μια πιθανότητα είναι ότι οι κρότοι χρησιμεύουν ως σήμα κινδύνου, το οποίο θα μπορούσε να είναι μια αντίδραση κατά τη διάρκεια του πειράματος.

Οι περισσότερα κρότοι έπεσαν έξω από το εύρος ακοής των ίδιων των καρχαριών, το οποίο εκτείνεται σε περίπου 800 Hertz, σύμφωνα με τη μελέτη. Εάν οι καρχαρίες δεν χρησιμοποιούν τις φωνητικές τους ικανότητες για να επικοινωνούν μεταξύ τους, είναι πιθανό οι κρότοι να χρησιμεύουν ως προειδοποιητικό σήμα ή μορφή επιθετικότητας γύρω από το θήραμα ή σε επικίνδυνες καταστάσεις, έγραψαν οι ερευνητές.

Φωνητικές ικανότητες σε φυσικούς οικοτόπους

Με περισσότερα από 500 είδη καρχαριών παγκοσμίως, δεν είναι ακόμα σαφές εάν άλλοι καρχαρίες έχουν την ικανότητα να παράγουν ήχο.

«Νομίζω ότι υπάρχει πιθανότητα και άλλοι καρχαρίες να κάνουν παρόμοιους θορύβους», είπε η Nieder. «Αυτή η τεκμηρίωση θα μπορούσε να (μας) βοηθήσει να αρχίσουμε να ακούμε καρχαρίες και ίσως μπορούμε να μάθουμε περισσότερα ενδιαφέροντα πράγματα για την οικολογία και τον τρόπο ζωής τους στις διάφορες οικολογικές τοποθεσίες τους».

Επιπλέον, επειδή οι ήχοι καταγράφηκαν σε ελεγχόμενο εργαστηριακό περιβάλλον, οι ερευνητές είναι πρόθυμοι να ανακαλύψουν εάν οι καρχαρίες παράγουν επίσης αυτούς τους θορύβους στη φύση και υπό ποιες συνθήκες.

«Αυτή η μελέτη κάνει πιο ορατή την πιθανότητα αυτοί οι μικρότεροι καρχαρίες να εκπέμπουν σήμα κινδύνου, είπε ο Hammerschlag μέσω email, αναφέροντας τον τρόπο με τον οποίο οι μικρότεροι καρχαρίες διασκορπίζονται παρουσία μεγαλύτερων καρχαριών, ακόμα κι αν είναι εκτός οπτικού πεδίου. «Ενώ πραγματικά δεν γνωρίζουμε αν ο ήχος που παρήγαγαν οι καρχαρίες ήταν απλώς ένα υποπροϊόν του πειράματος… εγείρει ορισμένα νέα ερωτήματα, δυνατότητες και δρόμους για μελλοντική έρευνα».

Με πληροφορίες από in.gr