Η Φρόσω Μέλιου είναι η δημιουργική σχεδιάστρια του νέου κυπριακού brand streetwear ρούχων «Art is liberation». Αν δεν γνωρίζεις ήδη για αυτό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα δεις σίγουρα άτομα να κυκλοφορούν με τις ξεχωριστές της φανέλες, που απεικονίζουν φιγούρες όπως τον Καραγκιόζη, την Αγλαΐα και τη «Μαρκαρού».

Η 21χρονη φοιτήτρια, η οποία αυτήν τη στιγμή δραστηριοποιείται στην Ισπανία, δημιουργεί κάθε κολεξιόν με κύριο στόχο την αυθεντικότητα και την αναβίωση της λαϊκής τέχνης. Τα σχέδιά της δεν περνούν ποτέ απαρατήρητα. Απλούστατα γιατί η Φρόσω αμφισβητεί τα όρια των κοινωνικών στερεοτύπων και προσδίδει χαρακτηριστικές μοντέρνες πινελιές σε σχέδια, τα οποία έχουν ως βάση την κυπριακή κουλτούρα και παράδοση. Αποδίδοντάς τα, πάντα, με κωμικά στοιχεία.

Η Φρόσω σε συνέντευξη που έδωσε στη City μοιράζεται μαζί μας την ιστορία του art is liberation, τους λόγους που εστιάζει στην παράδοση ως νέα και τις φιλοδοξίες της.

Πώς ξεκίνησε το art is liberation;

Ξεκίνησε το 2019, ως λογαριασμός στο Instagram για πορτρέτα. Η ιδέα, όμως, δεν προχώρησε. Όταν πήγα για σπουδές ξεκίνησα να ζωγραφίζω πάλι. Ένιωθα ότι έλειπε από τη ζωή μου κάτι δημιουργικό, που μου το στερούσε η θεωρία του πανεπιστημίου. Ήθελα να εκφραστώ. Και έτσι ξεκίνησα ξανά τα πορτρέτα.

Όταν ήρθα Κύπρο για διακοπές, ακόμα δεν είχα αποφασίσει τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Σε μια συζήτηση με τον tattoo artist, Νικόλα Χασαπόπουλο, τού είπα ότι έχω έναν λογαριασμό τέχνης στο Instagram και έχω μια ιδέα για το πώς να κάνω την εικόνα του προφίλ πιο ελκυστική, αλλά δεν ξέρω πώς να το ζωγραφίσω ψηφιακά. Προσφέρθηκε να το κάνει ο ίδιος. Ο άνθρωπος εκείνος ήταν η πρώτη μου επαφή με καλλιτέχνη που προσφέρθηκε να με βοηθήσει αφιλοκερδώς. Του έδειξα την ιδέα που είχα. Ήταν η Αγλαΐα από τον Καραγκιόζη. Τότε σκέφτηκα πως θα ήταν ωραίο να τυπωθεί πάνω σε φανέλα. Ο Νικόλας υποστήριξε την ιδέα μου και με άφησε να χρησιμοποιήσω το σχέδιο. Έτσι τύπωσα τις φανέλες. Σιγά σιγά ξεκίνησαν να τις αγοράζουν άτομα που δεν ήξερα και το brand εξαπλώθηκε. Τα λεφτά δεν είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα όταν το ξεκίνησα. Δεν περίμενα ότι θα το αγόραζαν ποτέ άγνωστοι. Πέρσι, τη δεύτερη χρονιά δραστηριότητας του art is liberation, συνειδητοποίησα ότι από τη στιγμή που είμαι και εγώ καλλιτέχνις δεν υπάρχει λόγος να μην προσπαθήσω μόνη μου να δημιουργήσω κάτι καινούργιο. Έτσι σχεδίασα τη δεύτερη κολεξιόν που κυκλοφόρησε φέτος και τώρα ετοιμάζω την τρίτη.

Ποια είναι η φιλοσοφία του art is liberation και ποιον θα ήθελες να αντιπροσωπεύει;

Ο καθένας να είναι εκείνος που θέλει να είναι, προφανώς όσο δεν ενοχλεί σωματικά τον άλλο. Να μπορείς να είσαι ελεύθερος χωρίς να νιώθεις κοινωνικές πιέσεις. Ή να αποκτήσεις την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται, ώστε να μη σε επηρεάζει η γνώμη του άλλου. Ένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι μόνο ένα πράγμα, δεν μπορεί να χωρέσει σε κουτιά. Ταυτόχρονα, θα ήθελα να αντιπροσωπεύει περιθωριοποιημένα άτομα, εκείνες τις κοινωνικές ομάδες που ανήκουν στη μειονότητα της Κύπρου και πρέπει να βγουν στην επιφάνεια.


Γιατί επέλεξες να ασχοληθείς με την κυπριακή λαϊκή παράδοση και συγκεκριμένα το κουκλοθέατρο;

Η τέχνη της Κύπρου έχει πολλά όμορφα στοιχεία. Δεν είναι αρκετό όπως παρουσιάζεται στα σχολεία. Πάντα μου άρεσαν οι φιγούρες στο θέατρο σκιών και θεώρησα πως είναι ένας τρόπος να μη χαθεί στον χρόνο – παρόλο που δεν προέρχεται από την Κύπρο, αποτελεί κομμάτι της πολιτιστικής κουλτούρας του τόπου. Ο Καραγκιόζης αντιπροσωπεύει οποιονδήποτε Κύπριο, τον πατέρα σου, τον θείο σου, γνωστούς και αγνώστους. Θέλησα μέσα από την «αναγέννηση» κάποιων χαρακτήρων ή μέσω της δημιουργίας νέων βασισμένων στην κυπριακή κουλτούρα ευρύτερα, να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο για να μη φύγει η προσοχή από την παράδοση. Καμιά φορά απλά χρειάζεσαι μια ανανέωση. Πόσες φορές να δεις την ίδια φιγούρα; Όταν είναι κάτι διαφορετικό θέλεις να το αναλύσεις, να το συζητήσεις. Απλά εγώ έπιασα κάποια στοιχεία που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον και τα ένωσα. Έτσι δημιούργησα αυτήν τη νέα «περσόνα» του καραγκιόζη. Μου άρεσε η ιδέα του συνδυασμού της παράδοσης με του μοντέρνου. Είναι παράδοξο.

