Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο στον πλανήτη Γη που μπορεί να ζήσει σχεδόν σε κάθε πιθανό περιβάλλον, από τροπικά δάση μέχρι ερήμους και τούνδρα. Και αυτό είναι ένα χάρισμα, το οποίο οφείλει στον Homo sapiens, τον αρχαίο πρόγονό του.

Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, η προσαρμοστικότητα σε διαφορετικά κλιματικά περιβάλλοντα είναι δεξιότητα του ανθρώπου από πολύ παλιά. Αυτός που ανέπτυξε την ευελιξία να επιβιώνει σε ποικιλία δύσκολων οικότοπων ήταν ο Homo sapiens. Κατόρθωσε να βρίσκει τροφή και άλλους πόρους πριν φύγει από την Αφρική πριν από 50.000 χρόνια και αρχίσει να μεταναστεύει στις άλλες περιοχές του πλανήτη.

Ανθρώπινη υπερδύναμη

Σύμφωνα με την Έλενος Σκέρι, εξελικτική αρχαιολόγο στο Ινστιτούτο Γεωανθρωπολογίας Max Planck στην Ιένα της Γερμανίας, η υπερδύναμη των ανθρώπων είναι ότι «ευημερούμε σε γενικά οικοσυστήματα».

Το είδος μας εξελίχθηκε για πρώτη φορά στην Αφρική πριν από περίπου 300.000 χρόνια. Ενώ τα προηγούμενα ευρήματα απολιθωμάτων δείχνουν ότι ορισμένες ομάδες έκαναν πρώιμες εξορμήσεις εκτός της ηπείρου, μόνιμοι ανθρώπινοι οικισμοί σε άλλα μέρη του κόσμου δεν υπήρξαν μέχρι πριν από περίπου 50.000 χρόνια. Τότε δηλαδή που άρχισε να μεταναστεύει ο Homo Sapiens.

«Τι ήταν διαφορετικό στις συνθήκες των μεταναστεύσεων που πέτυχαν – γιατί ήταν οι άνθρωποι έτοιμοι αυτήν τη φορά;», αναρωτήθηκε η Έμιλι Χάλετ, συν-συγγραφέας της μελέτης, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Loyola του Σικάγο.

Παλαιότερες θεωρίες υποστήριζαν ότι οι άνθρωποι της Λίθινης Εποχής μπορεί να είχαν κάνει κάποια σημαντική τεχνολογική πρόοδο ή να είχαν αναπτύξει έναν νέο τρόπο ανταλλαγής πληροφοριών. Αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν.

Μια απότομη αλλαγή

Αυτή η μελέτη ακολούθησε μια διαφορετική προσέγγιση εξετάζοντας το χαρακτηριστικό της ευελιξίας. Οι επιστήμονες συνέταξαν μια βάση δεδομένων με αρχαιολογικούς χώρους που δείχνουν την ανθρώπινη παρουσία σε όλη την Αφρική από 120.000 έως 14.000 χρόνια πριν. Για κάθε τοποθεσία, οι ερευνητές μοντελοποίησαν το τοπικό κλίμα κατά τις χρονικές περιόδους που ζούσαν εκεί οι αρχαίοι άνθρωποι.

«Υπήρξε μια πραγματικά απότομη αλλαγή στο εύρος των οικοτόπων που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι ξεκινώντας περίπου 70.000 χρόνια πριν», αναφέρει η Χάλετ. «Είδαμε ένα πολύ σαφές σημάδι ότι οι άνθρωποι ζούσαν σε πιο απαιτητικά και πιο ακραία περιβάλλοντα».

Ενώ οι άνθρωποι είχαν επιβιώσει για πολύ καιρό σε σαβάνα και δάση, μετατοπίστηκαν σε όλα τα περιβάλλοντα. Από πυκνά τροπικά δάση έως άνυδρες ερήμους κατά την περίοδο που προηγήθηκε 50.000 χρόνια πριν. Δηλαδή ανέπτυξαν “οικολογική ευελιξία”, η οποία τους επέτρεψε να πετύχουν».

Και ένα διαρκές ερώτημα

Ενώ αυτό το άλμα στις ικανότητες είναι εντυπωσιακό, είναι σημαντικό να μην υποθέσουμε ότι το έκανε μόνο ο Homo sapiens. Σύμφωνα με τον Γουίλιαμ Μπανκς, αρχαιολόγο του Πανεπιστημίου του Μπορντό, που δεν συμμετείχε στην έρευνα και άλλες ομάδες πρώιμων ανθρώπων έφυγαν από την Αφρική. Αυτοί οι άνθρωποι εγκαθίδρυσαν μακροχρόνιους οικισμούς αλλού, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξελίχθηκαν στους Νεάντερταλ της Ευρώπης.

Ο Γουίλιαμ Μπανκς εκτιμά ότι η νέα έρευνα βοηθά να εξηγηθεί γιατί οι άνθρωποι ήταν έτοιμοι να επεκταθούν σε όλο τον κόσμο πολύ παλιά. Ωστόσο, δεν απαντά στο διαρκές ερώτημα γιατί τελικά είμαστε το μοναδικό ανθρώπινο είδος που επιβίωσε.

ΠΗΓΗ: in.gr