Τέσσερα νέα επιστημονικά άρθρα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Brain Medicine παρουσιάζουν ανησυχητικά ευρήματα σχετικά με τη συσσώρευση μικροπλαστικών στον ανθρώπινο εγκέφαλο και την ενδεχόμενη επίδρασή τους στην ψυχική υγεία.

Σύμφωνα με τις μελέτες, τα μικροπλαστικά που προέρχονται κυρίως από την κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων ενδέχεται να συμβάλλουν στην παγκόσμια αύξηση των ποσοστών κατάθλιψης, άνοιας και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών.

Οι ερευνητικές ομάδες προσφέρουν μια εμπεριστατωμένη ανάλυση για τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια ενδέχεται να επηρεάζουν τον εγκέφαλο, μέσω πολύπλοκων και διασυνδεδεμένων βιολογικών μηχανισμών.

Το εξώφυλλο του τεύχους Μαΐου 2025 του περιοδικού απεικονίζει χαρακτηριστικά έναν ανθρώπινο εγκέφαλο γεμάτο με πολύχρωμα μικροπλαστικά, πλάι σε ένα πλαστικό κουτάλι — μια εικόνα που φιλοδοξεί να αποτυπώσει την ποσότητα των σωματιδίων που, σύμφωνα με τους ερευνητές, ενδέχεται να περιέχονται στον ανθρώπινο εγκέφαλο: «μια κουταλιά». Η εικονική αυτή αποτύπωση αντικατοπτρίζει ένα κοινό εύρημα και των τεσσάρων μελετών του τεύχους.

Σε ένα από τα άρθρα, διατυπώνεται μια νέα υπόθεση που συνδέει άμεσα την κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφών με την έκθεση σε μικροπλαστικά και τις αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται αναφορά και σε πρόσφατη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας που δημοσιεύθηκε στο The BMJ, σύμφωνα με την οποία όσοι καταναλώνουν συστηματικά υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν 22% αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη, 48% για άγχος και 41% για διαταραχές ύπνου. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να αποτελούν τον «χαμένο κρίκο» αυτής της σχέσης.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κοτομπουκιές περιέχουν έως και 30 φορές περισσότερα μικροπλαστικά ανά γραμμάριο σε σύγκριση με το φιλέτο κοτόπουλου. Αυτή η υπόθεση ενισχύεται από ευρήματα που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Nature Medicine, σύμφωνα με τα οποία οι συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στον εγκέφαλο μπορεί να φτάνουν σε επίπεδα που αντιστοιχούν σε ένα κουτάλι, με τα επίπεδα να είναι τρεις έως πέντε φορές υψηλότερα σε άτομα με διαγνωσμένη άνοια. Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουν προηγούμενες έρευνες, οι οποίες έδειξαν ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και να συσσωρευτούν στον εγκέφαλο σε σημαντικές ποσότητες.

Σε μία από τις ερευνητικές μελέτες που περιλαμβάνονται στο ίδιο τεύχος, παρουσιάζονται προκαταρκτικές ενδείξεις ότι μια πειραματική τεχνική φιλτραρίσματος αίματος εκτός του σώματος ενδέχεται να μπορεί να απομακρύνει τα μικροπλαστικά από την κυκλοφορία του αίματος.

Ένα ακόμη άρθρο γνώμης από την ίδια έκδοση επισημαίνει την ανάγκη για αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο με τον οποίο η επιστήμη και η κοινωνία συνολικά αντιλαμβάνονται τους περιβαλλοντικούς ρύπους και την επίδρασή τους στη λειτουργία του εγκεφάλου.

Οι συγγραφείς και των τεσσάρων άρθρων συμφωνούν ότι, παρότι απαιτείται περισσότερη πρωτογενής έρευνα, τα ευρήματα αυτά προσθέτουν μια νέα, κρίσιμη διάσταση στην επιχειρηματολογία υπέρ της μείωσης της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων. Παράλληλα, υπογραμμίζουν την ανάγκη ανάπτυξης νέων μεθόδων για την ανίχνευση και ενδεχομένως την απομάκρυνση, των μικροπλαστικών από το ανθρώπινο σώμα.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