Θορυβήθηκε κανείς από τα σχέδιά σου;

Δεν είχα κάποια επαφή μέχρι τώρα με κάποιον που να μην του άρεσε η δουλεία μου ή να είχε κάτι αρνητικό να πει. Δεν είχα σκεφτεί ότι μπορεί να ενοχλούν τα σχέδια μέχρι που μου είπε ένας γνωστός ότι «του αρέσουν επειδή ενοχλούν». Σκοπός μου δεν είναι να πειράξει, αλλά να τραβήξει την προσοχή το «διαφορετικό». Ακόμα κι αν πειράξει, καμιά φορά χρειάζεται. Ξέρω πως βγήκε ένα αποτέλεσμα αντίθετο από τη στερεοτυπική «ανδρική» εικόνα του Καραγκιόζη. Τον έκανα πιο queer. Μη με ρωτάς ποια είναι η σεξουαλικότητά του, μπορεί να είναι και straight δεν ξέρω.


Η δημιουργία του Καραγκιόζη με αυτό το στυλ έγινε συνειδητά ή αυθόρμητα;

Ήταν αυθόρμητο. Όταν ζωγράφιζα «έφυγε το χέρι μου» και του έβαλα καταλάθος φούστα, ενώ σκοπός μου ήταν να ζωγραφίσω παντελόνι. Στην αρχή ήθελα να τον κάνω πάρα πολύ διαφορετικό από αυτό που βγήκε. Θα φαινόταν πιο απλός, πιο «straight». Στο τέλος, πρόσθεσα όλες εκείνες τις «queer» λεπτομέρειες.

Ποια είναι η ιστορία πίσω από τη φανέλα της «Μαρκαρούς»;

Είναι εμπνευσμένη από την προγιαγιά μου. Την έλεγαν Μαργαρίτα και για τους φίλους ήταν η Μαρκαρού. Έζησε μέχρι τα 97 της και την έβρισκα «iconic». Ήταν πολύ δυναμική γυναίκα και νομίζω ότι της άξιζε να αναδειχθεί, έστω και με έμμεσο τρόπο. Για παράδειγμα, τώρα άτομα που δεν την ήξεραν φοράνε τη φανέλα «Μαρκαρού».

Στην αρχή ήθελα να σατιρίσω λίγο την ιδέα της στερεοτυπικής συντηρητικής Κύπριας γιαγιάς. Γυναίκες, όμως, που δεν παύει να πέρασαν φτώχεια και πολέμους. Η προγιαγιά μου μεγάλωσε και πέντε παιδιά μόνη της, γιατί είχε πεθάνει ο προπάππους μου. Πιστεύω ότι ήταν επαναστατικό πνεύμα παρόλο που ήταν συντηρητική. Δεν γίνεται να επιζήσεις μετά από τόσες δυσκολίες και να μην είσαι δυνατός·όσο και να έλεγε η προγιαγιά μου ότι οι άντρες είναι πάνω από τις γυναίκες. Είναι αστείο που δεν το παραδέχονται ότι είναι δυναμικές, ενώ πρέπει να το αγκαλιάσουν.

Ποιοι είναι οι επόμενοί σου στόχοι;

Θα μου άρεσε να δημιουργήσω ένα διαδικτυακό κατάστημα. Μου αρέσει όλη η διαδικασία που χρειάζεται η δημιουργία του: να το στήσω, να γίνει φωτογράφηση, να βρω τοποθεσίες, τους φωτογράφους, τα μοντέλα. Θα ήθελα να εξελιχτώ, επίσης, στον τρόπο που διαχειρίζομαι το προφίλ στο Instagram. Θέλω να γίνει πιο κωμικό. Θα ήθελα να βγουν πιο δυνατοί χαρακτήρες, πιο δυνατά σχέδια. Τα περισσότερα σχέδια είναι από τη δική μου οπτική γωνία, από τα βιώματά μου ως κοπέλα στην Κύπρο. Κακά τα ψέματα, με την εξάσκηση γίνεσαι καλύτερος σε αυτό που κάνεις και η δημιουργική διαδικασία είναι ένα ταξίδι. Γενικά θέλω αργά και σταθερά να εξαπλωθεί κι άλλο. Εδώ στην Ισπανία συνεργάζομαι με ένα κατάστημα και πουλώ εκεί φανέλες. Θα ήθελα να βάλω και μια πινελιά Ισπανίας στα σχέδιά μου, επειδή ως κουλτούρες έχουμε πολλά κοινά που δεν περίμενα.


Τι θα ήθελες να πεις στους παρόντες και μελλοντικούς υποστηρικτές του «art is liberation»;

Ελπίζω να αρέσουν τα σχέδια γιατί όντως βγαίνουν από μέσα μου και καθιστώ τον εαυτό μου ευάλωτο που εξωτερικεύω τις σκέψεις μου. Χαίρομαι που αγκαλιάζεται αυτό. Θέλω να πω ένα ευχαριστώ- κυρίως στους φίλους μου που με υποστήριξαν και χωρίς αυτούς δεν θα εξαπλωνόταν, είναι πάρα πολύ σημαντικό για μένα.