Αντηλιακό της Λίθινης Εποχής, φτιαγμένο από φυσική χρωστική βαφή αργίλου, ίσως έσωσε τους προγόνους της ανθρωπότητας, τους Homo Sapiens, από την αύξηση της ακτινοβολίας που επιτάχυνε την εξαφάνιση των Νεάντερταλ, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που παρουσιάζουν οι Times του Λονδίνου.

Δεν είναι γνωστό ποιος ήταν ο δείκτης προστασίας (SPF) που επιτύγχανε το αντηλιακό ηλικίας 40.000 ετών, αλλά είναι πιθανό να έδωσε στον πιο ευφυή τεχνολογικά Homo Sapiens το πλεονέκτημα έναντι των «εξαδέλφων» του – σε μια εποχή που το μαγνητικό πεδίο της Γης είχε εξασθενήσει, οδηγώντας σε αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας που χτυπούσε τον πλανήτη.

Σε συνδυασμό με τις δεξιότητες ραπτικής των προγόνων μας για την κατασκευή εφαρμοστών ρούχων που παρείχαν μεγαλύτερη προστασία από τα στοιχεία της φύσης, αλλά και με την αυξημένη χρήση των σπηλαίων, το αρχαίο αντηλιακό – φτιαγμένο από ώχρα– ίσως εξηγεί γιατί οι σύγχρονοι άνθρωποι επέζησαν κατά τη διάρκεια εκείνης της δυσμενούς περιόδου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances.

Περίπου 180 φορές κατά τη διάρκεια των 4,5 δισεκατομμυρίων ετών της Γης, οι βόρειοι και νότιοι μαγνητικοί πόλοι του πλανήτη έχουν περιοδικά αλλάξει θέσεις. Η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει αιώνες, ή ακόμα και χιλιετίες, καθώς οι δύο πόλοι μετακινούνται αργά σε αντίθετες κατευθύνσεις κατά μήκος της επιφάνειας του πλανήτη προς τις αντίστροφες πολικές τους θέσεις.

Ο Ήλιος εκπέμπει μια τεράστια ποσότητα εξαιρετικά ενεργητικής ακτινοβολίας προς τη Γη, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του πλανήτη προστατεύεται, καθώς το μαγνητικό πεδίο του διοχετεύει αυτήν την ακτινοβολία προς τους πόλους – σε ένα φαινόμενο που δημιουργεί το βόρειο και το νότιο σέλας.

Ωστόσο, κατά την περίοδο κατά την οποία οι μαγνητικοί πόλοι αντιστρέφονται, το μαγνητικό πεδίο της Γης εξασθενεί –μειώνεται στο μόλις 10% της συνήθους ισχύος του– αυξάνοντας έτσι την ποσότητα ακτινοβολίας που φτάνει στις μη πολικές περιοχές. Πριν από περίπου 40.000 χρόνια, ο Βόρειος Πόλος περιπλανιόταν στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου γνωστής ως «εκδρομή Λάστσαμπ», σύμφωνα με τη μελέτη.

Τότε το μαγνητικό πεδίο εξασθένησε, προκαλώντας το Σέλας σε όλο τον πλανήτη και επιτρέποντας την είσοδο περισσότερης επιβλαβούς υπεριώδους ακτινοβολίας από το Διάστημα. Περίπου την ίδια εποχή ο Homo Sapiens άρχισε να κατασκευάζει ρούχα κατά παραγγελία, και να χρησιμοποιεί την ώχρα –ορυκτό με ιδιότητες προστασίας από τον ήλιο όταν εφαρμόζεται στο δέρμα– όλο και πιο συχνά.

«Αυτές οι συμπεριφορές ίσως συνέβαλαν στην εξάπλωση του Homo Sapiens σε όλη την Ευρώπη και την Ασία – σε μια εποχή που ο πληθυσμός των Νεάντερταλ μειωνόταν», αναφέρουν στους Times επιστήμονες του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, που συμμετείχαν στη μελέτη.

Οι Νεάντερταλ έφτασαν στη Γηραιά Ήπειρο πριν από περίπου 400.000 χρόνια, ενώ ο Homo Sapiens κατέφθασε εκεί πριν από περίπου 54.000 χρόνια. Σχεδόν 14.000 χρόνια αργότερα, οι Νεάντερταλ είχαν εξαφανισθεί από προσώπου Γης.

Δεν είναι σαφές εάν κάποιος συγκεκριμένος παράγοντας ήταν καθοριστικός για την εξαφάνισή τους, αλλά ο ανταγωνισμός με τους σύγχρονους ανθρώπους και η μεγαλύτερη ευαισθησία τους στις ασθένειες και την κλιματική αλλαγή, πιστεύεται ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Αντιθέτως ο Homo Sapiens έδειξε μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής στις καινούργιες κλιματολογικές συνθήκες.

Διάφορα γένη ανθρώπων χρησιμοποιούσαν την ώχρα –μια χρωστική ουσία φτιαγμένη από οξείδιο του σιδήρου, πηλό και πυρίτιο– για χιλιετίες, για να ζωγραφίζουν αντικείμενα και τους τοίχους σπηλαίων, αλλά και για να διακοσμούν το σώμα τους. Πειραματικές δοκιμές έχουν αποδείξει ότι η ώχρα έχει ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες του αντηλιακού.

«Η αυξημένη παραγωγή της και η σύνδεσή της κυρίως με τους ανατομικά σύγχρονους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της “μετανάστευσης” των μαγνητικών πόλων, υποδηλώνει επίσης ότι οι άνθρωποι την έχουν χρησιμοποιήσει και για αυτόν τον σκοπό», αναφέρει η μελέτη, προσθέτοντας ότι «η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε ασθένειες και γενετικές ανωμαλίες».

Πηγή: Protagon.gr